Hà Nội
23°C / 22-25°C

Tộc người lấy một vợ, cưới ba lần

Thứ năm, 14:44 24/02/2011 | Xã hội

Một tộc người trên những ngọn núi cao ngất miền biên viễn tỉnh Quảng Bình có cuộc sống độc đáo khi họ chung thủy với một người vợ nhưng làm lễ cưới đến ba lần.

Đó là tộc người Khùa ở vùng cao Dân Hóa, Trọng Hóa huyện Minh Hóa.
 
Tráng chí thủy chung
 
Phẩm giá người Khùa sánh bằng cây trắc, tính cách người Khùa sánh bằng con nước mềm mại, chí khí người Khùa sánh bằng trời đất. Đó là những gì tôi biết trước khi lên với họ.
 
Hồ Phòm, người được cho là thông thái nhất của bản Hà Vy xa xôi trên núi Mù Bui, nói: “Làm người đàn ông Khùa mà không cưới được ba lần cho đời vợ thủy chung là không phải tráng chí đồng bào. Cái cây, ngọn cỏ còn thủy chung đến cuối đời, dòng nước Rào Nan còn chung thủy với cái khe, cái suối thì đàn ông Khùa phải sống tốt với người vợ mình chọn”.
 
Nụ cười hạnh phúc của phụ nữ người Khùa
 
Giữa đêm, người con trai Khùa cùng ông cậu đến nhà cô gái chạm lễ. Người cậu gõ nhẹ vào cầu thang ba lần của đánh thức mẹ cha cô gái. Họ dậy, ngồi ở cửa. Người cậu dâng lễ với 1 kiếm tượng trưng cho chí trai đinh, 1 gà thể hiện lòng thành, ché rượu là tình cảm mặn nồng.
 
Họ cùng ngồi uống một đôi cần rượu, chàng trai rón rén bỏ đi, người cậu ở lại với bố mẹ hầu rượu qua canh. Người con trai đến buồng cô gái, dắt người yêu về nhà. Họ ở đó 3 ngày, chàng trai chuẩn bị lễ vật gồm cá mát dưới khe, 2 hũ rượu ngon, 3 nén bạc rồi cùng vợ qua lại nhà bố mẹ ra mắt lễ rể.
 
Chàng trai thưa trình xong xuôi ở lại 2 ngày, đốn cây chẻ củi chất dưới nhà sàn cho một dụng ý con đã là con trong nhà. Họ thành vợ chồng như thế. Tuổi tác sinh thành con cái, lao động chăm chỉ, tích lũy để làm lễ cưới lần hai lúc đã quá 40 tuổi.
 
Nhưng quan trọng nhất ở lễ cưới lần ba. Lễ cưới này chứng minh cho lòng chung thủy, keo sơn, đồng cam cộng khổ. Lễ cưới có đầy đủ con cháu, bản quán. Sân nhà sàn được mổ heo, mổ bò, rượu mừng, các bản khác cũng đưa đến vui như hội.
 
Có người không đủ lễ vật làm đám cưới lần ba, họ chết đi, con cái làm ăn cật lực để tiến hành làm đám cưới cho họ. Đó là đám cưới ma.

Đám cưới ma là linh hồn cuộc sống tâm linh của người Khùa. Hồ Phòm nói: “Con chim bay trên trời có đôi có lứa, con người sống trên núi có hình có bóng. Chết rồi cũng có thương có nhớ. Con cháu phải làm đám cưới ma. Không làm không phải con cháu người Khùa. Lúc này, con trai trưởng đứng ra chủ lễ đám cưới ma, đó là đám cưới linh thiêng nhất của mỗi gia đình người Khùa chúng ta”.

Lịch lãm với tự nhiên

Người Khùa sống dựa vào tự nhiên và cuộc sống của họ đối đãi với thiên nhiên hết sức mẫu mực. Những người già nhất vùng xác nhận, tộc người Khùa từ xa xưa lấy con ong làm vật thờ.
  
Họ coi con ong là vị thần cho họ sự siêng năng, may mắn. Hồ Phòm nói: “Bổn phận thờ con ong ở mỗi nhà, đầu năm chưa gặp pto (ong) thì chưa gặp may”. Và cũng từ đó, không thể nào sử dụng bất cứ sản phẩm nào từ ong, từ rừng. Và trách nhiệm đi tìm ong thuộc về trai tráng của các gia đình.
 
Trước khi vào rừng tìm ong, đàn ông Khùa làm lễ khấn thần thiên nhiên một cách trịnh trọng. Người Khùa có kinh nghiệm tìm tổ ong đáng nể, nơi nào có tổ mối, tổ kiến đùn lên, rẽ trái chừng 200m sẽ tìm thấy tổ ong.
 
Họ còn cách khác là ngồi chờ bên suối, khi mặt trời đứng bóng, họ theo dõi từng đàn ong đi tìm nước và hoa bay theo hướng nào, họ sẽ theo và định vị được tổ ong. Nhưng họ chưa thể ăn ong ngay lúc đó, mà lễ phép đánh dấu cây, cúi lạy 5 lượt, xin phép thần ong quay về báo cáo già làng rồi mới vào đưa về.
 
Thú vị rằng, nếu đó là tổ ong đầu tiên của bản, chàng trai phải làm lễ cúng ong theo hướng dẫn của trưởng bản cho cả cộng đồng, sau đó mới vào lấy ong đưa về nhà.
 
Nhưng trong năm, cũng có người không lấy được tổ ong, lúc đó người nào trong bản gặp nhiều tổ ong liền chia sẻ vận may cho người đó. Họ cũng vái lạy, về bản gọi người chưa may mắn đi theo. Đến tổ ong, chàng trai may mắn rít điếu thuốc rê đầy khói theo ý mình, khói chuyển hướng nào, người chưa may mắn sẽ ăn ong ở đó.

Bếp lửa - trái tim người Khùa

Người Khùa còn thờ thần bếp. Lửa cho người Khùa ấm cúng. Lửa cho người Khùa sức mạnh trước bóng tối. Lửa cho người Khùa cái trí chống dã thú. “Không có lửa trái tim người Khùa như ngừng đập” - nói theo lời Hồ Phòm.
 
Chính vì thế, mỗi gia đình người Khùa dựng nhà, người đàn ông tuân thủ nghiêm ngặt lễ giữ lửa 5 ngày đêm bên bếp lửa mới. Chủ nhà phải ngồi đó canh cho bếp lửa không tắt. Sau 5 ngày, bàn giao bếp lửa cho người đàn bà thủy chung của mình. Và cứ 3 năm một lần, người Khùa phải làm lễ giỗ bếp nhà mình rất trịnh trọng.
 
Một gia đình người Khùa khỏe mạnh, hạnh phúc là một gia đình có cái bếp đầy ắp lửa. Lễ giỗ bếp thường cúng bởi con vật hai chân là gà trống, một chai rượu, 5 bát cơm, một bát canh măng, một đôi đũa cả. Mâm cúng đặt bên bếp, người chồng cầm gà sống và đôi đũa cả vái 5 lạy. Sau đó con gà sống được làm thịt để làm lễ cúng chín.
 
Bài cúng bếp rõ ràng từng lời: “Mời thần lửa, thần bếp về coi lòng người Khùa pung poong (chung thủy) giữ đỏ bếp mãi 3 năm. Xin thần phù hộ cả nhà sức khỏe, cho ánh sáng, cái trí để sống tốt, sống hay”.
 
Bếp lửa người Khùa không bao giờ tắt
 
Theo SGGP
hoahue
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Đường dây đánh lô đề qua mạng với số tiền hơn 700 triệu đồng/ngày

Đường dây đánh lô đề qua mạng với số tiền hơn 700 triệu đồng/ngày

Pháp luật - 42 phút trước

GĐXH - Để đối phó với lực lượng chức năng, các đối tượng sử dụng sim rác, tài khoản không chính chủ để giao dịch trong đường dây đánh bạc.

Danh sách 12 khu vực tuyển sinh vào lớp 10 công lập tại Hà Nội, thí sinh và phụ huynh lưu ý

Danh sách 12 khu vực tuyển sinh vào lớp 10 công lập tại Hà Nội, thí sinh và phụ huynh lưu ý

Giáo dục - 50 phút trước

GĐXH - Theo hướng dẫn tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2024-2025, Sở GD&ĐT Hà Nội công bố toàn thành phố có 12 khu vực tuyển sinh. Dưới đây là danh sách 12 khu vực tuyển sinh vào lớp 10 công lập tại Hà Nội.

Bị tai nạn lao động, người lao động được hưởng những chế độ, quyền lợi gì?

Bị tai nạn lao động, người lao động được hưởng những chế độ, quyền lợi gì?

Đời sống - 1 giờ trước

GĐXH - Tai nạn lao động là tai nạn gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể hoặc gây tử vong cho người lao động, xảy ra trong quá trình lao động. Mức hưởng chế độ tai nạn lao động hiện nay được quy định thế nào?

Ông Trần Quí Thanh bị phạt 8 năm tù

Ông Trần Quí Thanh bị phạt 8 năm tù

Pháp luật - 1 giờ trước

Theo HĐXX, bị cáo Trần Quí Thanh chiếm đoạt số tiền lớn, nhưng có nhân thân tốt, phạm tội lần đầu, có nhiều đóng góp cho xã hội, khắc phục một phần thiệt hại...nên tuyên phạt 8 năm tù.

Chìm sà lan ở biển Quảng Ngãi: Vớt được 4 thi thể, đang dùng flycam, thợ lặn tìm người mất tích

Chìm sà lan ở biển Quảng Ngãi: Vớt được 4 thi thể, đang dùng flycam, thợ lặn tìm người mất tích

Thời sự - 3 giờ trước

Trực tiếp chỉ đạo công tác tìm kiếm cứu nạn các thuyền viên trong vụ chìm sà lan trên vùng biển Quảng Ngãi, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang đề nghị huy động tối đa mọi nguồn lực, mở rộng phạm vi tìm kiếm nạn nhân đang mất tích.

Luật Đất đai 2024: Hàng triệu phụ nữ sẽ được hưởng lợi nếu nắm được quy định này

Luật Đất đai 2024: Hàng triệu phụ nữ sẽ được hưởng lợi nếu nắm được quy định này

Pháp luật - 4 giờ trước

GĐXH - Theo chuyên gia, việc nghiêm cấm hành vi “Phân biệt đối xử về giới trong quản lý, sử dụng đất đai” của Luật Đất đai 2024 là điều hết sức cần thiết, được người dân đồng tình, ủng hộ (trong đó có lực lượng yếu thế là phụ nữ).

Không cần xin visa (thị thực), người Việt Nam có thể nhập cảnh vào những quốc gia nào trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5?

Không cần xin visa (thị thực), người Việt Nam có thể nhập cảnh vào những quốc gia nào trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5?

Đời sống - 4 giờ trước

GĐXH - Dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5, nếu người dân có ý định di lịch nước ngoài thì dưới đây là những quốc gia và vùng lãnh thổ miễn visa (thị thực) cho công dân Việt Nam khi nhập cảnh.

Biến động điểm chuẩn trường đại học có tỷ lệ cạnh tranh không kém các trường công an, quân đội

Biến động điểm chuẩn trường đại học có tỷ lệ cạnh tranh không kém các trường công an, quân đội

Giáo dục - 4 giờ trước

GĐXH - Để phục vụ cho phụ huynh và thí sinh tham khảo, dưới đây là bảng điểm chuẩn trong 3 năm gần đây của một trường đại học ở Hà Nội có tỷ lệ cạnh tranh được đánh giá là không kém các trường công an, quân đội.

Ngủ 5 ngày 5 đêm dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5: Thử thách hay trào lưu du lịch kiểu mới?

Ngủ 5 ngày 5 đêm dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5: Thử thách hay trào lưu du lịch kiểu mới?

Đời sống - 4 giờ trước

GĐXH - Với khoảng thời gian nghỉ lễ là 5 ngày, cư dân mạng đua nhau thực hiện thử thách "Ngủ 5 ngày 5 đêm" nhân kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5. Sự kiện này đang được cư dân mạng bàn luận khá sôi nổi.

Hành trình truy bắt kẻ ra tay sát hại họ hàng rồi 'trốn nã' hơn 20 năm

Hành trình truy bắt kẻ ra tay sát hại họ hàng rồi 'trốn nã' hơn 20 năm

Pháp luật - 5 giờ trước

GĐXH - Vì mâu thuẫn, Chí lên kế hoạch rồi ra tay sát hại người họ hàng. Sau khi gây án đối tượng này dùng nhiều phương thức để lẩn trốn ở nhiều địa phương suốt 25 năm.

Top