Tượng đài cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ bị rút ruột?

Tượng đài bong vảy đồng và hoen rỉ

Tháng 5/2003, UBND tỉnh Bắc Ninh đã quyết định giao gói thầu tượng đài cho Công ty Cổ phần Mỹ thuật Việt Nam thực hiện, đồng thời thành lập Hội đồng nghệ thuật (HĐNT) do bà Nguyễn Thị Xuyên - nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh làm Chủ tịch.

Sau hơn một năm họp bàn, HĐNT đã quyết định chọn mẫu tượng đài cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ: Toàn thân, đứng và cầm sách. Theo dự tính ban đầu, bức tượng đài có chiều cao 4,3m, bệ tượng 1,2m, nặng 7,2 tấn với chất liệu đồng nguyên chất.

Ngày 8/7/2004, tức là chỉ sau hai tuần kể từ khi khởi công, bức tượng đã được hoàn thành và chuyển từ Hà Nội về khu lưu niệm để kịp kỷ niệm ngày sinh lần thứ 92 của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ (9/7).

Theo như một vài người dân xã Phù Khê kể lại thì chỉ vài hôm sau ngày khánh thành, trên thân bức tượng đài đã xuất hiện một vết thủng khá to. Có người hiếu kỳ thò ngón tay vào chọc thì lỗ thủng càng ngày càng to hơn. Soi mắt nhìn vào thấy phía trong bức tượng chỉ toàn sắt phi 12 và phi 14 giăng chằng chịt.

Những vết hoan rỉ dưới chân tượng đài

Khi phóng viên báo GĐ&XH đến thăm tượng đài vào buổi sáng ngày 27/6/2007, thì thấy bức tượng được đặt trong một khuôn viên khá đẹp. Xung quanh có cây cối xanh mát và phía sau là nhà lưu niệm Nguyễn Văn Cừ. Dù không có khách viếng thăm nhưng những người lao công vẫn miệt mài quét dọn, chăm sóc khuôn viên tượng đài và nhà lưu niệm.

Do ánh nắng chói chang chiếu vào nên chỉ đến khi tiến lại gần, chúng tôi mới phát hiện trên thân bức tượng có khá nhiều vết hoen rỉ có màu xanh như kim loại bị ô xy hoá. Ở các chỗ gấp khúc như khuỷu tay hay kẽ tay, kẽ chân, nếp quần áo của bức tượng đều xuất hiện những vết rạn nứt đan xen nhau. Một vài chỗ, lớp vỏ đồng bị bong ra để lộ một lớp màu xanh có thể dùng móng tay hay vật cứng cạo ra được như vôi hay bả ma tít trát tường. Chúng tôi đã tìm quanh thân tượng, nhưng lỗ thủng như người dân phản ánh thì không thấy nữa.

Chưa thể khắc phục trong lễ kỷ niệm năm nay

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Mạnh Tiến, Chủ tịch UBND xã Phù Khê cho biết: “Tôi cũng mới lên làm chủ tịch được một thời gian chưa lâu. Trước đó, công việc làm tượng đài cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ đều do anh Đàm Mạnh Tấn - nguyên Chủ tịch UBND xã Phù Khê - đảm trách. Tôi chỉ biết sau khi chuyển tượng đài về, thì có ý kiến người dân thắc mắc về khối lượng của tượng đài. Người dân cho rằng tượng đài nặng 7,2 tấn không thể vận chuyển được bằng chiếc xe có trọng tải 2,5 tấn. Một thời gian sau, cựu Chủ tịch thông báo lại rằng, tượng đài chỉ nặng 5,7 tấn, vì trong quá trình đúc tượng đã để thất thoát gần 1,5 tấn đồng.

Còn về phía UBND xã thì chúng tôi đã làm rất tốt trách nhiệm quản lý về mặt hành chính của mình. Chúng tôi thường xuyên theo dõi sự xuống cấp hoặc hư hỏng trong khu di tích để kịp thời thông báo lên cấp trên có biện pháp sửa chữa, khắc phục kịp thời. Ngay khi tượng đài cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ có dấu hiệu hư hỏng, được người dân phản ánh lên, chúng tôi đã lập tức có công văn báo cáo cấp trên. Từ khi tượng đài được dựng đến nay, cũng đã có 4, 5 lần đơn vị thi công tượng đài cho người về bảo dưỡng, sửa chữa. Khi sự việc ngày càng trầm trọng, cuối năm 2006, Thanh tra tỉnh Bắc Ninh đã vào cuộc và xác định được những sai phạm trong việc đúc tượng đài. Từ đó đến nay, chưa có một lần bảo dưỡng, sửa chữa nào nữa cả”.

Tượng đài bị hoen rỉ

Nói về phương án khắc phục sự xuống cấp của tượng đài Nguyễn Văn Cừ, ông Tiến cho biết thêm: “Thanh tra tỉnh cũng đã có nhiều cuộc họp với xã và đã đề xuất ý kiến là cho đúc một tượng đài khác, để thay thế cho tượng đài đang hư hỏng này. Thế nhưng theo tôi, thực hiện phương án này cũng có nhiều cái khó. Mà tôi cũng không biết bức tượng cũ nếu không dùng nữa thì sẽ xử lý như thế nào? Nói chung là rất khó. Còn về phía UBND xã, trong kỳ lễ hội này, chúng tôi vẫn chuẩn bị chu đáo mọi hoạt động vui chơi cho người dân, vẫn lo tiếp đón các khách thập phương về thăm viếng và dự hội”.

“Chắc phải làm lại tượng đài thôi”

Từ xã Phù Khê, chúng tôi đến thẳng Sở Văn hoá thông tin tỉnh Bắc Ninh để tìm hiểu thêm một số thông tin có liên quan. Các đồng chí lãnh đạo Sở đều đang đi công tác. Tiếp chúng tôi, đồng chí Phó Chánh Văn phòng Sở cho biết, những hoạt động liên quan đến khu di tích Nguyễn Văn Cừ, Sở đã giao cho bên Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh phụ trách.

Ông Lê Việt Nga, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Bắc Ninh cho biết: “Chúng tôi chỉ phụ trách nội dung khu nhà trưng bày Nguyễn Văn Cừ thôi, còn tượng thì chúng tôi không phụ trách. Lúc xây tượng đài, Bảo tàng cũng chẳng được có ý kiến gì và không được tham gia HĐNT. Hiện tại, chúng tôi đang sửa nhà trưng bày để phục vụ ngày kỷ niệm. Tôi không phải người trong cuộc nhưng theo tôi, chắc tượng đài này phải làm lại thôi. Nó bị ăn bớt nhiều đồng quá nên xuống cấp, không làm lại nhỡ nó sụt xuống thì chết. Giờ tượng đài rỗng như thế, mưa gió mà nó đổ xuống thì vô cùng nguy hiểm”.

Nguyễn Thắng