TƯỜNG THUẬT TRỰC TUYẾN: Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện Pháp lệnh Dân số

PLDS là văn bản pháp lý cao nhất của nước ta trong lĩnh vực dân số, có phạm vi điều chỉnh khá rộng và toàn diện, bao gồm những vấn đề liên quan đến kết quả của dân số (quy mô, cơ cấu, phân bổ và chất lượng dân số) và đến quá trình dân số (sinh, chết, di cư, phát triển về thể chất, trí tuệ và tinh thần của con người); quy định các nội dung quản lý nhà nước về dân số và công tác dân số.

Theo đánh giá của các chuyên gia, PLDS là văn bản đầu tiên đặt vấn đề điều chỉnh toàn diện các vấn đề về dân số, công tác dân số bằng luật pháp; quy định quyền và nghĩa vụ của Nhà nước, đoàn thể xã hội, người dân đối với công tác dân số; gợi mở cho việc xây dựng hệ thống văn bản pháp luật điều chỉnh hành vi dân số từ Trung ương đến địa phương… PLDS đã góp phần thể chế hóa quan điểm đường lối, chính sách của Đảng về dân số và công tác dân số phù hợp với xu thế cải cách hành chính, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Đồng thời, PLDS cũng khẳng định công dân có những quyền cơ bản của con người, trong đó có quyền sinh sản.

8h05’ - 8h15’: Thay mặt lãnh đạo Bộ Y tế, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến phát biểu khai mạc Hội nghị.  

Những thành tựu của công tác DS-KHHGĐ góp phần to lớn vào sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, góp phần đáng kể vào việc tăng thu nhập bình quân đầu người, cải thiện đời sống nhân dân, giảm tình trạng đói nghèo, tăng cường bình đẳng giới. Đóng góp cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Để giải quyết các khó khăn, thách thức trong công tác DS-KHHGĐ, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến đề nghị trong thời gian tới, toàn ngành cần tiếp tục đẩy mạnh thực hiện công tác DS-KHHGĐ trên tất cả các mặt quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số, trong đó, tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm sau:

Toàn bộ hệ thống cán bộ công tác DS-KHHGĐ từ Trung ương đến địa phương cần tiếp tục làm tốt công tác tham mưu cho Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương; tiếp tục giữ vững cam kết quán triệt quan điểm công tác DS-KHHGĐ là một nội dung quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội

Tập trung mọi nỗ lực phấn đấu, tạo đà cho việc hoàn thành các mục tiêu giai đoạn 1 của Chiến lược DS-SKSS Việt Nam và chương trình mục tiêu quốc gia DS-KHHGĐ giai đoạn 2011-2015. Tập trung và ưu tiên cho vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo, đẩy mạnh công tác tuyền thông chuyển đổi hành vi kết hợp với cung cấp các dịch vụ chăm sóc SKSS/KJHHGĐ thuận lợi cho người dân, nhằm thu hẹp khoảng cách mức sinh giữa các vùng trong cả nước, nhằm duy trì mức sinh thay thế trong cả nước.

Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các giải pháp can thiệp nhằm nâng cao chất lượng dân số, chủ động điều chỉnh tốc độ gia tăng dân số, kiểm soát mức chênh lệch tỷ số giới tính khi sinh. Đề xuất những giải pháp kéo dài và phát huy, tận dụng lợi thế cơ cấu dân số vàng hiện nay.

> CHUYÊN ĐỀ: SỰ CẦN THIẾT RA ĐỜI LUẬT DÂN SỐ

Phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy nhanh tiến độ xây dựng Luật Dân số và các văn bản hướng dẫn trình các cấp có thẩm quyền ban hành nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về DS-KHHGĐ đáp ứng yêu cầu quản lý và giải quyết các vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn.

Tiếp tục củng cố, kiện toàn hệ thống bộ máy cán bộ làm công tác DS – KHHGĐ từ Trung ương đến địa phương đảm bảo đủ mạnh, hoạt động có hiệu quả nhằm đáp ứng đủ yêu cầu của quốc gia.

Nhân dịp này, thay mặt lãnh đạo Bộ Y tế, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến chân thành cảm ơn và mong tiếp tục nhận được sự quan tâm của Đảng, Quốc hội, Nhà nước, chính quyền các cấp về sự lãnh đạo, chỉ đạo và mong tiếp tục nhận được sự hỗ trợ, tham gia tích cực của các ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội, các quốc gia, các tổ chức phi chính phủ trong công tác DS-KHHGĐ Việt Nam.

"Tôi tin tưởng rằng Luật Dân số của Việt Nam sẽ được xây dựng dựa trên bằng chứng khoa học và thích ứng với các cơ hội và thách thức của tình hình dân số mới, cũng như đáp ứng được những mong muốn và khát vọng của người dân Việt Nam về một tương lai tươi sáng và thịnh vượng". Ông Arthur Erken

Theo ông Arthur Erken, hội nghị quan trọng này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình xây dựng pháp luật về dân số của Việt Nam. Việt Nam đang xây dựng Luật Dân số dựa trên các bài học và kinh nghiệm từ việc thực hiện Pháp lệnh Dân số cũng như các bài học từ các quốc gia khác về những ảnh hưởng của thời kỳ quá độ dân số, mức sinh thấp và đáp ứng chính sách. Ông Arthur Erken cũng chia sẻ 4 thông điệp chính mà UNFPA và cộng đồng quốc tế đang hướng tới, khuyến nghị cho việc xây dựng Luật Dân số ở Việt Nam.

Đó là, Luật Dân số cần giúp Việt Nam giải quyết các vấn đề dân số  trong 20 tới 30 năm nữa –giai đoạn chuyển dịch nhân khẩu học quan trọng; Luật Dân số nên dựa trên các nguyên tắc của Chương trình Hành động ICPD năm 1994 mà Việt Nam đã tham gia ký kết. Luật Dân số cũng cần đảm bảo rằng tất cả các nhóm dân số, bất kể tuổi tác, giới tính, tình trạng hôn nhân, thu nhập hay vị trí địa lý hoặc dân tộc đều được tiếp cận bình đẳng tới các dịch vụ và thông tin về sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản, bao gồm cả KHHGĐ. Đặc biệt, thông điệp cuối cùng mà ông Arthur Erken muốn chuyển tải tới là Luật Dân số cần tạo nền tảng pháp lý cho việc thể chế hoá công tác lồng ghép biến số dân số vào việc xây dựng chính sách và lập kế hoạch của tất cả các ngành để đảm bảo rằng các nhu cầu của các nhóm dân số khác nhau, đặc biệt là các nhóm dễ bị tổn thương phải được giải quyết ở tất cả các lĩnh vực phát triển.

Tuy nhiên, Giáo sư cũng chỉ rõ những hạn chế của PLDS ở một số điểm như phạm vi điều chỉnh quá rộng, bao gồm cả quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số, các biện pháp của công tác dân số và quản lý nhà nước về dân số nên việc điều chỉnh thiếu triệt để, PLDS mang nặng tính "luật ống, luật khung"…

Pháp lệnh Dân số được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XI ban hành ngày 09/01/2003 và có hiệu lực từ ngày 01/5/2003. Cho đến nay, PLDS vẫn là văn bản pháp lý cao nhất của nước ta, điều chỉnh các quan hệ pháp luật giữa các chủ thể trong lĩnh vực dân số. Với 7 Chương, 40 Điều, PLDS đã điều chỉnh các vấn đề liên quan đến kết quả của dân số (quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số, phân bố và quản lý dân cư), đến quá trình dân số (quá trình sinh, tử, di cư) và quy định các biện pháp thực hiện công tác dân số...

Sau khi PLDS được ban hành đã có 23 Luật và Dự luật có những nội dung liên quan gần gũi, nhiều nội dung đã được “gợi mở” từ PLDS như: Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Luật Bình đẳng giới, Luật Cư trú, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, Luật Người cao tuổi, Dự luật Hộ tịch….

TS Dương Quốc Trọng cho biết: 10 năm thực hiện PLDS đã mang lại những thành quả hết sức đáng trân trọng và tự hào.

Về mức sinh, nếu như năm 2002, số con trung bình/phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở nước ta là 2,28 con thì năm 2012 còn 2,05 con. Việt Nam đã nhanh chóng đạt được mức sinh thay thế vào năm 2006 (2,09 con/phụ nữ), 3 năm sau khi Pháp lệnh ra đời và từ đó đến nay, liên tục dưới mức sinh thay thế. Tỷ lệ gia tăng dân số cũng giảm từ 1,17% (2002) xuống còn 1,06% (2012). Tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên đã giảm mạnh từ 21,7% (2002) xuống còn 14,2% (2012).

Quy mô dân số nước ta năm 2002 là 79,54 triệu người, năm 2010 là 86,93 triệu người (thấp hơn so với mục tiêu của Chiến lược dân số Việt Nam 2001-2010 do Chính phủ đặt ra là không vượt quá 89 triệu người). Đến 1/4/2012, quy mô dân số nước ta là 88,78 triệu người và chắc chắn đạt được mục tiêu Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản của Chính phủ đặt ra đến năm 2015 (quy mô không vượt quá 93 triệu người), bình quân mỗi năm tăng thêm 924.000 người. Điều đó đã minh chứng, PLDS đã đặt nền tảng cho sự thành công đó.

Theo TS Dương Quốc Trọng, thành công trong lĩnh vực dân số đã mở ra một vận hội vô cùng lớn lao cho Tổ quốc, dân tộc. Các con rồng, con hổ kinh tế ở Đông Á, Đông Nam Á cất cánh bay lên cũng nhờ thời kỳ này. Chúng ta có thể trở thành con hổ, con rồng, có thể "sánh vai các cường quốc" như tâm nguyện của Bác hay không là ở thời kỳ này, khi chúng ta biết tận dụng "vận hội vàng", "kỷ nguyên vàng" này vào công cuộc xây dựng phát triển đất nước, dân tộc.

Tổng cục trưởng cũng cho biết: Sau 10 năm thực hiện PLDS, bức tranh dân số nước ta hiện nay đã có nhiều thay đổi căn bản so với trước đây: Mức sinh đã giảm rõ rệt nhưng còn rất khác biệt giữa các vùng miền, tỉnh, thành; vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn tiếp tục gia tăng; làm thế nào để tận dụng cơ hội cơ cấu “dân số vàng"? chăm sóc và phát huy người cao tuổi khi Việt Nam đang “già hóa dân số" rất nhanh; phân bố, quản lý dân cư; di cư và đô thị hóa diễn ra ngày càng mạnh như một quy luật tất yếu trong quá trình phát triển; nâng cao chất lượng dân số, hôn nhân đồng tính, mang thai hộ... là những vấn đề rất mới, cần được điều chỉnh.

TS Dương Quốc Trọng cho rằng: Với sự phát triển mạnh mẽ của đời sống kinh tế xã hội hiện nay; ý thức và hành vi của người dân về dân số đã có những thay đổi sâu sắc. Những tiến bộ như vũ bão về khoa học công nghệ nói chung, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, y tế nói riêng đã tác động tới các quá trình dân số (như thụ tinh trong ống nghiệm, sàng lọc và chẩn đoán trước sinh, việc lạm dụng tiến bộ KHCN để lựa chọn giới tính trước sinh...). Điều đó đòi hỏi cần có sự điều chỉnh hợp lý của pháp luật.

9h30: Tiếp theo chương trình, đồng chí Dương Văn An – Bí thư Trung ương Đoàn TNCSHCM lên trình bày Báo cáo tham luận của Trung ương Đoàn TNCSHCM về "Sự tham gia và vai trò của Đoàn Thanh niên các cấp trong việc triển khai, thực hiện Pháp lệnh Dân số".

Hằng năm các tỉnh, thành Đoàn đã xây dựng kế hoạch triển khai các chương trình phối hợp và kế hoạch hành động tới các cơ sở Đoàn và phối hợp với các ngành tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên và nhân dân về công tác Dân số - KHHGĐ. Công tác tuyên truyền giáo dục vận động thanh niên thực hiện Pháp lệnh dân số, thực hiện công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình được xác định là một trong những nội dung quan trọng nhằm chuyển đổi nhận thức, thái độ và hành vi của thanh niên, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của thanh niên và nhân dân. Ông Dương Văn An, Bí thư Trung ương Đoàn TNCSHCM

Trong các hoạt động nhân Ngày Dân số Thế giới (11/7), Ngày Dân số Việt Nam (26/12), các cấp bộ Đoàn đã chú trọng tổ chức các hoạt động truyền thông về DS-KHHGĐ, sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên (SKSS VTN/TN) bằng các hình thức như: Tổ chức các chiến dịch truyền thông; các đội thanh niên tình nguyện; tuyên truyền cổ động; diễn đàn thanh niên; tọa đàm, hội thảo, thi tìm hiểu; thi giao lưu nhằm tạo ra ngày hội của thanh thiếu niên và nhân dân tuyên truyền về những nội dung cơ bản của Pháp lệnh dân số, Luật hôn nhân và Gia đình, Luật Bình đẳng giới, Luật phòng chống bạo lực gia đình; vận động các gia đình trẻ không sinh con thứ 3; vị thành niên không kết hôn sớm....

TƯ Đoàn đã tổ chức phổ biến PLDS qua các hoạt động truyền thông cung cấp thông tin và dịch vụ tư vấn trên sóng phát thanh VOV chương trình Cửa sổ Tình yêu; mở chuyên mục trên Báo Tiền phong mang tên Diễn đàn Tuổi TEEN. Thông qua báo chí của Đoàn, nội dung thông tin về PLDS; về chăm sóc SKSS VTN đã tác động đến hàng chục triệu lượt thanh niên và nhân dân qua theo dõi trên đài và các báo, tạo được sự chú ý, quan tâm của các bậc cha mẹ, các tầng lớp nhân dân trong xã hội, có tác dụng tốt tạo thuận lợi cho việc triển khai các mô hình và giải pháp kỹ thuật thực hiện bảo vệ chăm sóc SKSS VTN.

10h15 – 10h30: Phát biểu tham luận tại hội nghị, ông Trần Hữu Phước – Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ tỉnh Long An chia sẻ một số kết quả đạt được và kinh nghiệm của Long An trong thực hiện PLDS thời gian qua.

Kinh nghiệm của tỉnh Long An rút ra được thông qua việc thực hiện công tác DS-KHHGĐ thời gian qua đó là: Sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền có ý nghĩa quyết định trong thực hiện mục tiêu DS-KHHGĐ. Do đó, địa phương nào thực hiện tốt công tác này thì nơi đó các hoạt động diễn ra sôi nổi, mang lại hiệu quả cao; công tác truyền thông, vận động là một trong những nội dung cơ bản trong thực hiện công tác DS-KHHGĐ.   Ông Trần Hữu Phước, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An

Tuy nhiên, Long An cũng sớm nhìn thấy những khó khăn, thách thức của công tác DS-KHHGĐ trong thời gian tới. Đó là, số cặp vợ chồng bước vào độ tuổi sinh đẻ tiếp tục tăng; tỷ số giới tính khi sinh là 110 nam/100 nữ và có xu hướng tăng cao ở các huyện có điều kiện kinh tế-xã hội phát triển; tâm lý thích có con trai vẫn còn có trên 20% cặp vợ chồng; tình trạng nạo phá thai, nhất là nạo phá thai ở tuổi vị thành niên thanh niên tiếp tục gia tăng. Mạng lưới dịch vụ KHHGĐ còn thiếu về trang thiết bị, nhân lực, đặc biệt ở các khu vực vùng sâu, vùng xa. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu về nâng cao chất lượng dân số như mô hình tư vấn khám sức khỏe tiền hôn nhân và sàng lọc trước sinh, sơ sinh vẫn còn thấp so với mục tiêu đề ra. Đội ngũ cán bộ làm công tác DS-KHHGĐ các cấp còn yếu về khả năng tham mưu, phối hợp cũng như kỹ năng tác nghiệp và chế độ đãi ngộ cho đội ngũ này còn nhiều bất cập.

10h20: Tiếp nối chương trình, bà Trịnh Thị Hằng - Ủy viên thường vụ BCH Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Trưởng ban Nữ công báo cáo tham luận về “Triển khai PLDS trong công nhân lao động”.

Thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác DS-KHHGĐ, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xác định đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của tổ chức công đoàn, do đó công tác này đã được đưa vào Nghị quyết Đại hội IX, Đại hội X và Đại hội XI Công đoàn Việt Nam; Trên cơ sở đó Tổng Liên đoàn đã chỉ đạo củng cố ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ từ Trung ương đến công đoàn cơ sở. Chỉ đạo các Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố, công đoàn ngành cử đại diện lãnh đạo công đoàn tham gia ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ các tỉnh, thành phố, ngành. Ban Nữ công công đoàn các cấp là đầu mối tham mưu với Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Công đoàn về công tác DS - KHHGĐ.

Tại cấp Tổng Liên đoàn đã thành lập Trung tâm DS - SKSS và tạo điều kiện thuận lợi để Trung tâm phát huy vai trò nòng cốt, tham mưu cho Tổng Liên đoàn thực hiện các chương trình phối hợp với Tổng cục DS-KHHGĐ và các bộ ngành liên quan trong công tác dân số, gia đình và trẻ em. Hoạt động tại Trung tâm DS- Sức khỏe sinh sản của Tổng Liên đoàn, trong 10 năm qua đã tổ chức triển khai 50 lớp truyền thông về DS/SKSS/KHHGĐ trong công nhân lao động, có hơn 7.500 người đã tham dự. Phối hợp tổ chức mít tinh kỷ niệm Tháng hành động quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam tại Khu công nghiệp lớn như Bắc Thăng Long Hà Nội, tỉnh Quảng Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Thực hiện các mô hình điểm tại một số tỉnh như Thanh Hóa, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Kom Tum, Vĩnh Phúc, lựa chọn những doanh nghiệp có đông lao động nữ trong độ tuổi sinh đẻ với những hoạt động cụ thể là trang bị tủ sách kiến thức pháp luật, cung cấp tờ gấp truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản, đưa kiến thức về chăm sóc SKSS vào sinh hoạt công đoàn bộ phận hàng tháng, hàng quí.

Bên cạnh việc ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo và cụ thể hóa một số chính sách DS-KHHGĐ, Tỉnh Nghệ An đã tổ chức nhiều hội nghị triển khai cũng như tổng kết, sơ kết định kỳ đánh giá các chủ trương, chính sách, quy định về công tác DS-KHHGĐ. Huyện uỷ, HĐND, UBND các huyện, thị xã, thành phố đã quan tâm ban hành nhiều văn bản để chỉ đạo, cụ thể hóa các văn bản của cấp trên đồng thời các ngành phối hợp với Ngành Dân số để triển khai tuyên truyền vận động thực hiện công tác DS- KHHGĐ đạt kết quả quan trọng.

Nổi bật là việc ban hành 1 hệ thống chính sách khá đồng bộ, phù hợp với đặc thù, điều kiện cụ thể của công tác DS-KHHGĐ. Cụ thể như chính sách khuyến khích, khen thưởng đối với các xã, phường, thị trấn. Cộng tác viên DS-KHHGĐ kiêm nhiệm ở xóm, khối, bản được hỗ trợ hàng tháng bằng 0,1 mức lương tối thiểu từ ngân sách tỉnh (ngoài mức thù lao theo quy định của Trung ương).

Trước khi Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân phát biểu ý kiến, TS Dương Quốc Trọng chia sẻ: "Sự có mặt của đồng chí Nguyễn Thiện Nhân thể hiện sự quan tâm lớn lao của Đảng, Nhà nước đối với công tác dân số, là nguồn động viên đối với những người tham dự Hội nghị nói riêng và toàn thể những người làm công tác dân số nói chung".

Thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân thể hiện sự vui mừng khi đến dự Hội nghị Tổng kết 10 năm thực hiện PLDS. Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Vấn đề dân số vô cùng quan trọng, không chỉ có ý nghĩa tác động đến ngày hôm nay mà có ý nghĩa cho sự phát triển của đất nước tới 30 - 50 năm nữa.

Năm 1961, Việt Nam có quyết định số 216/CP do Thủ tướng Phạm Văn Đồng ký về việc "sinh đẻ có hướng dẫn". Trải qua 52 năm, với nhiều giai đoạn, nhân dân cả nước đã coi việc sinh đẻ là vấn đề của quốc gia, là sự tồn vong của đất nước chứ không chỉ là câu chuyện của một gia đình riêng lẻ.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh về 5 thành tựu nổi bật của công tác DS-KHHGĐ: (1) Việt Nam đã duy trì được tỷ suất sinh, đã đạt và giữ vững mức sinh thay thế trong nhiều năm. Từ năm 1960, số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 6,3 – 6,4 con, đến năm 2012, con số này giảm xuống, chỉ còn 2,05 con. (2) Duy trì mức sinh hợp lý, giúp Việt Nam có được cơ cấu dân số “vàng" và sẽ kéo dài đến năm 2049. (3) Mặc dù chưa giàu về kinh tế, nhưng tuổi thọ người Việt Nam đã cao hơn. Nếu năm 1961, tuổi thọ trung bình là 40 tuổi thì năm 2012, con số này tăng lên 73 tuổi… (4) Tỷ suất chết của trẻ dưới 1 tuổi ngày càng giảm, từ 51%o (phần nghìn) xuống còn 15%o. (5) Tỷ suất chết mẹ cũng giảm mạnh…

"Đây là những thành tựu hết sức tự hào. Để đạt được thành tựu trên đây, ngoài sự cố gắng, nỗ lực của các cấp ủy Đảng, chính quyền, nhân dân cả nước, còn có sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế, các nước trên thế giới" – Phó Thủ tướng nói.

Cùng với những thành tựu đạt được, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cũng chỉ rõ những khó khăn, thách thức của công tác DS-KHHGĐ trong thời gian tới. Đó là, dù tổng tỷ suất sinh của Việt Nam đã đạt mức sinh 2 con nhưng xét từng địa phương, vùng miền thì có nơi rất cao, nhưng có nơi lại rất thấp như TP HCM và các tỉnh lân cận vùng Đông Nam bộ. Phải tính toán để kéo mức sinh các địa phương này lên, nếu không sẽ rất đáng lo ngại. Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh còn cao, cả nước hiện nay ở mức 112,3 bé trai/100 bé gái và xu hướng còn tăng lên trong thời gian tới; Tỷ suất chết trẻ dưới 5 tuổi không đồng đều, vùng miền núi con số này rất cao; Vấn đề chăm sóc người cao tuổi không đồng đều, hầu như chỉ mới tập trung tại các thành phố lớn, nơi có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội…

Từ những khó khăn, thách thức trên, Phó Thủ tướng đề nghị ngành Dân số khi xây dựng chính sách phải có tầm nhìn xa và phải có sự tính toán cho phù hợp. "Bài học của chúng ta là: Chuyện sinh đẻ không phải là vấn đề riêng của gia đình mà chính là tương lai, sự tồn vong của đất nước".

Việc tổng kết 10 năm thực hiện PLDS là dịp lĩnh hội ý kiến chỉ đạo, trao đổi tiếp thu kinh nghiệm triển khai giữa các địa phương, đề xuất bổ sung chính sách, qua đó củng cố quyết tâm, giải pháp phấn đấu và phát triển tiếp theo, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển thành phố theo chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Nghị quyết 16 "Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và đào tạo, khoa học - công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan toả lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước”. Bà Tô Thị Kim Hoa, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Hồ Chí Minh

Văn hóa, xã hội, giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực có bước tiến tích cực; hoạt động nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ đã góp phần thiết thực hơn vào quá trình phát triển; chính sách xã hội được quan tâm thực hiện có hiệu quả, hộ nghèo giảm rõ rệt (năm 2012 tỷ lệ hộ nghèo theo tiêu chí thu nhập dưới 12 triệu đồng/người/năm của thành phố duy trì ở mức dưới 2,21%). Chất lượng chăm sóc sức khỏe người dân được nâng lên, đời sống vật chất và tinh thần không ngừng nâng cao (tuổi thọ bình quân ở mức khá cao 75,1 tuổi, chỉ số phát triển con người thời điểm năm 2009 được xếp thứ 3/63 tỉnh, thành phố).

Kết quả 10 năm triển khai thực hiện PLDS đã góp phần quan trọng trong việc phấn đấu xây dựng phát triển kinh tế - xã hội Thành phố. Tuy nhiên, TP Hồ Chí Minh cũng còn đối diện khó khăn thách thức nhiều mặt trong đó có các vấn đề về Dân số và Phát triển, cần nỗ lực phấn đấu cao hơn nữa cho việc hoàn thành mục tiêu nhiệm vụ chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011-2020.

Theo kết quả Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2009, TSGTKS tỉnh Bắc Giang là 116,8 nam/100 nữ, cao hơn 6,3 điểm so với bình quân cả nước (110,5/100) và là 1 trong 4 tỉnh có tỷ lệ MCBGTKS cao nhất cả nước.

So sánh kết quả Tổng điều tra Dân số và Nhà ở tỉnh Bắc Giang năm 1999 và 2009, thấy qua 10 năm, tỷ số giới tính (TSGT) của nhóm trẻ dưới 1 tuổi tỉnh Bắc Giang tăng 13 điểm (101,8 năm 1999 tăng lên 114,8 năm 2009), TSGT của nhóm trẻ từ 1 đến 4 tuổi tăng 6,6 điểm (105 năm 1999 tăng lên 111,6 năm 2009). Nếu so sánh với mức chung của cả nước năm 2009, TSGT của nhóm trẻ dưới 1 tuổi tỉnh Bắc Giang cao hơn 5,2 điểm và TSGT của nhóm trẻ từ 1 đến 5 tuổi cao hơn 3,2 điểm.

Theo kết quả tổng hợp báo cáo của ngành DS - KHHGĐ, TSGTKS tỉnh Bắc Giang đã có sự không cân bằng không chỉ từ năm 2009 mà trong khoảng thời gian 4 năm trước đó, từ những năm 2004-2005. Năm 2004, tỷ số này là 108 và không ngừng tăng nhanh qua các năm: năm 2007 là 121, năm 2009 là 122, năm 2010 là 118,7/100, năm 2011 là 119,7, năm 2012 là 118,5 và 8 tháng đầu năm 2013 tỷ số này là 118,2 giảm 2,1 điểm so cùng kỳ năm 2012. Nếu như năm 2004 toàn tỉnh có 05 huyện thì năm 2007, 2008, toàn tỉnh có 9/10 huyện, thành phố có TSGTKS ở mức 108 trở lên, đến năm 2011 đã tăng lên 10/10 huyện, thành phố.