Nguồn gốc bí ẩn của virus H1N1
Tổ tiên của bệnh cúm A/H1N1 ở đâu? Bệnh nhân đầu tiên đã bị nhiễm như thế nào? Thế giới có phản ứng một cách thái quá như một số dư luận phản ánh? Đó là những câu hỏi mà các nhà khoa học đang vất vả tìm câu giải đáp
Chỉ mới tìm được “bà con xa”
Giáo sư Raul Rabadan. |
Vẫn theo GS Rabadan, cúm giống như một trò chơi xếp hình nhỏ có 8 miếng, mỗi miếng có chức năng riêng biệt. Những cách xếp thay đổi liên tục làm cho con virus cũng thay hình đổi dạng liên tục. Điều này giải thích tại sao cơ thể chúng ta không thể miễn nhiễm hoàn toàn khi đối đầu với nó và tất cả các loại vắc-xin chống cúm phải được cập nhật thường xuyên.
Khi hai con virus khác chủng tấn công cùng một tế bào, chúng có thể tạo ra một chủng virus mới. Quá trình này được gọi là tái cấu trúc. Con H1N1 cũng vậy. Bên trong nó có ba gien cúm là cúm heo, cúm gia cầm và cúm người. GS Rabadan và các đồng sự đang tìm tổ tiên gần nhất của từng gien cúm và cố gắng tìm hiểu xem từng gien đã tái cấu trúc như thế nào trong quá khứ. Đây là một câu hỏi rất khó tìm lời đáp.
Gần đây, người ta được biết bệnh nhân đầu tiên của bệnh cúm H1N1 – giới chuyên môn gọi là “bệnh nhân số không”- là một cậu bé 5 tuổi ở làng La Gloria, Mexico. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ chính xác cậu bé này bị nhiễm con virus bí hiểm đó như thế nào, từ đâu.
Có một số người bảo truy tìm gốc rễ con virus H1N1 không quan trọng bằng việc tìm những điểm yếu về môi trường và tăng cường những biện pháp giám sát. Bà Laurie Garrett, học giả cao cấp về y tế toàn cầu tại Hội đồng Quan hệ Quốc tế, là một trong số đó. Bà nhận xét: “Chúng ta không thể nói một cách chính xác rằng “trại heo này sinh ra con virus H1N1”. Vì vậy tôi nghĩ rằng nếu chúng ta biết được loại môi trường nào phát sinh nguy cơ (cúm A/H1N1) để đối phó thì đó mới là điều quan trọng nhất”.
Virus H1N1 (Ảnh: Reuters) |
Đối với các bệnh cúm, môi trường dễ phát sinh nhất là các trại chăn nuôi có quy mô công nghiệp. Trong trường hợp cúm gia cầm, đó là sân sau nuôi gia cầm kiểu gia đình. Cả hai trường hợp, theo bà Garrett, đều dẫn đến sự thua thiệt về mặt kinh tế khi ra quyết định tiêu hủy một loại động vật nào đó.
Bà Garrett nhấn mạnh đến việc cần thiết phải giám sát các chuồng trại và môi trường nếu không muốn thua thiệt về kinh tế. Và trong trường nuôi gà kiểu trang trại gia đình nhỏ lẻ như ở Indonesia chẳng hạn, dịch cúm rất dễ xảy ra vì chẳng có sự giám sát nào từ phía chính quyền cũng như từ ý thức của người chăn nuôi.
Tuy vậy, bà Garrett vẫn thừa nhận rằng tìm hiểu gốc rễ dòng giống gien sẽ đem lại nhiều manh mối hữu ích. Theo bà, việc hợp tác giữa Mỹ, Canada và Mexico trong từng bước điều tra hiện nay là rất tốt. Ngược lại, việc Indonesia từ chối gửi bệnh phẩm cúm gia cầm đến Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong quá khứ là rất đáng tiếc.
Ở Mexico hay ở đâu?
Peter Daszak, Chủ tịch Hội Khoa học gia quốc tế Wildlife Trust, là người đã dùng mô hình máy tính để tìm những điểm nóng thường hay phát tán các bệnh truyền nhiễm bao gồm các nước Trung Quốc, Đông Nam Á, Mexico, một phần của Brazil, châu Âu và Mỹ. Ông đã nêu lên kết quả nghiên cứu này trong một cuộc nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Nature hồi năm ngoái với tư cách đồng tác giả.
Hiện nay, các nhà khoa học đang "soi" các chuyến bay và tàu hàng xuất phát từ Mexico đi các nước để tìm hiểu xem virus H1N1 đã lây lan như thế nào. Ông Daszak cũng lưu ý rằng Mexico mỗi năm nhập khá nhiều heo từ Mỹ, Canada và nhiều nước khác. Vì vậy, theo ông, “cúm A/H1N1 có thể phát sinh ở Mexico cũng như ở Mỹ và Canada”.
Daszak còn nhận xét rằng những yếu tố chủ yếu gây ra bệnh truyền nhiễm là mật độ dân cư, sản lượng vật nuôi và chiến lược thay đổi sản lượng lương thực.
Thiết bị kích thích não cho bệnh nhân trầm cảm
Y tế - 4 năm trướcThiết bị kích thích não được phê duyệt y tế đầu tiên của Châu Âu để điều trị trầm cảm hiện nay đã có sẵn cho mọi người sử dụng tại nhà.
Xét nghiệm tại nhà phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt
Y tế - 4 năm trướcNam giới có thể tự xét nghiệm nước tiểu (PUR) ngay tại nhà mà không cần đến phòng khám hay trải qua kiểm tra trực tràng.
Tế bào ung thư bị tiêu diệt nhờ căn bệnh 'nhẹ' người Việt ai cũng mắc
Y tế - 4 năm trướcPhát hiện mới nhất của các nhà khoa học ở Anh đã phát hiện ra virus cảm lạnh có khả năng chống lại và tiêu diệt các tế bào ung thư một cách dễ dàng.
Tìm ra tế bào "khóa" ung thư ngay trong xương người
Y tế - 4 năm trướcMột quần thể tế bào xương tự thay đổi chức năng kỳ lạ vừa được các nhà khoa học Mỹ xác định, triển vọng tạo ra phương pháp mới "khóa" ung thư di căn.
Vòng 2 càng to, nguy cơ mắc ung thư vú càng tăng
Y tế - 5 năm trướcNhững phụ nữ cân nặng bình thường nhưng nhiều mỡ bụng có nguy cơ mắc ung thư vú gấp gần 2 lần so với những người có lượng mỡ ít.
Chế tạo thành công loại virus chuyên diệt tế bào ung thư
Y tế - 5 năm trướcCác nhà khoa học vừa thử nghiệm thành công loại virus được họ biến đổi trong phòng thí nghiệm để phục vụ cho liệu pháp trị ung thư mới cực kỳ hiệu quả.
Phụ nữ thức dậy sớm ít bị ung thư vú
Y tế - 5 năm trướcNghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Anh cho thấy phụ nữ ngủ sớm và dậy sớm ít bị ung thư vú so với người hay thức khuya.
Tìm thấy "thần dược chăn gối" mà quý ông đang săn lùng
Y tế - 5 năm trướcNghiên cứu mới cho thấy quý ông có thể kéo dài thời gian "yêu" lên gần gấp đôi và phòng ngừa chứng xuất tinh sớm nếu mỗi ngày chịu khó chạy bộ hoặc đạp xe 40 phút.
'Tuổi của não' xác định ai sẽ chết trẻ
Nghiên cứu - Trao đổi - 6 năm trướcCác nhà thần kinh học cho biết có thể đoán được một người nào đó sẽ chết trẻ chỉ bằng cách quét não của họ.
Aspirin liều thấp có thể giúp giảm nguy cơ ung thư tuyến tụy
Y tế - 7 năm trướcNghiên cứu mới cho thấy có bằng chứng xác định uống aspirin liều thấp mỗi ngày có thể làm giảm rủi ro ung thư tuyến tụy, theo hãng tin UPI.
'Tuổi của não' xác định ai sẽ chết trẻ
Nghiên cứu - Trao đổiCác nhà thần kinh học cho biết có thể đoán được một người nào đó sẽ chết trẻ chỉ bằng cách quét não của họ.