Khi bắt được trộm, phải xử lý thế nào để không bị... ra toà?
GiadinhNet - Trung tá Đào Trung Hiếu cho rằng, mọi công dân đều có quyền bắt người phạm tội quả tang và khống chế đối tượng. Tuy nhiên, ngay sau đó phải dẫn giải đến cơ quan pháp luật chứ không được phép tự xử lý theo “luật riêng”.
Những ngày qua, dư luận xôn xao sau sự việc TAND tỉnh Bến Tre xét xử phúc thẩm vụ “lãnh án vì bắt trói kẻ đột nhập vào nhà mình”. Trong phiên tòa phúc thẩm ngày 4/1, HĐXX nhận định: Dù bị cáo không thừa nhận hành vi nhưng lời khai tại cơ quan điều tra phù hợp với tình tiết vụ án. Bị cáo đã cố ý giữ bị hại để đánh trói, tra hỏi. Hành vi của bị cáo là trái quy định pháp luật.
Theo HĐXX, kháng cáo của bị cáo là không có cơ sở, cần giữ nguyên án sơ thẩm và tuyên phạt bị cáo 6 tháng cải tạo không giam giữ.
Trước đó, rạng sáng 21/1/2014, anh Nguyễn Văn Trình cùng cha đẻ là ông Nguyễn Văn Tập, ngụ xã Vĩnh Bình, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre phát hiện Phạm Văn K. (SN 1999) đột nhập tiệm tạp hóa của gia đình để trộm tiền nên đã bắt, trói vào gốc cây trong vườn nhà, sau đó gọi công an đến giải quyết.
Việc bắt và trói kẻ trộm, theo cha con anh Trình, là do nhà ở vùng sông nước cách trở, công an xã, ấp không đến ngay được.
Bị cáo Nguyễn Văn Trình bị tuyên phạt 6 tháng cải tạo không giam giữ về tội giữ người trái pháp luật.
Theo kết luận điều tra của Công an huyện Chợ Lách, sau khi cùng cha trói K. vào cây và tra hỏi nhưng K. không chịu trả lời nên Trình đã đánh K.. Đến 4h40 sáng cùng ngày, ông Lê Nguyên Luyến, trưởng ấp Phú Bình đến và đưa K. về trụ sở ấp làm việc.
Sau đó, Trình bị khởi tố (cho tại ngoại) về tội bắt, giữ người trái pháp luật. Cơ quan điều tra cũng xác định đủ cơ sở kết luận ông Tập là đồng phạm với vai trò giúp sức cho Trình. Sau nhiều lần bị mời làm việc, đến ngày 17/8 ông Tập treo cổ chết tại nhà riêng.
Trong phiên xử sơ thẩm ngày 10/9, dù khẳng định việc bắt người phạm tội quả tang là đúng, TAND huyện Chợ Lách vẫn tuyên phạt bị cáo Trình 6 tháng cải tạo không giam giữ về tội giữ người trái pháp luật nên anh Trình kháng cáo vì cho rằng mình vô tội.
Liên quan đến sự việc trên, nhiều người lo lắng đặt ra vấn đề: Vậy khi phát hiện đối tượng phạm tội, trộm cắp, mỗi công dân phải hành xử như thế nào cho đúng quy định của pháp luật?.
Để giải đáp đến bạn đọc, PV báo Gia đình & Xã hội đã có cuộc trao đổi với Trung tá Đào Trung Hiếu, một Cảnh sát điều tra kỳ cựu, hiện đang công tác tại Báo Công an Nhân dân.
Trung tá – Thạc sỹ Đào Trung Hiếu.
Trung tá Đào Trung Hiếu chia sẻ: Rất nhiều tình huống mà trực tiếp nạn nhân tiếp xúc với đối tượng như bắt được cướp giật, trộm cắp… Vấn đề là cách xử lý tình huống sau khi bắt được đối tượng thế nào cho đúng bởi không ít trường hợp nhiều người vì thế mà vướng vào vòng lao lý.
Theo quy định của Pháp luật, mọi hành vi phạm tội quả tang thì bất cứ ai, công dân nào cũng có quyền bắt giữ, khám xét thu vũ khí, khống chế và dẫn giải đến cơ quan pháp luật gần nhất.
Thế nào là bắt quả tang ? Trung tá Đào Trung Hiếu cắt nghĩa : Đó là hành vi phạm tội đang diễn ra, vừa diễn ra và đang truy đuổi. Tức là có tính quả tang và liên tục về thời gian.
“Tuy nhiên rất nhiều người dân không hiểu chế định của pháp luật dẫn đến từ nạn nhân trở thành tội phạm. Phải hiểu rõ là đối tượng sai với pháp luật chứ không sai với cá nhân người nào đó. Do đó việc sử dụng vũ lực đánh đối tượng cho bỏ tức, giam giữ đối tượng để tự xử là hành vi phạm tội và sẽ bị xử lý. Quan điểm theo lệ làng khi gặp kẻ trộm cướp là mình có quyền xử là sai”, Cựu cảnh sát điều tra nhấn mạnh.
Bộ luật Tố tụng Hình sự cũng nêu rõ, kể cả gặp người phạm tội nhưng mình quá khích đánh người ta đến chết sẽ phạm tội “giết người”, gây thương tích trên 11% thì phạm tội “cố ý gây thương tích” hoặc giam trói thì phạm tội “bắt giữ người trái pháp luật”. Không có điều khoản, Luật nào quy định người dân được phép tự tra khảo, xử lý đối tượng trộm cắp.
Chia sẻ về kỹ năng xử lý tình huống khi bắt giữ được đối tượng trộm cắp, Trung tá Đào Trung Hiếu cho biết: “Trên thực tế xảy ra nhiều tình huống khác nhau, không có đại lượng chung nào cho công thức ứng xử. Tuy nhiên, mọi người phải hiểu chỉ có tòa án mới có quyền phán quyết một người phạm tội, do vậy anh không thể đại diện công lý, thực thi công lý được.
Khi anh không có quyền ấy mà thực hiện quyền ấy là sai. Pháp luật cho phép anh được phép bắt giữ đối tượng, tước vũ khí nhưng sau đó phải dẫn giải đối tượng đến cơ quan pháp luật gần nhất để cơ quan có thẩm quyền điều tra và xử lý”.
“Tôi vẫn suy nghĩ nhiều về vụ việc ở Bến Tre vì người bắt được tội phạm trở thành bị án do giam giữ người này mấy tiếng. Đáng nói là trong khi người ta đã gọi điện cho công an xã nhưng không nhận được phản hồi thì buộc phải giam giữ. Và trong trường hợp đó người ta phải vô hiệu hóa sự kháng cự của đối tượng bằng cách trói. Tất nhiên còn nhiều chi tiết trong hồ sơ mà mình chưa nắm được, tuy nhiên việc bố con ông Trình đánh đập, tra khảo đối tượng trộm cắp là sai”, Trung tá Hiếu bày tỏ.
Trung tá Đào Trung Hiếu cũng chia sẻ, trong thời gian công tác ở Phòng Cảnh sát Hình sự (PC 45 – Công an TP. Hà Nội), anh từng điều tra nhiều vụ việc mà nạn nhân trở thành thủ phạm như đánh chết người trộm chó, trộm gà…
“Tuy nhiên, qua tiếp xúc bị can và phân tích các quy định của pháp luật thì người ta cũng nhận thức được việc đánh chết một con người là sai, là hành vi phạm tội mặc dù người đó là kẻ trộm cắp. Pháp luật đã quy định rất rõ ràng và mọi người đều phải tuân theo”, Trung tá Hiếu nói.
Cao Tuân/Báo Gia đình & Xã hội
Những trường hợp con dâu được hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ chồng
Pháp luật - 9 giờ trướcGĐXH - Vấn đề con dâu được hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ chồng trong những trường hợp nào đang là chủ đề được khá nhiều người dân quan tâm.
Khởi tố vụ án bé gái 12 tuổi ở Hà Nội bị hiếp dâm dẫn đến có thai
Pháp luật - 9 giờ trướcLãnh đạo Công an huyện Thanh Trì cho biết, đơn vị đã ra quyết định khởi tố vụ án để điều tra vụ việc bé gái Đ.T.N.L. (12 tuổi) bị hiếp dâm dẫn đến mang thai hiện đang làm thủ tục sinh con tại bệnh viện.
Phá đường dây ma tuý lớn do đối tượng nữ cầm đầu
Pháp luật - 9 giờ trướcGĐXH - Công an Hà Nội vừa triệt phá một đường dây mua bán ma tuý số lượng lớn, bắt giữ vợ chồng đối tượng cầm đầu.
Lén lút bán thuốc lá điện tử cho học sinh, chủ cơ sở kinh doanh bị xử phạt và đình chỉ hoạt động
Pháp luật - 11 giờ trướcGĐXH - Sau khi phát hiện lén lút bán thuốc lá điện tử cho nhiều học sinh, Tổ công tác đã lập biên bản xử phạt số tiền hơn 15 triệu đồng và đình chỉ hoạt động đối với cơ sở này.
Vụ án bé gái 12 tuổi ở Hà Nội sắp sinh con: Cấm đi khỏi nơi cư trú một đối tượng
Pháp luật - 12 giờ trướcGĐXH - Nghi phạm vụ án đã bị cơ quan chức năng đã ra quyết định ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú.
Lừa mua giúp giám đốc 1000 tấn than bùn, gã thanh niên chiếm đoạt nửa tỉ đồng
Pháp luật - 12 giờ trướcGĐXH - Mặc dù chưa có nguồn than bùn 3A, nhưng do đang cần tiền để trả nợ nên Huy đã nảy sinh ý định lừa tiền của nạn nhân. Sau khi nhận 500 triệu đồng tiền đặt cọc mua than, đối tượng đã chiếm đoạt...
Vụ giết người trong rừng sâu và hành trình hơn 600 ngày truy lùng hung thủ (P cuối): Căn lán bí ẩn giữa rừng
Pháp luật - 13 giờ trướcGĐXH - Thông tin về việc Sơn có tham gia một đường dây ma túy lớn đã khiến việc truy lùng tên tội phạm giết người này trở nên phức tạp hơn...
Hai học sinh ở Lâm Đồng bị đánh nhầm đến nguy kịch
Pháp luật - 17 giờ trướcTrên đường đi học về, 2 học sinh bất ngờ bị một nhóm đối tượng tấn công. Dù sau đó phát hiện đánh nhầm người nhưng nhóm đối tượng này ngăn chặn không cho người dân đưa nạn nhân đi cấp cứu.
Phát hiện thi thể 3 mẹ con dưới đập nước
Pháp luật - 17 giờ trướcGĐXH - Sáng 17/4, lực lượng chức năng TP Thái Nguyên phát hiện thi thể 3 mẹ con dưới khu vực đập nước Ba Đa.
Người đàn ông giật túi xách khi đi mua cháo cho con
Pháp luật - 18 giờ trướcCông an Đà Nẵng vừa truy bắt nóng một đối tượng giật túi xách của phụ nữ giữa ban ngày.
Phát hiện thi thể 3 mẹ con dưới đập nước
Pháp luậtGĐXH - Sáng 17/4, lực lượng chức năng TP Thái Nguyên phát hiện thi thể 3 mẹ con dưới khu vực đập nước Ba Đa.