Xóm Nước Vải- Xã Tân Vinh- Lương Sơn (Hoà Bình): Khói bụi huỷ diệt mầm sống

Chúng tôi khởi hành từ Hà Nội theo quốc lộ 6 lên Hoà Bình. Ấn tượng về cảnh sắc núi non hùng vĩ, bát ngát những thửa ruộng bậc thang lúa đang thì con gái xanh mơn mởn, những đồi chè ngút ngàn vụt biến mất, thay vào đó là những cột khói lớn đang cuồn cuộn nhả lên không trung một màu đen kịt từ phía Nhà máy xi măng Lương Sơn (Hòa Bình). Quả không sai khi nghe câu ví, “xa xa ngỡ áng mây vần, lại gần mới biết ngàn lần khói đen”!

Cây không sống được huống chi con người

Từng ngày, từng đêm những chiếc xe tải hạng nặng chở đất đá vẫn ầm ầm nối đuôi nhau qua lại trên con đường chưa đầy 2 km dẫn vào xã Tân Vinh, huyện Lương Sơn. Người dân quanh vùng không nhà nào dám mở cửa ra vào lẫn cửa sổ dù ngày hay đêm, hãn hữu lắm mới phải ra ngoài đường. Đơn giản bởi: “Bàn ghế trong nhà vừa lau sạch thì chỉ vài giờ sau đã bao phủ một lớp bụi dày. Cảnh vật nơi đây hoàn toàn bị bao phủ bởi bụi, khói, lẫn trong âm thanh đinh tai nhức óc vì tiếng ì ầm của các phương tiện vận tải, tiếng mìn nổ từ 12 doanh nghiệp khai thác đá tại xóm Nước Vải và hơn 10 ống khói lớn nhỏ của nhà máy xi măng Lương Sơn nhả ra”- ông Lê Thanh Vinh, Bí thư Đảng uỷ xã Tân Vinh buồn rầu kể.

Vườn cây nhà anh Cấn Bá Thanh um tùm nào nhãn, bưởi, na, mít nhưng chẳng cây nào đậu quả. Anh Thanh tâm sự: “Trước kia các loại cây ăn quả hàng năm đem lại cho gia đình anh nguồn thu nhập ổn định từ 30-35 triệu đồng. Nhưng từ khi xuất hiện Nhà máy xi măng Lương Sơn, toàn bộ khu vườn ngập chìm trong khói bụi xi măng, cây cối không thể phát triển được, lá cây đều bị phủ một lớp bụi xi măng dày chừng 2mm, nên không thể thu nhập được chút gì. Hiện nay gia đình anh Thanh chỉ có thể trồng một số loại cây lấy củ nhưng năng suất rất thấp. Đời sống gia đình anh gặp nhiều khó khăn, chỉ trông chờ vào 15.000 đồng một ngày công gánh đá và gánh gạch thuê của đứa con trai lớn.

Một gia đình dân tộc ít người làm kinh tế khá giả như bác Hoàng Hữu Cơ, trước đây có tổng thu nhập hàng năm khoảng 30 triệu từ trang trại, nay hoàn toàn thất bát. Gia đình bác mới chỉ được nhận 6.660.000 đồng tiền đền bù từ phía Ban quản lý dự án cho những ảnh hưởng mà nhà máy gây ra đối với 8.640 m2 vườn của mình. Khói, bụi đã “huỷ diệt” gần như toàn bộ các loại cây trong vườn. Người lớn không thở được đã đành, những đứa trẻ trong xóm Nước Vải cũng ốm đau quặt quẹo suốt vì hít phải khói bụi. Bệnh viêm phổi hoành hành khiến cho việc nhập viện cũng trở thành “chuyện thường ngày ở huyện”.

Sự im lặng đáng sợ

Theo điều tra của tổ chức ActionAid Vietnam, tất cả 3 xóm trong xã Tân Vinh giáp với khu vực khai thác đá và nhà máy sản xuất xi măng đều chịu ảnh hưởng nặng nề của khói bụi. Đặc biệt là 3 năm gần đây, nhân dân làm đơn khiếu kiện lên các cấp xã, huyện rồi lên cả tỉnh Hoà Bình về tình trạng ô nhiễm nói trên nhưng mọi chuyện vẫn chìm trong im lặng. Sau khi các cơ quan hữu quan gây tác động với lãnh đạo nhà máy phải giải quyết dứt điểm tình trạng gây ô nhiễm và đã tiến hành đo đạc mức độ ảnh hưởng, song kết luận là... “ô nhiễm trong giới hạn cho phép”. Câu hỏi được đặt ra là liệu các con số đo đạc nói trên có tin tưởng được hay không khi không có tham gia trực tiếp của bà con nhân dân. Ông Vinh thẳng thắn trao đổi với chúng tôi: “Nếu nhà máy cho rằng ô nhiễm là trong giới hạn cho phép thì bà con thôn Tân Vinh tuy nghèo thì nghèo thật nhưng cũng dám bỏ kinh phí ra để mời một cơ quan giám định khác đến đo đạc lại và chúng tôi tin là con số sẽ khác xa”. Thực tế đã quá rõ, môi trường nơi đây đang ô nhiễm trầm trọng.

Cực chẳng đã, ngày 6.6.2006 người dân ba xóm cùng nhau kéo tới cổng nhà máy, yêu cầu tạm ngưng sản xuất nếu không có biện pháp cụ thể làm giảm tình trạng ô nhiễm khói và bụi. Nhà máy phải ngừng sản xuất trong vòng 2 tuần. Nhưng sau đó đâu lại hoàn đấy, máy vẫn chạy và khói bụi vẫn ngày ngày tràn vào, đe doạ cuộc sống bao người. Lãnh đạo nhà máy cũng hứa vào trung tuần tháng 7 sẽ lắp đặt hệ thống lọc bụi và xử lý kỹ thuật giảm tiếng ồn các dây truyền sản xuất, nhưng tới nay vẫn “án binh bất động”, khói bụi xả mịt mù suốt đêm ngày.

Thiết nghĩ đã tới lúc các cơ quan chức năng tỉnh Hoà Bình, đặc biệt là Sở Tài nguyên và môi trường cần nhanh chóng có chế tài hợp lý đối với thực trạng môi trường đáng báo động. Nhà máy xi măng Lương Sơn phải có các giải pháp kỹ thuật để giảm thiểu mức độ ô nhiễm, tránh gây ảnh hưởng kéo dài tới sức khỏe, đời sống người dân nơi nay.

Nam - Nga

Theo Tạp chí Gia đình & Trẻ em