Hà Nội
23°C / 22-25°C

“Sát thủ” biển Cô Tô

Thứ sáu, 16:21 27/04/2007 | Xã hội

Lặn kết hợp với dùng chất độc Cyanua để bắt hải sản trở thành phương pháp phổ biến của ngư dân Cô Tô (Quảng Ninh) từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước đến nay.

Loại chất độc cực mạnh này được thợ lặn biển Cô Tô gọi là "thuốc cá". Thứ "thuốc" này đã và đang tạo ra các vùng "biển chết" và gây nên những hậu quả đau lòng cho chính những ngư dân đang ngày đêm mò mẫm dưới lòng biển bạc.

Bắt cá bằng... thuốc độc

Nhờ có người quen "bảo lãnh", tôi được Phường - một thợ lặn vào loại đẳng cấp ở đảo Cô Tô (Quảng Ninh) đồng ý cho theo một chuyến ra khơi. Đúng 8 giờ sáng, thuyền khởi hành tại bến Bắc Vàn. Chuyến đi còn có Quý, con Phường và một người làm thuê có cái dáng lòng khòng tên Trưởng, 38 tuổi.

Chiếc thuyền ọp ẹp, lắp động cơ Trung Quốc công suất 12 mã lực khởi động rung lên bần bật. Cả thảy 4 người, có duy nhất 1 chiếc phao bơi cá nhân, 2 can nhựa loại 10 lít đựng nước ngọt, không radio, không la bàn định vị, thuyền quay mũi hướng ra biển, bắt đầu cuộc hành trình mà không hề có sợi dây liên lạc nào với đất liền. 

Chạy được khoảng hai tiếng đồng hồ thì thuyền dừng lại. Đây là đâu? Tôi hỏi khi bốn bề đều là một màu xanh ngắt. Thì vẫn biển Cô Tô! Vừa trả lời, Phường vừa mở khoang nhỏ phía mũi thuyền lôi lên dụng cụ hành nghề gồm: quần áo lặn, dây dẫn khí, vợt vớt cá và một ống phun thuốc hoá học tự tạo (trông như chiếc bơm xe đạp). Trong khoang lái, Trưởng lặng lẽ chia bột Cyanua - một loại thuốc độc cực mạnh thành các gói nhỏ, còn Quý cắm cúi lắp máy nén khí vào động cơ và giữ lái. Quý vốn là học sinh lớp 11, theo bố đi biển vài chuyến, ham thích rồi bỏ học luôn.

Chừng 30 phút mọi việc chuẩn bị được hoàn tất. Tay cầm vợt, tay kia cầm ống bơm thuốc độc, Phường nhảy ùm xuống biển kéo theo đoạn dây dẫn khí dài loằng ngoằng, mỏng manh từ tay Trưởng. Nhìn chiếc máy nổ cũ kỹ, kêu lạch phạch, nhả khói đen xì cung cấp dưỡng khí cho Phường lặn ở độ sâu hơn chục mét dưới lòng biển tôi thấy ớn lạnh sống lưng. Chỉ cần dụng cụ lặn tự chế "sinh chuyện" thì tính mạng của Phường không biết rồi sẽ ra sao?

Lặn được chừng hai chục phút, Phường ngoi lên, lật mũ cao su ra khỏi đầu, thở hổn hển, ngoắc vợt ném vào thuyền 2 con ốc Tù và, một con cá Song nặng chừng 500 gram bụng phình to chướng khí. Trưởng lập tức dùng kim tiêm rỗng lùa qua vảy con cá Song rồi chọc chính xác vào phần bong bóng của nó. Tức thì bụng cá xẹp xuống và nó được thả ngay vào khoang chứa nước biển để sống.

Thấy tôi băn khoăn, Trưởng giải thích: "Ngư dân vùng này dùng các hình thức đánh bắt huỷ diệt như hoá chất, kích điện, nổ mìn... nên Cô Tô bây giờ ít cá lắm. Cá Mú đỏ, cá Mú song thường trú ngụ trong các bãi đá ngầm, rặng san hô nên phải lặn xuống, phun thuốc độc mới truy tìm được.

Bắt được cá khó là vậy nhưng khi bán cho thương nhân Trung Quốc hoặc các nhà hàng lớn, họ đòi hỏi cá phải tươi, nguyên vẹn, chỉ cần sây sát một cái vảy là giá bán sẽ bị giảm. Do vậy, phải dùng "độc kế" kiểu này để còn có công chứ dùng thuốc nổ, kích điện thì sản phẩm coi như không còn giá trị.

Tuy nhiên việc đánh bắt bằng Cyanua cũng cần thạo nghề chứ không phải ai cũng làm được. Thường ngư dân ở Cô Tô sử dụng hai phương pháp: Một là, thợ lặn bơi lẫn vào đàn cá, lựa chiều chúng di chuyển rồi sử dụng ống phun hỗn hợp nước đã pha Cyanua làm chúng choáng, sau đó dùng vợt xúc. Hai là, chui vào các hang hốc dưới những rặng san hô tìm 'tổ" rồi dùng tay kẹp chiếc gậy buộc sẵn một gói nylon đựng thuốc ở một đầu, cọ vào san hô làm nó rách để thuốc tan vào "tổ". Sau cùng là chờ cá choáng và thu vào vợt”.

Theo chứng kiến của chúng tôi, ngày hôm đó với cường độ lao động cực cao, Phường 7 lần lặn xuống biển, nhưng có lẽ do chuyến này "đen", không gặp cá đàn, chỉ được vài con cá Song cùng gần 1 kg cá Mú cồn. Loại cá Mú cồn chừng 25.000 đồng /kg. Phường than thở: "Hôm nay trừ chi phí dầu, mỡ, thuê nhân công và tiền "thuốc cá" coi như lỗ".

Ngâm nước lâu, thiếu dưỡng khí, trông Phường bơ phờ, rệu rã. Khoảng 4 giờ chiều, Phường ra lệnh thu dọn đồ nghề, cho thuyền quay mũi vào bờ. Bến Bắc Vàn lúc này tàu bè rất nhộn nhịp, nhạc xập xình phát ra từ chiếc tàu thu mua hải sản. Anh Đôn, một chủ hải sản ở bến cho biết: hôm nay không chiếc thuyền nào thu được 300.000 đồng. Theo Đôn, với kiểu đánh bắt này thì chẳng bao lâu vùng biển nước ta chẳng còn cá Song, cá Hồng, cá Cháp … Các ngư phủ tất bật chuẩn bị bữa tối. Ngoài kia ráng chiều đỏ quạch bao trùm đại dương. Đâu đó tiếng í ới gọi nhau đánh tá lả …

Số phận những người "đánh bạc với tử thần"

Anh Đôn khoe con cá song vừa mua được của các chủ thuyền

Hầu hết những thợ lặn mà tôi gặp ở huyện đảo Cô Tô này đều công nhận rằng: Đánh bắt hải sản bằng chất Cyanua là rất nguy hiểm, song vì đồng tiền bát gạo họ vẫn phải làm.

Trưởng - người đã cùng tôi đi trên chiếc thuyền trong chuyến ra khơi thổ lộ rằng: anh vốn là tay lặn giỏi có tiếng ở khu vực đảo Trần, Bạch Long Vĩ, từng được chủ thuyền sủng ái nuôi cơm rượu và trả tới 40% tiền bán cá cho mỗi chuyến ra khơi. Những chuyến đi hồi đó thu nhập bạc triệu với anh là bình thường. Nhưng rồi thời kỳ hoàng kim đó hoàn toàn chấm dứt vì một tai nạn khủng khiếp.

Đận ấy, vì ham theo lạch cá Song hoa, anh đã bị kẹt trong bãi đá ngầm dưới độ sâu 25m và nhiễm chất độc Cyanua. Khi người trên thuyền kéo anh lên thì người đã mềm nhũn, bất tỉnh nhân sự, máu mũi, máu tai ứa ra, phải điều trị gần 3 tháng ở bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển, Trưởng mới hồi phục.

Bây giờ anh chỉ lặn xuống vài mét là thấy tức ngực, màng nhĩ muốn bung ra, cơ thể liên tục xuất hiện những cơn đau co thắt. Song do con cái nheo nhóc nên anh vẫn phải bám biển với nghề mới: ròng dây dẫn khí thuê với thu nhập 25 - 30.000 đồng /ngày.

Tìm hiểu thêm tôi được biết, biểu hiện giảm sút sức khỏe như Trưởng, nhiều người đã mắc phải. Nghiêm trọng hơn có người còn liệt toàn thân, phải nằm một chỗ suốt đời, thậm chí chuyện chết người xảy ra rất nhiều không chỉ có ở Cô Tô mà còn ở các điểm nóng về đánh bắt hải sản bằng chất độc Cyanua khác như ngư dân khu vực đảo Trần (Quảng Ninh), Bạch Long Vĩ (Hải Phòng) và khắp các vùng biển rộng lớn từ miền Trung đến giáp vịnh Thái Lan …

Nguyên nhân gây ra các tai nạn là do thiết bị bảo hiểm không đảm bảo, thiếu phương tiện cứu hộ, bị áp suất ép khi lặn quá sâu hoặc gặp phải luồng nước độc… Đối với những người làm nghề lặn, quả thật kiếm bát cơm cũng chan đầy nước mắt. Những con tàu đánh bắt xa bờ hiện đại đối với ngư dân trên đảo Cô Tô vẫn còn là ước mơ. Hơn 80% ngư dân đánh bắt bằng kinh nghiệm truyền thống, ven bờ nên thu nhập rất thấp.

Chính vì thế không biết đến bao giờ những người hành nghề lặn ở biển Cô Tô nói riêng, trên các vùng biển của đất nước nói chung sẽ không còn vì mưu sinh mà phải dò dẫm dưới lòng đại dương sâu thẳm, lạnh giá, đầy hiểm nguy …

Còn đâu "biển bạc"?

Cyanua là một hợp chất hóa học có độc tính rất cao (bảng A). Một liều nhỏ vài miligam có thể giết chết một người lớn. Bình thường Cyanua tồn tại ở dạng muối. Đây là hóa chất cấm sử dụng nếu không được phép của cơ quan chức năng, nó có thể thẩm thấu vào nước ăn.

Theo nghiên cứu khoa học, Cyanua có thể là tác nhân gây đột biến gen như chất độc Dioxin. ông Samaua, một nhà sinh học thuộc Liên minh Động vật biển quốc tế (IMA) tại Philipines cho rằng, tình trạng đánh bắt hải sản bằng Cyanua sẽ khiến cho chính ngư dân mất đi khả năng nuôi sống mình.

Các nhà khoa học thuộc Viện Hải Dương học nước ta cảnh báo: Vùng biển nào ngư dân dùng chất Cyanua để đánh bắt hải sản thì vùng đó sẽ chết dần, chết mòn các rặng san hô, các loài tảo cùng nhiều loài thủy tộc khác, tạo thành vùng trắng dưới đáy biển. Trên thực tế, dù đã ra lệnh cấm, nhưng nghề đánh bắt hải sản bằng Cyanua ở nhiều địa phương vẫn tồn tại. Hiện trạng một số vùng biển Quảng Ninh, Quảng Ngãi, Khánh Hòa đang báo động về sự biến mất của những rặng san hô và một số loài thủy sinh quý hiếm.

Trong khi đó việc xử lý các vụ liên quan đến nạn đánh bắt hải sản bằng Cyanua ở địa phương gặp rất nhiều khó khăn. Bởi ngư dân hành nghề này trang bị rất gọn nhẹ, cứ thấy lực lượng kiểm ngư, cảnh sát biển, bộ đội Biên phòng thì họ chỉ cần quẳng Cyanua xuống biển phi tang, vậy là xong. Tình trạng này kéo dài thì biển bạc sẽ về đâu?

Theo Đời Sống & Pháp Luật

giang
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Xác minh vụ nhóm người nghi là cán bộ xã say rượu, gây gổ với người dân sau va chạm giao thông

Xác minh vụ nhóm người nghi là cán bộ xã say rượu, gây gổ với người dân sau va chạm giao thông

Đời sống - 4 phút trước

GĐXH - Đoạn video ghi lại hình ảnh nhóm người nghi là cán bộ xã có biểu hiện say rượu, đánh người sau va chạm giao thông tại huyện Tân Sơn (Phú Thọ) được lan truyền trên mạng xã hội, khiến nhiều người không khỏi bất bình.

Độc lạ con ngách ở Hà Nội với hàng chục căn nhà 'mặc đồng phục'

Độc lạ con ngách ở Hà Nội với hàng chục căn nhà 'mặc đồng phục'

Đời sống - 5 phút trước

GĐXH - Con ngách nhỏ tại quận Tây Hồ, Hà Nội dài chưa đến 100m, thế nhưng lại có hàng chục căn nhà với phần cổng được thiết kế, màu sắc giống nhau, tạo nên sự nổi bật, lạ mắt, thu hút nhiều bạn trẻ tới check in, chụp ảnh.

Kết quả xổ số - KQXS hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024

Kết quả xổ số - KQXS hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024

Xã hội - 6 phút trước

GĐXH - Kết quả xổ số hôm nay - KQXS thứ Sáu ngày 29/3/2024: Xổ số miền Nam - XSMN, xổ số miền Trung - XSMT, xổ số miền Bắc - XSMB, xổ số Vietlott - XS Vietlott.

Nữ công nhân bị hiếp dâm, cướp tài sản tại bãi đất trống

Nữ công nhân bị hiếp dâm, cướp tài sản tại bãi đất trống

Pháp luật - 14 phút trước

GĐXH - Phát hiện chị A. ngồi một mình gần bãi đất trống, Thái đã dùng dao khống chế rồi thực hiện hành vi hiếp dâm, cướp tài sản.

Đề nghị không cấp đổi giấy phép lái xe nếu chưa nộp phạt xong

Đề nghị không cấp đổi giấy phép lái xe nếu chưa nộp phạt xong

Thời sự - 59 phút trước

Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản gửi Cục Đăng kiểm Việt Nam, Cục Đường bộ Việt Nam, Sở GTVT các tỉnh, thành phố, Phòng CSGT Công an các tỉnh, thành phố yêu cầu giải quyết vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.

1 chính sách liên quan đến sổ đỏ sẽ thay đổi, người dân cần phải đặc biệt chú ý

1 chính sách liên quan đến sổ đỏ sẽ thay đổi, người dân cần phải đặc biệt chú ý

Xã hội - 1 giờ trước

GĐXH - Theo Luật Đất đai 2024, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ ban hành và áp dụng Bản giá đất mới vì vậy kéo theo đó chi phí làm sổ đỏ có thể tăng.

Bắt đối tượng hiếp dâm bé gái 13 tuổi mới quen qua mạng xã hội

Bắt đối tượng hiếp dâm bé gái 13 tuổi mới quen qua mạng xã hội

Pháp luật - 2 giờ trước

Sau thời gian ngắn quen biết qua mạng xã hội, nam thanh niên 20 tuổi tới nhà chơi và quan hệ tình dục với bé gái 13 tuổi.

Nữ kế toán từ nạn nhân đầu tư trên mạng trở thành kẻ lừa đảo

Nữ kế toán từ nạn nhân đầu tư trên mạng trở thành kẻ lừa đảo

Pháp luật - 3 giờ trước

GĐXH - Để có tiền nạp vào app bán hàng trên mạng, Tuyết đã lừa người chị họ số tiền hơn 3 tỷ đồng.

Cái kết đau lòng của người đàn ông từ chối nhậu nhẹt

Cái kết đau lòng của người đàn ông từ chối nhậu nhẹt

Pháp luật - 3 giờ trước

GĐXH - Mang rượu đến nhà bạn để nhậu nhưng bạn từ chối, Xuyên liền lấy một đoạn gỗ vào nhà tấn công nạn nhân dẫn đến tử vong.

Người nước ngoài lao động tại Việt Nam có phải nộp thuế thu nhập cá nhân?

Người nước ngoài lao động tại Việt Nam có phải nộp thuế thu nhập cá nhân?

Đời sống - 5 giờ trước

GĐXH - Theo quy định, khi người lao động làm việc tại Việt Nam nếu thu nhập phát sinh thì vẫn phải chịu thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, đối với những người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không?

Top