Phố ông đồ Văn Miếu: Hồn Việt bay đi ít nhiều

Dọc bức tường bên ngoài Văn Miếu, vô số các hàng chữ được đánh tên các ông đồ nhằm phân biệt ô của từng người. Đáng buồn là trong số đó, không ít các ô được viết bằng mực tàu, thứ mực mà không thể tẩy xoá đi khi phố ông đồ kết thúc.

 

 

 

Tuy không còn tấp nập như những ngày chính Tết nhưng phố ông đồ vẫn khá đông người đến mua chữ, chủ yếu là người trẻ, học sinh-sinh viên ở quê vừa ra. Mỗi một bức được viết trên giấy đỏ cũng có giá cả trăm nghìn đồng. Cầu kỳ hơn, giấy tốt hơn, đẹp hơn thì có giá từ 150-200 nghìn đồng/bức. Sau những khuôn phép không được ủng hộ của năm trước, bắt buộc phải mặc đồng phục khăn đóng áo the, ngồi trong lều và có bàn ghế hẳn hoi... năm nay, các đồ được tự do ăn vận, ai thích gì thì mặc nấy. Đồ lâu năm như cụ Cung Khắc Lược với vóc dáng chuẩn mực của một ông đồ thì vẫn diện quần lụa áo the hoặc áo nâu sồng. Còn đồ trẻ, ít lợi thế về hình thức thì chỉ quần bò, comple...

 

Cụ đồ Lược đang cho chữ.

 

Nhà thư pháp trẻ Trịnh Tuấn năm nay vì "tự cảm thấy lòng mình hổ thẹn, cái tâm chưa đủ để cho chữ" nên đã tự nguyện "gác bút" nằm nhà. Hỏi về cảm nhận của mình với phố ông đồ năm nay, Trịnh Tuấn nói: "Dù không tham gia nhưng mấy ngày Tết tôi có ra Văn Miếu, vừa chơi xuân, vừa để xem năm nay có gì hay thì nhận thấy, 80 "đồ" thì có tới 70 là lạ hoắc, chỉ bập bẹ biết viết chữ Hán đã dọn chiếu ra ngồi ngang nhiên "cho chữ". Nét đẹp văn hoá truyền thống của cha ông vì thế mà cũng mất thiêng rồi”.

Trịnh Tuấn cho rằng, phố ông đồ, cái tên đúng nghĩa nhất phải là "chợ chữ" vì ở đó diễn ra cảnh người bán, kẻ mua, ý đồ thương mại lấn lướt ở một số "đồ", tại sao lại gọi bằng cái tên mỹ miều là "cho chữ"? Việc trả tiền cho người viết chữ là đúng, vì anh phải bỏ tiền ra mua thì anh mới biết quý trọng nó, nhưng "mua" là mua tấm lòng của người bán, "xin" là xin nhân cách và văn hoá của người cho chữ. Đó mới là cái đáng qúy và ý nghĩa. Nhưng thật tiếc là nhiều người trình độ chưa được thẩm định, nhân cách chưa qua rèn luyện đã tự cho mình cái quyền ngồi "cho chữ" thì thật khó chấp nhận", Trịnh Tuấn nói.

 

 

Nhìn thoáng qua, rất khó nhận biết bức tường Văn Miếu đã bị làm xấu đi bằng rất nhiều hàng chữ bằng phấn và mực đen vì nó đã được treo các bức thư pháp viết sẵn. Chỉ đến khi các "đồ" dọn về và sáng ra, sự nhem nhuốc mới lộ nguyên hình.

 

Bức tường Văn Miếu đã bị xấu đi bởi viết bằng mực tàu, thứ mực mà không thể tẩy xoá đi khi phố ông đồ kết thúc.

 

Dù phố ông đồ nương vào khu Văn Miếu nhưng ông Nguyễn Hải, Giám đốc Trung tâm hoạt động Văn hóa-Khoa học Văn Miếu Quốc Tử Giám (gọi tắt là Văn Miếu) cho biết, đó không thuộc thẩm quyền quản lý của Trung tâm. Ông Hải cũng khẳng định, từ khi có phố, chưa bao giờ xảy ra hiện tượng các "đồ" làm bẩn tường hay làm ảnh hưởng đến cảnh quan của Văn Miếu. "Hiện tượng viết chữ và đóng đinh lên tường, chúng tôi cũng được phản ánh nhưng vì cận Tết và nhất là khi nó chỉ diễn ra vào mấy ngày vui xuân nên cũng không kịp và không tiện nhắc nhở. Đây là hành động thiếu ý thức nhưng nó cũng chưa phải là điều bức bối quá, không ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội nên chúng tôi cũng chỉ nhắc nhở. Hơn nữa, những người viết chữ này không thuộc sự quản lý của Trung tâm mà đó là trách nhiệm của phường Văn Miếu, chúng tôi chỉ quản lý những gì nằm ở bên trong Văn Miếu thôi".

 

Ông Hải cũng cho biết, phía Trung tâm cũng không đưa ra những quy định để các "đồ" phải cam kết giữ gìn cảnh quan chung của Văn Miếu "vì từ trước đến nay chưa từng xảy ra hiện tượng viết chữ lên tường". Vì thế, việc chấn chỉnh và khắc phục cũng chưa được ông Hải đưa ra để trả lại không gian nguyên vẹn, sạch đẹp cho khu di tích này khi kết thúc phố ông đồ.

 

Ngày 15 Tết, cũng là ngày Tết Nguyên tiêu, phố ông đồ sẽ kết thúc. Trong khi thành phố đang "mạnh tay" với việc xoá "rác bẩn" là các số điện thoại trên tường thì nơi uy nghiêm và văn hoá như Văn Miếu lại tỏ ra dễ dãi với với cái "bẩn". Khi không còn những bức thư pháp che đậy, những dòng chữ nhem nhuốc sẽ dễ dàng đập vào mắt người dân và khách tham quan, họ sẽ nghĩ gì khi vẻ bề ngoài của một công trình quan trọng khi Thủ đô bước vào 1000 năm tuổi bị chính những "cụ đồ" làm biến dạng?