Hà Nội
23°C / 22-25°C

Ứng phó với thực trạng già hóa dân số: Già hóa đang "đe dọa" quỹ hưu trí?

GiadinhNet - Có tới 70% người cao tuổi Việt Nam (chủ yếu sống ở nông thôn) không có tích lũy, không có lương và trợ cấp.

Ứng phó với thực trạng già hóa dân số: Già hóa đang "đe dọa" quỹ hưu trí? 1
Có tới 70% người cao tuổi Việt Nam không có lương hưu.
Ảnh: Chí Cường.
Theo dự báo của các chuyên gia có thể sau 20 năm nữa những người đã từng cống hiến cho đất nước sẽ có thể không còn được nhận lương hưu bởi quỹ hưu trí bị “vỡ”. Dự báo này đang đặt ra những thách thức rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh tốc độ già hóa như hiện nay.

Nguy cơ với quỹ hưu trí!

Cùng với số người cao tuổi (NCT) tăng nhanh, chi phí chăm sóc sức khỏe cho NCT đòi hỏi cao hơn, già hóa dân số đang đặt ra những thách thức và sức ép lớn các vấn đề an sinh xã hội.

Thông tin về quỹ hưu trí và tử tuất có nguy cơ mất cân đối trong khoảng 10 năm tới và nhận định gần đây nhất của ông Cao Văn Sang - Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP Hồ Chí Minh đang khiến nhiều người lo ngại. Theo ông Sang, với đà chi trả như hiện nay, khoảng 10 năm nữa, quỹ BHXH sẽ trở lại trạng thái “mo” và những năm tiếp sau, nguồn chi BHXH sẽ “ngoạm” vào những tích luỹ từ hàng chục năm nay cho đến một giai đoạn hết hẳn. Có nghĩa là, nếu không có những giải pháp điều chỉnh, rất có thể, sau 20 năm nữa, những người đã từng cống hiến cho đất nước sẽ không được nhận một đồng tiền phúc lợi xã hội nào khi về hưu. Nhận định này của ông cũng đã từng được các chuyên gia, đặc biệt là tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) cảnh báo.

Trước vấn đề đặt ra là già hóa dân số đang "đe dọa" quỹ hưu trí, PGS.TS Giang Thanh Long – Phó Viện trưởng Viện Chính sách công và Quản lý, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân khẳng định: Già hóa dân số không phải là nguyên nhân khiến quỹ hưu trí thâm hụt nhanh, mà nguyên nhân chính là do quỹ này thiết kế chưa phù hợp với tốc độ già hóa. Số người lao động tham gia đóng góp vào quỹ có xu hướng giảm, trong khi số NCT đang tăng lên, dễ tạo ra sự mất cân bằng của quỹ. Theo phân tích của ông thì "dù chính sách đã có những thay đổi hướng tới phục vụ dân số già tốt hơn, nhưng thực tế, do một vài hạn chế về tài chính, nguồn nhân lực, dường như thay đổi về mặt chính sách vẫn chậm hơn so với yêu cầu thực tế".

Ông Phạm Trường Giang - Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội chia sẻ: Vì chỉ có tầng hưu trí cơ bản nên ở Việt Nam phần lớn người nghỉ hưu chỉ có nguồn lương hưu duy nhất với mức bình quân 3 triệu đồng/người/tháng. Vì mức lương hưu thấp nên việc điều chỉnh lương hưu thường gắn với việc điều chỉnh tiền lương tối thiểu chung, thực trạng này làm tăng chi cho ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.

So sánh với các nước trên thế giới, ông Philip O’Keefe - chuyên gia kinh tế cao cấp của Ngân hàng Thế giới, cho rằng: Việt Nam là nước hào phóng nhất thế giới về tỷ suất tích lũy lương hưu hàng năm (trung bình 2% - 3%, trong khi các nước có thu nhập cao, tỷ lệ này chỉ là 1,6%) và đang trợ cấp cho người dân nghỉ hưu sớm - mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi chỉ bị giảm trừ 1% trong khi các nước tỷ lệ này là 5% - 7%.

Cần tăng độ tuổi nghỉ hưu

Với thực trạng trên, các chuyên gia trong nước và các chuyên gia của Tổ chức ILO và WB đều cho rằng, cần có sự điều chỉnh về độ tuổi nghỉ hưu đối với người lao động và phải tính toán kỹ chế độ áp dụng lương hưu.

Đối với một dân số đang có tốc độ già hóa nhanh như Việt Nam, theo ông Philip O’keefe cần tính toán kỹ mức lương hưu xã hội sẽ là bao nhiêu để đảm bảo khả năng chi trả của ngân sách. Hiện nay, cả nước mới có 10,4 triệu người tham gia đóng BHXH, chiếm 20% lực lượng lao động. Với tình trạng già hóa dân số như hiện nay, tỷ lệ người đóng BHXH trên số người hưởng lương hưu đang có xu hướng giảm nghiêm trọng. Nếu  năm 1996 có tới 217 người đóng BHXH cho 1 người hưởng lương hưu thì đến nay, chỉ còn 9 người đóng cho 1 người hưởng. Trong khi đó, tuổi nghỉ hưu thực tế bình quân chỉ là 53,2 tuổi.

Theo tính toán, mỗi cá nhân có 31 năm đóng BHXH và chỉ đủ để quỹ bảo hiểm trả lương hưu trong vòng gần 13 năm. Trong khi đó, Luật BHXH sau 6 năm thực hiện vẫn chưa quản lý được đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Số người tham gia BHXH chỉ chiếm khoảng 20% lực lượng lao động; số người tham gia tự nguyện chỉ chiếm khoảng 0,22% số đối tượng thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện. Tình trạng nợ đóng, chậm đóng BHXH còn khá phổ biến, đặc biệt ở các doanh nghiệp ngoài nhà nước và các doanh nghiệp FDI (chiếm hơn 70% tổng số nợ)...

Tổ chức ILO đưa ra khuyến nghị: Để cân đối quỹ lương hưu xã hội của tất cả các nước nói chung cần tăng đội tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi, áp dụng tỉ suất tích lũy thống nhất là 1,5 hoặc 2%, điều chỉnh lương hưu theo mức tăng lương. PGS.TS Giang Thanh  Long cũng đề xuất một số giải pháp trước mắt như tăng tuổi về hưu hoặc tăng mức đóng cho quỹ hưu trí. "Tuy nhiên, điều này về lâu dài sẽ ảnh hưởng lớn tới người lao động, do đó cần phải có các giải pháp lâu dài hơn".

Để giải quyết được thực trạng này, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) cũng đã bổ sung nhiều điểm mới liên quan đến quỹ hưu trí và tử tuất. Theo đó, để cân đối quỹ hưu trí, dự thảo đưa ra lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu đối với từng nhóm đối tượng cho đến khi tuổi nghỉ hưu của cả nam và nữ bằng nhau là 62 tuổi; đồng thời nâng thêm 5 tuổi đối với người nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động; tăng dần số năm đóng bảo hiểm xã hội…
 

10% thu nhập để… dưỡng già

Hơn 4.000 người đại diện cho nhóm dân số cận cao tuổi và cao tuổi (từ 50 tuổi trở lên) đã được phỏng vấn trong cuộc điều tra do Hội LHPN Việt Nam phối hợp với các cơ quan khác tiến hành, cho thấy: Điều kiện sống của NCT chưa được như mong muốn. Số liệu thu thập được cho thấy, nguồn thu nhập chính của NCT chủ yếu từ hai nguồn: Làm việc (29,4%) và được hỗ trợ từ con cái (31,9%), còn các khoản trợ cấp xã hội và lương hưu chiếm khoảng 25% thu nhập. Chính vì vậy, để đảm bảo cho cuộc sống vật chất của mình, 59% NCT vẫn đang phải làm các công việc khác nhau, trong đó phần lớn làm nông nghiệp. Phần lớn, tiền tiết kiệm được NCT để dành cho công việc khẩn cấp như ốm đau, bệnh tật chiếm tới 67%, tiếp đó dành cho con cháu là 12% và chỉ có 10% là dành cho việc dưỡng già.

 
Hà Anh
baoin
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Hai con sinh đôi không giống nhau, bố lập tức đi xét nghiệm ADN

Dân số và phát triển - 2 giờ trước

Thấy con trai song sinh không giống nhau, anh Kiên đi xét nghiệm ADN, kết quả được chuyên gia đánh giá cực hiếm gặp.

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Người yêu cũ mang con đến nhà, người đàn ông quyết đi xét nghiệm ADN: Kết quả được hé lộ

Dân số và phát triển - 10 giờ trước

Người đàn ông tên Dũng (*) đã quyết định đến Trung tâm Phân tích ADN và Công nghệ di truyền để xét nghiệm quan hệ huyết thống cùng đứa trẻ được người yêu cũ đặt trước cửa nhà anh.

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Thói quen của hàng triệu nam giới Việt có hại cho chuyện sinh con

Dân số và phát triển - 2 ngày trước

Bên cạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay ung thư, hút thuốc lá còn tác động tiêu cực lên khả năng sinh sản của nam giới và bộ gene của tinh trùng.

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Bài tập xua tan nỗi lo mất ngủ, khó ngủ

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Mất ngủ, khó ngủ thường gây cảm giác khó chịu, lo lắng... ảnh hưởng tới năng suất lao động và học tập. Thực hiện một số bài tập hiệu quả dưới đây giúp bạn ngủ nhanh và thức dậy sảng khoái hơn.

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Ung thư vú tiến triển như thế nào?

Dân số và phát triển - 3 ngày trước

Cho dù đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, việc tìm hiểu tất cả thông tin có sẵn có thể khiến người bệnh hiểu hơn. Dưới đây là tổng quan đơn giản về ung thư vú và các giai đoạn bệnh, phân tích về cách ung thư vú lây lan, chẩn đoán và điều trị.

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Người phụ nữ ở Đồng Nai nặng 100kg mang thai bé 4,6kg, nhập viện với nhiều biến chứng nguy hiểm

Dân số và phát triển - 6 ngày trước

Một bệnh viện ở Đồng Nai đã tiếp nhận trường hợp đặc biệt của sản phụ 35 tuổi, nặng 100 ký, thai trên 38 tuần, em bé to, nặng 4,6kg.

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Biện pháp điều trị nấm Candida âm đạo

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Nấm Candida âm đạo gây kích ứng, ngứa dữ dội và tiết dịch nhiều ở âm đạo và âm hộ, bệnh rất dễ tái phát.

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Phổ biến kiến thức về sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho cán bộ y tế, dân số

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

GĐXH - Ngày 20/3, ông Phan Nam Bình, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị vừa tổ chức hội nghị tập huấn về chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh cho đội ngũ cán bộ y tế, dân số cơ sở tại huyện Lệ Thủy.

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Bị dị tật tử cung đôi có sinh con được không?

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã phẫu thuật cho một bé gái có 2 buồng tử cung, 2 cổ tử cung. Đây là dị tật bẩm sinh cơ quan sinh dục hiếm gặp nhưng có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ.

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Chi trăm triệu đồng sinh con đầu lòng

Dân số và phát triển - 1 tuần trước

Chịu áp lực tài chính không nhỏ khi nuôi con tại thành phố lớn, nhiều gia đình tiết kiệm hơn trăm triệu đồng mới dám sinh con.

Top