Ủy ban Tư pháp không đồng tình với Bộ Tư pháp

Quan hệ dân sự hay hành chính?

Ảnh minh họa

Tuy nhiên, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Nhà nước chỉ nên quy định rõ trong Luật rằng, bị bắt oan thì được đền bù như thế nào, bị chết oan thì đền bù ra sao để có căn cứ tính toán một cách thống nhất, cụ thể khi áp dụng việc bồi thường, chứ không áp đặt ý chí trong thoả thuận hoặc ra toà án.

Báo cáo của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội – cơ quan thẩm tra dự Luật, chỉ ra hạn chế: Dự Luật chưa làm rõ thế nào là hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ làm phát sinh trách nhiệm bồi thường của Nhà nước và hành vi đó có bao gồm cả hành động và không hành động không? Trong khi đó, dự Luật không quy định thế nào là hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ và chỉ quy định Nhà nước bồi thường đối với những thiệt hại do những hành vi, hành động của người thi hành công vụ gây ra trong lĩnh vực quản lý hành chính, tố tụng và thi hành án. Do vậy, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị bổ sung quy định: Xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ bao gồm cả hành động và không hành động. Việc quy định trách nhiệm của cán bộ không hành động mà gây thiệt hại cho tổ chức, cá nhân để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của nền công vụ, tránh tình trạng đùn đẩy, không thực hiện hoặc chậm thực hiện nhiệm vụ.

Cần mở rộng phạm vi bồi thường

Ủy ban Pháp luật cũng không đồng tình với dự thảo do Bộ Tư pháp trình dự thảo luật chỉ quy định có 11 trường hợp được nhà nước bồi thường trong lĩnh vực hành chính vì trái với các đạo luật khác đang thi hành, nhất là Luật Khiếu nại, tố cáo. Do vậy, dự Luật này chỉ nên quy định trình tự, thủ tục giải quyết bồi thường, cơ quan giải quyết bồi thường, hiệu lực của quyết định giải quyết bồi thường.

Về cơ quan quản lý nhà nước giải quyết bồi thường, Ủy ban Tư pháp cũng không đồng ý với Bộ Tư pháp là tổ chức cơ quan này thuộc Bộ Tư pháp. Theo Ủy ban Tư pháp, việc bồi thường là trách nhiệm của nhà nước đối với công dân trước hành vi vi phạm pháp luật của người thi hành công vụ, vì thế nó thuộc trách nhiệm của nhiều cơ quan quản lý nhà nước các cấp. Bên cạnh đó, việc quy định như dự thảo của Bộ Tư pháp sẽ làm “phình” bộ máy hành chính khi coi đây là một lĩnh vực quản lý Nhà nước chuyên ngành.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phùng Quốc Hiển tỏ ra lo ngại nếu “nới rộng” phạm vi bồi thường. “Khiếu kiện hiện nay tập trung chủ yếu trong lĩnh vực hành chính, mở rộng thì chúng ta có bồi thường nổi không, không cẩn thận lại khó khả thi”, ông Hiển nói. Lý giải sự quan ngại của mình, ông Hiển cho rằng, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo hiện nay rất ít khi đúng trình tự, thủ tục. Lo lắng như vậy nhưng ông Hiển cũng băn khoăn khi cho rằng: “Gây oan sai trong tố tụng được bồi thường, nhưng gây oan sai trong hành chính lại không. Trong khi đó, nhiều khi gây oan sai trong hành chính còn lớn hơn trong hình sự”.

Trưởng ban Dân nguyện Trần Thế Vượng chỉ ra những bất cập, hạn chế trong hoạt động hiện nay của các toà án hành chính. Do đó, ông cho rằng cần “lùi” thời hạn đưa dự luật này ra Quốc hội thảo luận, biểu quyết vào kỳ họp tới để tiếp tục bàn sâu hơn. Song song với quá trình này là đẩy nhanh việc thành lập cơ quan tài phán hành chính để giải quyết các tranh chấp và sửa đổi Luật khiếu nại, tố cáo đang vướng nhiều bất cập.

Phó Chủ tịch quốc hội Nguyễn Đức Kiên.

Nhất trí với ý kiến của ông Kiên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Hà Văn Hiền thẳng thắn: Tinh thần trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ rất thiếu. Năm nào cũng kêu gọi “đột phá” trong cải cách hành chính nhưng thực tế lại khác. Luật phải quy trách nhiệm rõ ràng để “lành mạnh hoá” nền hành chính quốc gia. Mặt khác, các quy định về trình tự bồi thường phải cụ thể, tránh việc “người dân đòi nhiều, Nhà nước bồi ít”.

Tham gia thẩm tra dự Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Văn Thuận bức xúc: Nếu không mở rộng phạm vi bồi thường trong lĩnh vực hành chính, mà chỉ quy định có 11 lĩnh vực được bồi thường là “chưa thể hiện đầy đủ trách nhiệm của chúng ta với dân”. Ông Thuận cho rằng không thể thấy khó mà không làm.

Hồng Sơn