Thiếu khoa học nếu vội thay sách giáo khoa

Dự thảo chiến lược giáo dục giai đoạn 2009-2020 đặt ra yêu cầu đến năm 2020 sẽ có 100% xã, phường trên toàn quốc có trường mầm non. Chậm nhất đến năm 2015, toàn quốc bắt đầu dạy từ lớp 1 chương trình giáo dục phổ thông mới theo hướng tích hợp ở những lớp dưới, phân hóa mạnh ở những lớp trên. Dựa trên chương trình chuẩn quốc gia, xây dựng các chương trình giáo dục địa phương và tổ chức biên soạn một số bộ sách ...

Ưu nhược điểm của trương trình SGK đang sử dụng chưa được đánh giá một cách tổng thể. Ảnh: CH

Dự thảo cũng đặt ra mục tiêu sẽ có 70% học sinh tiểu học được học chương trình tiếng Anh mới từ lớp 3 vào năm 2020. Học sinh tốt nghiệp phổ thông phải có năng lực sử dụng ngoại ngữ và tin học; tiến tới sinh viên các trường ĐH, CĐ phải sử dụng tiếng Anh trong học tập và nghiên cứu.

Lãng phí và thiếu khoa học?

Việc triển khai chương trình mới là cần thiết và tất yếu. Tuy nhiên, trong thời gian quá ngắn, liệu có đủ để đánh giá chương trình và SGK một cách tổng thể, khoa học?

Theo GS.VS Phạm Minh Hạc (nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT), hiện chương trình sách giáo khoa mới của chúng ta chỉ mới triển khai thực hiện. Cấp tiểu học sử dụng được hai vòng, THCS 2 vòng và THPT 1 vòng. Đặc biệt, với SGK lớp 12 chỉ mới triển khai từ năm học 2008. Để đánh giá SGK mới đó có ưu, nhược điểm gì, cần tổng kết chương trình và thống kê những gì cần sửa chữa.

Trong khi đó, học theo chương trình mới, trước hết phải biên soạn chương trình; Có một bộ sách phù hợp với chương trình đó; Phải in thử và thí điểm sử dụng sách mới này, sau đó chỉnh sửa để có bộ sách hoàn chỉnh. GS Hạc cho biết, đấy là một số điểm lớn cần thực hiện nếu thay thế chương trình. Ở nhiều nước trên thế giới, đang học chương trình này, họ đã chuẩn bị sẵn chương trình khác thay thế. Tuỳ từng quốc gia nhưng phần lớn trung bình 10 năm, họ thay SGK một lần. Việc thử sách, ít nhất phải triển khai thí điểm từ 3 năm trở lên mới đánh giá hết ưu, khuyết điểm.

Những ý kiến này cũng được GS Văn Như Cương, Hiệu trưởng Trường dân lập Lương Thế Vinh (Hà Nội) đồng tình. GS Cương chỉ ra, năm 2008 là năm đầu tiên thực hiện SGK mới ở lớp 12. Đến năm 2015, khối này mới dùng sách đến lần thứ 7. Việc đóng góp ý kiến cho SGK mới thực hiện ở một số lớp, riêng lớp 12 chưa ai đánh giá.

Như vậy, nếu chương trình mới sẽ kéo theo việc phải thay sách, sẽ lãng phí về tài chính và thiếu khoa học nếu không tổ chức đánh giá toàn bộ ưu, nhược điểm của SGK trước đó. Đấy là chưa kể đển có một chương trình mới, ít ra phải trải qua nhiều quy trình: Viết chương trình, Bộ GD&ĐT duyệt, Hội đồng Nhà nước duyệt và Chính phủ quyết. Muốn có SGK mới, phải có các chuyên gia viết, thí điểm sử dụng sách và bồi dưỡng giáo viên. Tại Mỹ, để thay SGK, họ không chỉ lấy ý kiến giáo viên, các chuyên gia mà còn lấy ý kiến của người dân. “Nếu trong thời gian quá vội vã, tôi sợ sẽ không thể triển khai những việc này một cách khoa học”, GS Cương khẳng định.

Lương Hà