Tỷ giá có thực căng thẳng?

Tuy nhiên, những căng thẳng này liệu có phản ánh đúng thực chất của tình hình, khi dự trữ ngoại hối tăng và cán cân thanh toán đang thuận lợi.

Chợ đen đã thu hẹp đáng kể

Ngày 3/11, trong khi Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) niêm yết giá mua vào là 21.005 đồng/USD, bán ra là 21.011/USD thì tại thị trường tự do, giá mua bán USD phổ biến ở mức, từ 21.200 đến 21.400 đồng/USD mua vào và bán ra từ 21.250 đến 21.450 đồng/USD. Đã có sự thay đổi căn bản ở thị trường ngoại tệ, kể từ tháng 3/2011, khi NHNN mạnh tay "dẹp loạn" thị trường ngoại tệ tự do và thay đổi chính sách điều hành tỷ giá, điều hành tỷ giá linh hoạt "có lên, có xuống". Tỷ giá ngoại tệ trên thị trường tự do đã bám sát và thu hẹp khoảng cách đáng kể với tỷ giá giao dịch chính thức của các ngân hàng thương mại. Mức chênh lệch vài trăm đồng/USD giữa tỷ giá chính thức của các ngân hàng thương mại và tỷ giá trên thị trường tự do hiện nay là điều không thể tưởng tượng được vào thời điểm cách đây hơn một năm. Khi đó Nhà nước vẫn theo đuổi chính sách neo tỷ giá và thị trường tự do vẫn hoạt động mạnh, khi đó, mức chênh lệch thường lên đến hàng nghìn đồng/USD.

Từ chợ đen đến ngân hàng

Sự thu hẹp cả phạm vi hoạt động lẫn mức chênh lệch tỷ giá của thị trường chợ đen không phải là chỉ dấu cho sự thuận lợi của doanh nghiệp. Ngay sau cam kết điều hành tỷ giá tăng tối đa 1% trong quý IV của NHNN, trong tháng 10, tỷ giá bình quân liên ngân hàng đã tăng liên tiếp đến 0,85%. Cùng với xu hướng tăng tỷ giá bình quân liên ngân hàng, các ngân hàng thương mại cũng tăng kịch trần cho phép tỷ giá giao dịch ngoại tệ.

Tuy nhiên, mức tăng này dường như vẫn chưa đủ, ngày 2/11, NHNN đã phát đi thông báo cho biết: "Qua phản ánh tới đường dây nóng của NHNN, vẫn còn hiện tượng một số tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua bán ngoại tệ với tỷ giá vượt trần quy định của NHNN". Cơ quan này cũng cho biết sẽ "tổ chức kiểm tra ngay hoạt động mua bán ngoại tệ với khách hàng và trên thị trường liên ngân hàng tại một số tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài". Hiện tượng mua bán ngoại tệ với tỷ giá vượt trần là chỉ dấu cho thấy các đối tượng có nhu cầu mua ngoại tệ vẫn đang gặp khó. Doanh nghiệp có nhu cầu phải mua ngoại tệ ngoài thị trường chợ đen với mức chênh lệch cao như trước kia và mua ngoại tệ vượt trần tỷ giá thực chất không khác gì nhau. Doanh nghiệp vẫn là đối tượng chịu thiệt thòi khi phải mua cao bán thấp, mua ngoại tệ cao hơn giá niêm yết và bán ngoại tệ theo giá niêm yết.

Đắc Kiên