Tết ở "bến không chồng"

Đó chính là địa danh làng Lòi (Xóm 6, Đội Cung, Viên Thành, Yên Thành, Nghệ An). Lịch sử của ngôi làng giống như một câu chuyện cổ tích.

Cách đây 35 năm, chỉ 30 người phụ nữ ra đi vì nhiệm vụ đất nước, khi quay về thì tuổi đã quá lứa, lỡ thì. Họ đã bảo nhau ra một mảnh đất hoang dựng lều làm ăn sinh sống để tránh lời ra tiếng vào của người đời.

Về  “làng Lòi”…

Trong cái rét thấu xương của những ngày cuối năm, tôi cũng phải cố thực hiện chuyến hành trình về với làng Lòi (làng không chồng) để hiểu thêm cuộc sống hẩm hiu của chị em những ngày cận kề với Tết.

Nằm “đơn độc” ngoài cánh đồng, lại tạo thêm cho cuộc sống của chị em nơi đây thật hiu quạnh, tẻ nhạt biết nhường nào. “Không chi khổ bằng đời con gái không có chồng con, cha mẹ rồi sẽ cũng chết đi. Sau khi tham gia chiến tranh trở về, một số bị chồng bỏ đi theo người phụ nữ khác, một số không ai thèm dòm ngó nữa, rứa là rủ nhau ra đây ở…”. Bà Lưu trầm tư kể.

Tìm đến nhà bà Nguyễn Thị Nhan năm nay (56 tuổi), là người đã “khai sinh" ra làng Lòi, bà bùi ngùi nhớ lại: “Đã hơn 35 năm nhưng hồi ức thì không bao giờ quên được cháu ạ! Ngày ấy, sau khi tham gia vào đội thanh niên xung phong ở đường 9 Nam Lào trở về, thì chồng đã bỏ đi theo người đàn bà khác, bà khóc cạn cả nước mắt. Nhưng giọt nước mắt đau xót cũng có níu kéo được mô, trong khi cái thai trong bụng cứ lớn dần, nên bà quyết định tìm ra cánh đồng hoang nằm xa làng không có ai ở vì gần nghĩa địa. Sau đó có nhiều người phụ nữ với nhiều hoàn cảnh khác nhau theo ra sinh sống. Thế là tổng cộng có 30 người với 30 túp lều tranh tạm bợ, cùng nương tựa vào nhau để mà tồn tại. Thế là làng Lòi vẫn còn cho đến nay…”.

Giờ đây làng Lòi đã trở thành chứng tích cho những nổi mất mát sau chiến tranh. Nhân chứng sống chỉ tính bằng đầu ngón tay, họ chính là con người khẳng định được bản lĩnh của người phụ nữ Việt Nam không bao giờ chịu khuất phục trước số phận.

Ngày giáp Tết

Ngồi tiếp chuyện với tôi bà Truyền miệng nhai trầu móm mém nói : “Cái thời gian khổ đã qua rồi, nhưng đó vẫn là kí ức vẫn ăn sâu trong lòng cháu ạ! Bà có hai đứa con, một trai một gái, đều đã lập gia đình. Cuộc sống cũng tương đối rồi”.

Bỗng dưng những giọt nước mắt chảy dài trên đôi gò má nhăn rạn, tôi không hỏi nhưng bà kể cho tôi nghe về những ngày Tết trước đây: “ Mấy ngày nữa là gần đến Tết, bà lại nhớ thời gian khổ đó. Tết đến khi mô chẳng biết, gạo cũng không có mà ăn, huống chi là bánh, với thịt. Trời thì lạnh áo cũng không có mà mặc, các chị em lúc đó đốt lửa sưởi, vì thiếu áo, thiếu chăn…” . Bà kể đến đâu thì trong lòng tôi càng thêm thương cảm cho những thân phận không may mắn.


Bà Lưu bế đứa cháu sang nhà bà Nhàn chơi, tôi hỏi thăm gia đình bà chuẩn bị Tết đến đâu rồi, bà cười nói: “Bà giờ để cho con lo chứ bà không già rồi. Chỉ biết trông cháu, đến giờ thì gọi về ăn thôi, thì chắc đến 30 Tết có thịt, bánh… mà cúng là được cháu ạ!”.

Làng Lòi ngày nay đã có trên 25 hộ gia đình sinh sống, do đất chật người đông nên nhiều người ra đây xây nhà, bao vây đất cho con cái. Đời sống của chị em cũng đang dần dần khấm khá hẳn lên do con cái đi làm ăn xa có tiền gởi về xây dựng nhà cửa khang trang hơn. Các chị ngày xưa giờ đã hành bà của những đứa cháu chăm ngoan học giỏi.  Xuân đang về trên mọi miền đất nước, mỗi gia đình đang cố gắng thu xếp mọi việc, để soạn sửa, chuẩn bị đón một cái Tết thật tươm tất cùng nhau sum họp bên gia đình.

Chia tay các bà thì trời cũng đã bắt đầu tối, trong lòng tôi vẫn thầm nói, nếu như không có những giọt máu, mồ hôi, nước mắt… đổ xuống của các chị thì liệu mỗi chúng ta có được cuộc sống ấm no, hạnh phúc như ngày hôm nay hay không?