Thị trường dược phẩm: Thừa thuốc thông thường, thiếu thuốc đặc trị

Còn theo Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang: Khó khăn trong quản lý giá thuốc hiện nay do bất ổn chính trị của nhiều nước xuất khẩu dầu mỏ trên thế giới, diễn biến phức tạp của thị trường trong nước với nhiều dịch bệnh, thời tiết khắc nghiệt, trong khi hệ thống lưu thông, phân phối thuốc còn nhiều hạn chế. Nhiều doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu trực tiếp lại nhập khẩu ủy thác để hưởng phần trăm; cơ cấu thuốc nhập khẩu chưa phù hợp với mô hình bệnh tật. Trong khi đó, năng lực của cán bộ làm công tác xuất nhập khẩu lại thiếu kiến thức về kinh tế, luật pháp và thương mại quốc tế…

Nhằm hạn chế tình trạng bị động về giá, ngành dược đang tập trung phát triển công nghiệp nguyên liệu để từng bước sản xuất được một số nguyên liệu kháng sinh, hóa dược hữu cơ quan trọng, nhằm đảm bảo cung cấp cho công nghiệp bào chế thuốc thành phẩm. Ngoài ra, trong năm 2008, ngành dược sẽ đẩy mạnh việc sản xuất thuốc trong nước, các loại thuốc Generic (thuốc có gốc hoá học giống thuốc phát minh) để cung cấp cho hệ thống y tế công lập, thuốc điều trị trong danh mục bảo hiểm y tế...

Thứ trưởng Cao Minh Quang cũng nhấn mạnh, để bình ổn thị trường thuốc, trong tương lai cần phải gia tăng các nguồn cung ứng trên cơ sở đảm bảo giá bán đúng với giá trị thực, áp dụng các tiêu chuẩn về thực hành tốt bảo quản, phân phối thuốc đối với trên 39.000 cơ sở bán lẻ thuốc trên toàn quốc.

Thuốc giả hoành hành tại các thành phố lớn

Song hành với sự thất thường của giá thuốc, chất lượng thuốc cũng trở thành vấn đề khiến ngành dược đau đầu. Theo thống kê của Cục Quản lý Dược, thuốc không đạt chất lượng năm 2007 chiếm 3,30% tổng số mẫu lấy, cao hơn so với năm 2006 (3,18%). Thuốc nguồn gốc dược liệu không đạt chất lượng chiếm tỷ lệ khá cao, 10,8% (355 mẫu không đạt/3.287 mẫu kiểm tra).

Cũng trong năm 2007, ngành y tế đã phát hiện 43 mẫu thuốc giả; đình chỉ lưu hành và thu hồi 83 lô thuốc (54 lô thuốc trong nước và 29 lô thuốc nước ngoài), chủ yếu là các dạng thuốc nhạy cảm với điều kiện môi trường. Thuốc nhập khẩu không đạt chất lượng khá cao, thu hồi và đình chỉ 29 lô, chiếm 34,8% (ấn độ 17 mẫu, Hàn Quốc 7 mẫu). Năm 2007 tỷ lệ thuốc giả ở Việt Nam là 0,17% (tăng 0,04% so  với năm 2006).

PGS.TS Trịnh Văn Lẩu, Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương cho rằng, theo số liệu thống kê trên, tỷ lệ thuốc kém chất lượng, thuốc giả ở Việt Nam có nguy cơ xuất hiện trở lại nhiều hơn. Tỷ lệ thuốc giả, thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng (kể cả thuốc trong nước và thuốc nhập khẩu từ nước ngoài) cũng đang có xu hướng tăng lên, đặc biệt là thuốc nhập khẩu; tỷ lệ thuốc đông dược và dược liệu không đạt chất lượng còn ở mức cao (trên 10%).

TS Trương Quốc Cường cho biết thêm, công tác thông báo đình chỉ lưu hành, thu hồi các sản phẩm thuốc giả, kém chất lượng của Sở Y tế chưa kịp thời. Các nhà nhập khẩu, kinh doanh, sản xuất thu hồi thuốc vi phạm chất lượng chậm, chưa triệt để. Mặt khác, hệ thống thanh kiểm tra, giám sát việc thu hồi thuốc còn quá mỏng. Buôn bán thuốc nhập khẩu “phi mã” vẫn tồn tại.

PGS.TS Trịnh Văn Lẩu đưa ra lời khuyên: Năm 2007 phát hiện thuốc từ Campuchia đưa vào là thuốc bán tự do. Thậm chí, có nhiều loại nhãn mác và có tên nước ngoài nhưng chưa chắc đã phải do hãng thuốc đó sản xuất. Vì vậy, người tiêu dùng nên mua thuốc có nguồn gốc chứ không nên mua qua trao tay.

Phát biểu kết luận và chỉ đạo Hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân gợi ý, giải pháp kiểm soát giá thuốc trong tương lai là phải thành lập một trang web giá dược phẩm trong nước, đăng tải toàn bộ giá các sản phẩm dược nhập khẩu, giá kê khai dược phẩm của các công ty trong nước và chế tài xử phạt với các cơ sở vi phạm giá.

Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế phải nhanh chóng hoàn thành quy hoạch các cơ sở sản xuất dược phẩm, quy hoạch vùng nguyên liệu, quy hoạch hệ thống phân phối thuốc, quy hoạch hệ thống kiểm tra... Đồng thời phải giám sát chặt, thực hiện công khai giá, xử phạt vi phạm giá, giám sát về chất lượng, giám sát hệ thống phân phối và cạnh tranh... Cuối cùng phải chú ý kế hoạch đào tạo, phát triển nhân lực ngành dược theo nhu cầu của các doanh nghiệp.

Gia Phong