Suýt thất học vì có H.

Mới đây, tại cuộc họp phụ huynh của Trường Mầm non xã Lộc Ninh (xã Lộc Ninh, thành phố Đồng Hới, Quảng Bình), nhiều phụ huynh của lớp mẫu giáo Nhỡ A đã ký tên vào biên bản không đồng ý cho bé Nguyễn Thị K. G đi học vì lý do em bị nhiễm HIV. Các phụ huynh ra “tối hậu thư”, nếu G đến lớp, họ sẽ cho con mình nghỉ học...

 

Bé K.G (che mặt) rất cần sự cảm thông, chia sẻ của cộng đồng. Ảnh: Nhật Văn

 

Bé K.G sinh ra trong một gia đình thuộc diện hộ nghèo của xã Lộc Ninh, thành phố Đồng Hới. Em bị nhiễm HIV từ mẹ. Mẹ em mất sau một cuộc phẫu thuật để sinh em bé thứ hai nên hai chị em được ông bà nội nuôi dưỡng. Bố của em bị mù không thể chăm sóc các con của mình được. Ông bà nội của G hiện đã già yếu, đau ốm liên miên, lại phải lo cho hai đứa cháu (em gái G may mắn không nhiễm HIV từ mẹ) nên cuộc sống vốn đã khó khăn lại càng khó khăn hơn. Ông Nguyễn Nam Tiến, ông nội của bé G kể lại: “Từ ngày con dâu tôi mất, chị em G phải chịu nhiều thiệt thòi. Các cháu không có bạn bè, không dám ra ngõ chơi cùng những đứa trẻ hàng xóm vì bị xa lánh. Không gian bình yên nhất là ngôi nhà, mảnh vườn của ông bà nội. Nhìn cháu, vợ chồng tôi rất xót xa và luôn tâm niệm làm tất cả những gì có thể để bù đắp cho những mất mát của các cháu”.

Cũng như bao đứa trẻ khác, G rất thích đi học. Cứ chiều chiều, bé lại đứng dựa cửa nhìn các bạn được bố mẹ đón về sau giờ tan lớp, rồi cứ nằng nặc đòi ông nội cho đi học. Thương cháu, ông bà Tiến luôn hy vọng vào một ngày không xa người ta sẽ tìm ra thuốc chữa trị căn bệnh mà cháu mình đang mắc phải, để G được hưởng một tương lai tươi sáng. Nhiều đêm cả ông lẫn bà đã mất ngủ vì chuyện đi học của G. Ông thầm nghĩ, mình đã già, không biết lúc nào sẽ về với tổ tiên nên cứ đáp ứng nguyện vọng của cháu, xem như đó là điều tốt đẹp mà ông bà có thể làm cho cháu. Ông tâm sự với các cán bộ y tế về mong muốn của G để xin ý kiến thì nhận được sự đồng tình, ủng hộ. Vậy là ông mua sắm ba lô, áo mới, sữa dinh dưỡng cho cháu, chuẩn bị cho ngày cháu được đến trường. Ông bà thấy hồi hộp còn G thì vui như hội.

 

Nghị định 69/2011/NĐ-CP ngày 8/8/2011 quy định: Phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với hành vi cản trở hoặc từ chối tiếp nhận trẻ em, học sinh, sinh viên vào học trong các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân vì lý do trẻ nhiễm HIV hoặc là thành viên trong gia đình có người nhiễm HIV... Luật phòng chống HIV/AIDS cũng có những điều khoản nhằm nghiêm cấm các hành vi cản trở việc học tập của trẻ nhiễm HIV.

Ngày được tới trường của K.G rồi cũng đến, thế nhưng ngay khi bước chân vào lớp, G đã không được bình yên, vui vẻ như bạn bè cùng trang lứa. Những ánh mắt tò mò, những lời thì thầm to nhỏ cứ tập trung vào em. Và rồi sau đó là cuộc họp phụ huynh với mấy chục người ký tên vào biên bản từ chối việc cho G vào học. Trước phản ứng của phụ huynh, nhà trường đã buộc lòng phải đưa ra một số giải pháp như: Bé K.G sẽ đến trường muộn, không ăn, ngủ trưa tại lớp. Buổi chiều gia đình sẽ đón sớm... Có thể nói, đó là phương án “cực chẳng đã” phải đưa ra, nó rất bất lợi cho G vì em sẽ khó có cơ hội hoà nhập cộng đồng. Thế nhưng, giải pháp đó vẫn không làm yên lòng một số phụ huynh. Họ sợ bé G sẽ lây bệnh cho con họ. Họ nói, nếu K.G đi học, họ sẽ bắt con mình ở nhà hoặc chuyển trường.

Sau đó nhà trường phải nhờ đến sự giúp đỡ của chính quyền xã và các tổ chức đoàn thể. Xã Lộc Ninh đã chuyển đơn của bà con đến Trung tâm phòng chống HIV/AIDS Quảng Bình để có được sự giúp đỡ của cơ quan chuyên môn. Ngày 8/9, một cuộc họp giữa Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh, chính quyền xã, Trường Mầm non Lộc Ninh và các phụ huynh lớp mẫu giáo Nhỡ A và ông cháu bé K.G đã được tổ chức. Không khí cuộc họp khá căng thẳng. Ngoài việc cung cấp một cách đầy đủ, ngắn gọn nhất những thông tin về HIV/AIDS, thuốc điều trị dự phòng phơi nhiễm, thuốc kháng virus ARV, kiến thức phòng chống AIDS, Bác sĩ Trần Xuân Phú - Giám đốc Trung tâm phòng chống HIV/AIDS tỉnh còn tích cực vận động, thuyết phục. Thế nhưng những phụ huynh có mặt hôm ấy vẫn đưa ra nhiều lý do để chống lại việc đi học của bé G. Hàng loạt câu hỏi “nhỡ ra, ai chịu trách nhiệm?” được đưa ra. Bác sĩ Trần Xuân Phú đã khẳng định: HIV không dễ lây như mọi người tưởng và không lây qua các tiếp xúc thông thường. Trên thế giới, trong đó có Việt Nam chưa có trường hợp nào trẻ nhiễm HIV lây nhiễm bệnh cho trẻ khác ở các trường học. Trong trường hợp hai đứa trẻ đều có vết thương, đều chảy máu (trong đó có một trẻ nhiễm HIV) thì chỉ khi hai đứa trẻ đó áp vết thương chồng lên nhau rồi chà xát để máu hoà trộn vào nhau thì mới xảy ra nguy cơ lây nhiễm. Mà trường hợp đó sẽ không xảy ra ở những đứa trẻ không bị khiếm khuyết về trí não.

 

Bé G và người nhà trong buổi họp ngày 8/9 tại trường học.

Dù các thông tin về HIV/AIDS đã được cung cấp rất chi tiết nhưng vẫn không thuyết phục được nhiều phụ huynh. Trước sự bức xúc của một số phụ huynh, ông nội của bé K.G đã đứng lên xin rút lại chuyện đi học của G để lớp học được diễn ra bình thường. Ông nói không muốn vì sự có mặt của cháu mình mà ảnh hưởng đến việc học tập sinh hoạt của lớp. Khi ông vừa dứt lời, không ít người đã... vỗ tay hoan hô. Nhìn khuôn mặt thất thần của ông Tiến và những giọt nước mắt chảy dài của bé G, số người không vỗ tay hôm đó đã rưng rưng lệ, họ thấy ái ngại cho hai ông cháu mà không thể làm được gì hơn...

Rất may mắn là sau buổi làm việc này, chính quyền xã và lãnh đạo Trường Mầm non Lộc Ninh đã có sự vào cuộc quyết liệt, họ đã tìm mọi cách để bé K.G được đến trường. Đến chiều ngày 28/9, khi chúng tôi điện thoại cho ông Nguyễn Trí Thuỷ, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Ninh thì được ông thông báo, cháu Nguyễn Thị K.G đã được tới lớp học. UBND xã và cá nhân ông sẽ tiếp tục hỗ trợ để việc học hành của cháu được thuận lợi, bình thường như những bạn nhỏ khác. Ngoài ra các ban, ngành, đoàn thể của xã sẽ đẩy mạnh công tác  truyền thông, cung cấp những thông tin về HIV/AIDS tới người dân, để họ hiểu và có những hành xử đúng đắn.

Tìm hiểu thêm vấn đề này qua một số  cán bộ, nhân viên y tế trên địa bàn Quảng Bình, chúng tôi được biết, mỗi năm, khi bước vào năm học mới, các trường hợp tương tự như bé K.G vẫn diễn ra. Tuy nhiên việc phụ huynh phản đối gay gắt như ở Lộc Ninh thì đây là lần đầu tiên. Vài năm nay, vấn đề đưa trẻ nhiễm HIV đến trường đã trở thành nỗi buồn của nhiều  gia đình, bởi sự kỳ thị, phân biệt đối xử vẫn còn là rào cản khá lớn.

Có được sự vào cuộc của chính quyền địa phương, trường học và cả ngành y tế, K.G lại tiếp tục đến trường, song chặng đường em đi còn rất nhiều khó khăn ở phía trước. Ước mơ được học tập, được hoà nhập cộng đồng của trẻ nhiễm HIV chỉ trở thành hiện thực khi có được sự đồng thuận, chia sẻ của cộng đồng, xã hội.

Việc lo lắng cho con em mình là chính đáng và có thể hiểu được, nhưng hỡi các bậc cha mẹ, hãy thử một lần đặt mình vào phía các cháu bé không may bị nhiễm H. Khi đó chúng ta sẽ xử sự sao đây?

 

Không kỳ thị với người có H. Sự kỳ thị và phân biệt đối xử không chỉ là vấn đề đạo đức con người mà còn vi phạm pháp luật. HIV tấn công và làm suy yếu khả năng chống lại bệnh tật của cơ thế. Con đường lây truyền chủ yếu của HIV là qua tình dục không an toàn - tức là quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hay miệng mà không sử dụng bao cao su, làm cho HIV lây truyền từ người đã bị nhiễm vào cơ thể của người không bị nhiễm. Ngoài ra, HIV còn lây qua con đường dùng chung bơm kim tiêm và các dụng cụ xuyên, chích qua da. HIV cũng lây truyền từ mẹ sang con. Người mẹ mang thai nhiễm HIV có thể truyền sang con trong thời kỳ mang thai, trong khi sinh con hoặc cho con bú. HIV có thể lây truyền khi truyền máu hay cấy ghép nội tạng nếu máu chưa được kiểm tra trước khi sử dụng. HIV không lây truyền qua tiếp xúc thông thường với người nhiễm HIV như ôm, hôn, bắt tay... hay dùng chung thức ăn, khăn mặt, các dụng cụ ăn uống, bể bơi, nhà vệ sinh, điện thoại. Không lây qua ôm ấp hay chạm vào người nhiễm HIV. Khi tiếp xúc với máu hay dịch cơ thể của người nhiễm HIV cũng không bị lây, nếu như người tiếp xúc trên da không có vết thương. Do quá sợ hãi hoặc không nhận thức đầy đủ về con đường lây truyền HIV nên khi biết một người nhiễm HIV, hoặc nghi ngờ người đó nhiễm HIV thì những người xung quanh xa lánh, kỳ thị hay phân biệt đối xử, gây ra những hậu quả đáng tiếc. Sự kỳ thị và phân biệt đối xử không chỉ là vấn đề đạo đức con người mà còn vi phạm pháp luật. Điều 4, Luật phòng, chống nhiễm virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) được Quốc hội khoá XI, thông qua tại kỳ họp thứ 9, ngày 29/6/ 2006 quy định quyền của người nhiễm HIV: được sống hoà nhập với cộng đồng và xã hội; được điều trị và chăm sóc sức khoẻ; học văn hoá, học nghề, làm việc; được giữ bí mật riêng tư liên quan đến HIV/AIDS; được hưởng các quyền khác theo quy định của luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan... Người nhiễm HIV rất cần sự hỗ trợ của gia đình và xã hội. Nếu bị kỳ thị, họ gần như mất hết chỗ dựa cả vật chất và tinh thần, do đó, họ có thể bỏ đi lang thang, từ đó tạo ra áp lực lớn đối với xã hội. Phải biết chia sẻ, thông cảm, tạo điều kiện cho người có H. một mái ấm, chỗ dựa để họ vững niềm tin trong cuộc sống, từ đó có những việc làm và đóng góp hữu ích cho xã hội.      PV