Đến làng Bát Tràng nghe người nghệ nhân hướng dẫn cách làm các món ăn trên mâm cỗ thắp hương truyền thống
GiadinhNet - Nghệ nhân Nguyễn Thị Lâm là một trong số những nghệ nhân giữ được bí quyết nấu mâm cỗ truyền thống. Nhiều khách du lịch tìm về địa chỉ nhà cô chỉ để được thưởng thức một bữa ăn mang hương vị truyền thống Hà Nội xưa.
Mâm cỗ Hà Nội xưa - Gìn giữ hương vị ẩm thực
Nấu mâm cỗ tuy không khó nhưng không hề dễ dàng. Trước khi trở thành nghệ nhân ẩm thực, cô Nguyễn Thị Lâm vốn là con dâu Hà Nội. Là tiểu thư của một gia đình khá giả ở phố cổ, sau này lại làm dâu trong gia đình có truyền thống, văn hoá xưa nên những giá trị tinh tuý của ẩm thực được bà tiếp nhận, gìn giữ và phát triển. Qua bàn tay bà Lâm, những nguyên liệu tưởng chừng đơn giản nhất, bình dị nhất cũng trở thành món ăn cầu kỳ, ngon miệng hơn trên mâm cơm.
Với bà, nấu ăn đã trở thành một niềm đam mê bất tận. Căn bếp trở thành sân khấu nơi người nghệ nhân trình diễn những buổi biểu diễn của mình. Bà kể, những món ăn truyền thống trên mâm cỗ thường phải chuẩn bị nấu nướng rất cầu kỳ, nguyên liệu có thể dùng từ những loại bình dị, gần gũi với đời sống hằng ngày nhưng nhất định phải tươi mới. Có những nguyên lệu đặc biệt, cần phải đặt mua ở những vùng nguyên liệu tươi thì mới có thể nấu ra mâm cỗ chất lượng. Trong những bữa cơm hàng ngày, bà vẫn thường đích thân xuống bếp chuẩn bị những mâm cơm theo phong cách truyền thống cho cả gia đình. Với bà, đó là cách để giữ gìn truyền thống và để con cháu tiếp nối những giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Bà Lâm chia sẻ: "Các món ăn trong bữa cơm cổ truyền rất cầu kỳ nhưng tinh tế. Phải thật sự để tâm vào những món ăn, thổi hồn cho các nguyên liệu mới có thể làm ra món ăn có hương vị ấn tượng khiến người ta ăn một lần khó quên".
Với những ai đã từng được thưởng thức bữa cơm truyền thống do chính bà Lâm chuẩn bị chắc chắn không thể quên được hương vị vừa giản dị, vừa quen thuộc gần gũi nhưng cũng rất đậm đà. Mỗi món ăn đều mang một hương vị riêng chuẩn mực mà hiếm có nhà hàng, quán ăn nào có thể chế biến đạt đúng độ "ngon" ấy. Bà kể, trong mâm cỗ xưa, những nguyên liệu tưởng đơn giản như muối, đường, nước mắm,…nếu biết tỷ lệ chuẩn và lựa chọn phù hợp cho từng món ăn sẽ làm nên hương vị rất đậm đà.
Mâm cỗ thắp hương truyền thống có gì?
Theo bà Lâm, trong quan niệm của người làng Bát Tràng, mâm cỗ thường được gọi là cỗ bát trân gồm có 6 bát và 8 đĩa thể hiện mong cầu tài lộc, thịnh vượng cho gia chủ. Với những tầng lớp gia đình bình dân, trong mâm cỗ thường có 4 bát và 4 đĩa thể hiện sự cảm tạ tứ phương và trời đất.
Trên mâm cỗ truyền thống, những món ăn quen thuộc lúc nào cũng có như xôi, gà luộc, nem, thịt luộc,… Các món xào có thể linh hoạt thay đổi theo mùa và theo khẩu vị của gia đình. Đặc biệt, với người làng Bát Tràng không thể thiếu món canh măng trong mâm cỗ. Nghệ nhân chia sẻ: "Canh măng đặc biệt phải có bí quyết riêng để làm mới đảm bảo thơm ngon được, chẳng hạn như việc luộc măng bằng nước mưa mới giúp nước canh trong vắt mà vẫn giữ được vị ngọt".
Nem cũng là món phổ biến nhưng lại đòi hỏi người nấu chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu và cầu kỳ trong chế biến. Bí quyết để chiếc nem được giòn rụm, phần nhân không ngấm dầu đó là các phần củ quả sau khi bào không được trộn tươi với phần nhân mà phải chần qua với nước sôi, sau đó mang đi vắt kiệt nước rồi mới mang đi trộn. Hay như món xào, món giò chả cũng đòi hỏi phải thật sự để tâm, yêu thích hương vị với từng món ăn mới có thể làm cho ngon, cho đúng được.
Trên mâm cỗ xưa mà bà Lâm chuẩn bị, nhiều người ấn tượng nhất với hương vị món xôi vò nức tiếng mà cô nấu. Hạt nếp được bà chắt chiu lựa chọn loại hảo hạng nhất, ngâm với nước trong thời gian kỹ khi đồ lên canh chuẩn thời gian mới cho ra từng nắm xôi dẻo, mềm. Đặc biệt, xôi vò bà Lâm có một hương thơm nhẹ nhàng nhưng đầy hấp dẫn, như gợi cho người ta về ký ức của Hà Nội những ngày bao cấp, những gói xôi nắm cơm vừng là niềm hạnh phúc nhỏ bé.
Một điều mà bà Lâm rất trăn trở là một mai sau sẽ không còn người nối dõi gìn giữ tinh tuý hương vị mâm cỗ truyền thống. Vì vậy, trong những ngày thường, bà truyền dạy lại cho con cái trong nhà cách chế biến, cách bày biện. Bà sẵn sàng bỏ ra 3 tiếng để làm bát chim hầm, bên trong chú chim nhồi đầy ắp cốm mùa thu, hạt sen, nấm hương, ý dĩ thơm phức hay sẵn sàng dành 6 tiếng quấy không ngơi tay được nồi chè kho thơm lừng, để đến 15 hôm vẫn không hỏng.
Chính vì cái nhẫn nại, cái khéo léo ấy mà chẳng người con nào có thể quên đi được hương vị hấp dẫn của những món ăn quê hương. Với bà Lâm, mâm cỗ là mâm cơm, bữa ăn hàng ngày, nhưng cũng là mâm cơm đoàn viên, đoàn tụ người thân. Trên mâm cơm là tinh tuý ẩm thực, cũng chính là hồn cốt quê hương mong muốn con cháu gìn giữ về sau.
Thực đơn 3 món vừa bổ dưỡng thơm ngon lại đẹp mắt như nhà hàng, mang đãi khách thì miễn chê
Ăn - 14 giờ trướcVới 3 món ngon và đẹp mắt này, bữa cơm nhà bạn sẽ thêm phần hấp dẫn.
20+ cách làm món lẩu ngon 'bá cháy' chiêu đãi cả gia đình ngày cuối tuần
Mẹo nấu nướng - 16 giờ trướcGĐXH - Món lẩu là món ăn không bao giờ vắng mặt trong mọi cuộc vui của gia đình hoặc bạn bè. Cuối tuần với tiết trời mát mẻ, xem ngay công thức 20+ món lẩu cực ngon để cùng gia đình sum vầy và thưởng thức nhé.
Cách làm canh chua cá lóc thanh mát, giải nhiệt cho ngày hè
Ăn - 20 giờ trướcCanh chua cá lóc là món ăn dân dã, quen thuộc trong mâm cơm gia đình Việt. Vị chua thanh ngọt thơm hòa quyện tạo nên hương vị hài hòa, kích thích vị giác.
Dân tình đổ xô đi ăn mì 'view triệu đô' trên khắp Việt Nam
Ẩm thực 360 - 1 ngày trướcGĐXH - Thời gian gần đây, cộng đồng mạng chia sẻ rầm rộ hình ảnh tô mì tôm “view triệu đô”, hoặc ăn mì trên đỉnh núi. Vậy thực hư 'trend' này bắt nguồn từ đâu và có ý nghĩa như thế nào mà bạn trẻ nào cũng thích thú?
Công thức làm món bò sốt vang ăn là ghiền
Ăn - 1 ngày trướcMón bò sốt vang không chỉ có hương vị thơm ngon, béo ngậy mà còn chứa nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe.
Bí quyết nấu thịt bò sốt vang kiểu Hà Nội xưa ngon miệng, không ngấy, màu đỏ đẹp không phẩm màu
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH – Món thịt bò sốt vang được người Pháp đưa vào Việt Nam, được người Hà Nội điều chỉnh gia vị cho hợp khẩu vị. Ngày mát trời Chuyên gia ẩm thực Vũ Thị Tuyết Nhung (Admin Hà thành Hương xưa vị cũ) chia sẻ cách nấu thịt bò sốt vang kiểu xưa, ngon miệng, ít thịt bạc nhạc, không cần phẩm màu vẫn đẹp mắt.
Đi chợ mua thịt lợn chỉ cần nhìn 5 điểm này là biết thịt sạch hay bẩn
Mẹo nấu nướng - 1 ngày trướcGĐXH - Nếu miếng thịt lợn có dấu hiệu này thì dù giá rẻ như cho bạn cũng đừng mua kẻo "mang họa cho bản thân".
Xào thịt bò chớ để dầu sôi mới đổ vào: Làm một bước ngay từ công đoạn ướp, đảm bảo thịt ngon, không dai
Ăn - 1 ngày trướcThói quen cho thịt bò vào xào khi dầu sôi, chảo nóng trên thực tế lại khiến thịt bò dễ dính, dễ cháy và dai hơn.
Mùa sen đã đến, 3 món ngon từ hoa sen nhất định bạn nên thử một lần
Ăn - 1 ngày trướcGĐXH – Mùa hoa sen đã đến, ngoài việc dùng để cắm trang trí cho không gian thêm đẹp, bạn cũng có thể dùng làm các món ăn ngon dưới đây. Món ngon từ hoa sen này nhất định bạn nên thử một lần vì rất hấp dẫn.
Cách làm thịt ba chỉ kho tiêu ngon đậm đà, mềm béo ăn hoài không ngán
Ăn - 2 ngày trướcThịt ba chỉ kho tiêu với hương vị thơm ngon, đậm đà, béo ngậy của thịt ba chỉ quyện cùng vị cay nồng của tiêu chắc chắn sẽ khiến bạn và gia đình thích mê.
Cách nấu vịt om sấu thơm ngon, đậm đà chuẩn vị miền Bắc
ĂnVịt om sấu chinh phục cả nhà bởi hương vị chua thanh của sấu, vị béo ngậy của thịt vịt và vị cay nồng của ớt, gừng, sả hòa quyện tạo nên món ăn ngon khó cưỡng.