Mức sinh thấp "khoét sâu" sự bất bình đẳng giữa các gia đình cho đến cả vùng miền
GiadinhNet - Việc một số khu vực sinh quá ít, một số tỉnh thành có tỷ lệ sinh quá cao, dẫn đến sự chênh lệch không chỉ mức sinh mà còn là cách biệt về kinh tế, giáo dục, văn hóa, việc làm…
Trong cuộc giao lưu "Mức sinh thấp, hệ lụy và giải pháp" cùng bạn đọc trên Giadinh.net.vn, PGS.TS Nguyễn Đức Vinh, Viện trưởng Viện Xã hội học, Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam cho hay: "Mức sinh không đồng đều có thể theo thời gian hoặc theo vùng. Hiện mức sinh toàn quốc vẫn là mức sinh thay thế, nhưng năm cao năm thấp dẫn đến sự không thuận tiện cho việc hoạch định các chính sách phát triển kinh tế xã hội, ví dụ trường học, bệnh viện, nhà trẻ, sản xuất đồ tiêu dùng cho bà mẹ, trẻ em... Khác biệt mức sinh lớn giữa các vùng miền gây nên sự bất bình đẳng, nơi thừa nơi thiếu lao động."
Hiện nay, cả nước có 33 tỉnh, thành phố có mức sinh cao, chủ yếu ở các tỉnh, thành miền núi phía Bắc (42% dân số); 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp, chủ yếu ở các tỉnh, thành phía nam (39%).
Cả nước chỉ có 9 tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế có quy mô dân số 19% gồm: Ninh Thuận, Quảng Ninh, Bình Định, Lâm Đồng, Phú Yên, Trà Vinh, Hải Phòng, Hà Nội và Bình Phước.
Từ năm 2014, các tỉnh Đồng bằng sông Hồng có mức tăng cao trở lại nhanh như: Nam Định, Bắc Ninh, Ninh Bình, Bắc Trung bộ như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh… đang có mức sinh 2,83 con, là vùng có mức sinh cao nhất cả nước.
Việc một số khu vực sinh quá ít, một số tỉnh thành có tỷ lệ sinh quá cao, dẫn đến sự chênh lệch không chỉ mức sinh mà còn là cách biệt về kinh tế, giáo dục, văn hóa, việc làm…
Cụ thể, những vùng cao hơn mức sinh thay thế chủ yếu là những vùng khó khăn, kém phát triển. Điều kiện để tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao ở vùng đó rất thiếu thốn. Còn những vùng kinh tế lớn như TPHCM, Bình Dương… mức sinh thay thế lại rất thấp, nếu kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như già hóa dân số nhanh, thiếu hụt lao động, ảnh hưởng đến an sinh xã hội. Như vậy sẽ tạo ra sự chênh lệch về mặt chất lượng dân số cũng như phát triển kinh tế xã hội. Vùng tỷ lệ sinh cao càng khó phát triển hơn, vùng tỷ lệ sinh thấp thì đã phát triển cao thì lại càng hạ thấp xuống.
Mức sinh thấp là thách thức lớn đối với công tác dân số trong tương lai. Ảnh minh họa
Đánh giá về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Đức Vinh cho hay, Việt Nam trong nửa thế kỷ qua trải qua quá độ dân số trong đó mức sinh giảm mạnh từ khoảng trên 5 con/người vào những năm 1970 giảm xuống còn 2 con/người, gần với mức sinh thay thế. Thậm chí ở một số vùng như Đông Nam Bộ mức sinh còn giảm xuống thấp hơn nữa, khoảng 1,5-1,8, thấp hơn cả mức sinh thay thế.
Chúng ta được biết những năm 90 trở về trước mức sinh cao, gia đình đông con, phụ nữ và xã hội phải dành rất nhiều thời gian để chăm sóc và nuôi dạy trẻ. Mức sinh quá cao cũng là sự cản trở rất lớn về sự phát triển kinh tế, xã hội.
Ngược lại, mức sinh thấp, các gia đình có ít con, thậm chí dưới 2 con có nhiều điều kiện, thời gian, thu nhập trung bình sẽ cao hơn, đầu tư cho việc học hành và sự nghiệp sẽ tốt hơn.
Điều này càng khoét sâu sự bất bình đẳng từ giữa các gia đình cho đến cả vùng miền.
Vì vậy, theo Tổng cục Dân số - KHHGĐ, chiến lược dài hơi tới đây, phải duy trì mức sinh thay thế, đồng thời khắc phục chênh lệch mức sinh giữa các địa phương. Phấn đấu tăng mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh thấp, tiếp tục giảm mức sinh ở những địa phương đang có mức sinh cao, duy trì kết quả ở những địa phương đạt mức sinh thay thế.
Đồng thời tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý, nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững.
Nấm Candida gây bệnh gì, có nguy hiểm không?
Dân số và phát triển - 17 giờ trướcCác bệnh do nhiễm nấm Candida tuy gây ra các triệu chứng khó chịu nhưng thường dễ điều trị và ít khi đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, tình trạng sẽ nghiêm trọng khi nấm Candida xâm nhập vào máu gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Vòng tránh thai chui nhầm ổ bụng 2 người phụ nữ
Dân số và phát triển - 1 ngày trướcCác bác sĩ vừa xử trí cấp cứu 2 phụ nữ bị vòng tránh thai lạc chỗ trong ổ bụng.
Gặp ai cũng hỏi "sao mãi mà chưa có con", khi nhìn thấy tấm hình này mới thấu cảm giác bất lực của người mẹ
Dân số và phát triển - 2 ngày trướcCó lẽ chỉ những người mẹ phải trải qua tình cảnh này mới có thể thấu hiểu được.
Mắc bệnh lậu nên ăn và nên tránh thực phẩm nào?
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcChế độ ăn uống ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Ăn thực phẩm lành mạnh, bổ dưỡng giúp hỗ trợ hệ thống miễn dịch, thúc đẩy quá trình điều trị bệnh lậu.
Hoàn Kiếm (Hà Nội) phát động chiến dịch truyền thông, vận động lồng ghép chăm sóc sức khỏe sinh sản
Dân số và phát triển - 3 ngày trướcGĐXH – Đây là một hoạt động thường niên nằm trong chuỗi những hoạt động cung cấp kiến thức, các dịch vụ chất lượng cao về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho nam và nữ giới tại cộng đồng trên địa bàn quận Hoàn Kiếm.
5 dấu hiệu cảnh báo sớm rối loạn cương dương và cách cải thiện
Dân số và phát triển - 4 ngày trướcRối loạn cương dương ảnh hưởng đến cuộc sống và mối quan hệ của cặp đôi. Nam giới có thể khắc phục được nếu không bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo sớm và giải quyết ngay ở giai đoạn đầu.
5 biện pháp tự nhiên giúp hỗ trợ cân bằng nội tiết tố nữ
Dân số và phát triển - 5 ngày trướcSuy giảm nội tiết tố là mối bận tâm lớn của phụ nữ tuổi trung niên vì nó kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe. Thay vì cố tìm phương cách sử dụng các chất bổ sung để cân bằng nội tiết tố, trước tiên chị em nên điều chỉnh trong lối sống và chế độ ăn uống.
Bà mẹ 35 tuổi ở Hà Nội 'đẻ rớt' con 4kg ngay tại nhà gửi xe bệnh viện
Dân số và phát triển - 6 ngày trướcGĐXH - Thai phụ chuyển dạ và hạ sinh ngay tại nhà gửi xe bệnh viện, may mắn được các bác sĩ cấp cứu kịp thời. Em bé nặng 4kg, hồng hào, khỏe mạnh.
Chế độ ăn phòng ngừa nhiễm độc thai nghén
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcNhiễm độc thai nghén hay còn gọi là tiền sản giật thường gây ra vấn đề cho hệ tuần hoàn của mẹ bầu, làm giảm lượng chất dinh dưỡng mà em bé nhận được. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần có một chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng và lành mạnh.
7 sai lầm khi điều trị mụn trứng cá ở tuổi teen
Dân số và phát triển - 1 tuần trướcMụn trứng cá thường thấy ở thanh thiếu niên khi trải qua tuổi dậy thì. Nhiều bạn cảm thấy thiếu tự tin trong giao tiếp khi bị mụn trứng cá nghiêm trọng. Một số sai lầm dưới đây là nguyên nhân gây ra tình trạng mụn kéo dài…
5 biện pháp tự nhiên giúp hỗ trợ cân bằng nội tiết tố nữ
Dân số và phát triểnSuy giảm nội tiết tố là mối bận tâm lớn của phụ nữ tuổi trung niên vì nó kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe. Thay vì cố tìm phương cách sử dụng các chất bổ sung để cân bằng nội tiết tố, trước tiên chị em nên điều chỉnh trong lối sống và chế độ ăn uống.