Nợ nần chồng chất: EVN vẫn đầu tư ngoài ngành 3.000 tỷ đồng

Trao đổi với PV Báo GĐ&XH, ông Đinh Quang Tri - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, đầu tư ngoài ngành của EVN vào các lĩnh vực ngân hàng, bất động sản, viễn thông… hiện khoảng 3.000 tỷ đồng. Giá điện tăng, bản thân EVN cũng đang nợ nần chồng chất nhiều nghìn tỷ đồng, nên dư luận có lý do để quan tâm đến các khoản đầu tư ngoài ngành của tập đoàn này!

 

Thoái vốn, giảm đầu tư ngoài ngành

 

Giá điện có nguy cơ “leo thang” cao trong thời gian tới. Ảnh: Đ.Kiên

 

Theo Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực từ 1/6/2011, giá bán điện được điều chỉnh trong năm khi có biến động của các thông số đầu vào cơ bản gồm: Giá nhiên liệu, tỷ giá hối đoái và cơ cấu sản lượng điện phát. Thời gian điều chỉnh giá bán điện giữa 2 lần liên tiếp tối thiểu là 3 tháng(…). Trường hợp biến động của các thông số đầu vào cơ bản làm giá bán điện giảm từ 5% trở lên so với giá bán điện hiện hành, EVN phải điều chỉnh giảm giá bán điện ở mức tương ứng; trường hợp làm giá bán điện tăng bằng hoặc trên 5%, EVN được phép tăng giá bán điện ở mức 5% sau khi được Bộ Công Thương chấp thuận. Nếu điều chỉnh giá bán điện tăng trên 5%, EVN phải báo cáo Bộ Công Thương và trình Bộ Tài chính thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt. Nếu Thủ tướng không có ý kiến sau 15 ngày kể từ ngày Bộ Công Thương trình văn bản, EVN được phép điều chỉnh giá bán điện tăng ở mức 5%.

Cũng theo ông Tri, số vốn đầu tư ngoài ngành 3.000 tỷ đồng này chỉ chiếm 3% tổng số vốn đầu tư của EVN hiện nay. Tức là, khoản đầu tư đó thấp hơn nhiều so với tỷ lệ 30% mà Chính phủ cho phép tại Quyết định 09/2009 của Chính phủ.

 

Cũng như nhiều doanh nghiệp nhà nước khác, những năm gần đây EVN đã không ngừng mở rộng đầu tư sang các lĩnh vực tài chính, bất động sản, viễn thông. Ví như, ngày 1/9/2008, Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực được chính thức thành lập và hoạt động với số vốn điều lệ là 2.500 tỷ đồng, trong đó EVN sở hữu 40%. EVN cũng là cổ đông chiến lược của Ngân hàng thương mại cổ phần An Bình (ABBANK), một trong 10 ngân hàng TMCP có vốn điều lệ lớn nhất Việt Nam hiện nay với vốn điều lệ đạt trên 3.830 tỷ đồng, tính đến tháng 12/2010.

 

Ngoài ra, EVN còn liên kết với Công ty cổ phần chứng khoán Hà Thành; Công ty cổ phần Bất động sản Điện lực Sài Gòn Vina, Điện lực miền Trung, EVNLand Nha Trang... Về lĩnh vực viễn thông, ngày 19/6/2009, EVN và Hanoi Telecom đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược trong vòng 10 năm. Theo thỏa thuận trong 3 năm đầu tiên, liên danh EVN Telecom (đơn vị trực thuộc EVN) và Hanoi Telecom sẽ đầu tư khoảng 6.000 tỷ đồng cho triển khai dịch vụ 3G, đảm bảo phủ sóng tới 50% dân cư khi cung cấp dịch vụ. Ngày 9/6/2010, đơn vị này đã chính thức cung cấp dịch vụ 3G ra công chúng.

 

Hiện chưa có một điều tra, nghiên cứu hay công bố chính thức nào về hiệu quả đầu tư ra ngoài ngành, cũng như những khoản lỗ mà các doanh nghiệp nhà nước như EVN có thể đã phải hứng chịu khi đầu tư ra ngoài ngành. Tuy nhiên, dù không quá quy định của Chính phủ, song theo khẳng định của ông Đinh Quang Tri thì "EVN đang thoái vốn, cắt giảm đầu tư khỏi các đơn vị thuộc lĩnh vực này". Nếu hiệu quả cao, liệu EVN có cắt giảm đầu tư trong thời điểm làm ăn khó khăn này?

 

Đủ "sức ép" để điện tăng giá?

 

Với Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ về điều chỉnh giá điện theo cơ chế thị trường, về nguyên tắc, điện có thể điều chỉnh giá 3 tháng một lần, tức 4 lần 1 năm. Câu hỏi được nhiều người đặt ra là, liệu tới thời điểm 1/6, khi quyết định này có hiệu lực, điện có tiếp tục tăng giá? Tại buổi họp báo ngày 22/4, ông Hoàng Quốc Vượng, Thứ trưởng Bộ Công Thương nói: "Hiện chưa đủ cơ sở để nói giá điện có điều chỉnh vào 1/6 hay không?". Còn theo ông Đinh Quang Tri thì khả năng điều chỉnh vào 1/6 là rất khó. Bởi vì hiện nay, các văn bản hướng dẫn vẫn chưa đủ, dự kiến đến tháng 5 mới xong, nên theo ông Tri sẽ "không kịp tính toán" để điều chỉnh vào 1/6.

 

Tuy nhiên, với những số liệu mà đại diện EVN đưa ra trong buổi họp báo, thì người ta thấy có đủ "sức ép" để dự đoán giá điện sẽ tăng tiếp trong thời gian sắp tới. Theo ông Đinh Quang tri, hiện EVN còn đang "treo" hàng chục nghìn tỷ đồng đáng ra phải tính vào chi phí kinh doanh, rồi giá thành điện năm 2010, nhưng chưa được tính. Đó là khoản lỗ 11.000 tỷ đồng do mua điện giá cao từ một số nhà máy điện độc lập. Sau khi cắt hết lợi nhuận của các công ty truyền tải, phân phối đã rút xuống được lỗ cơ bản còn 8.000 tỷ đồng. Thứ hai là khoản chênh lệch tỷ giá, khoảng 17.000 tỷ đồng. Với khoản lỗ 8.000 tỷ đồng, phương án giá điện năm 2011 (đã áp dụng từ 1/3) hiện cũng chưa tính khoản này. Sau khi có kết quả kiểm toán cuối tháng 5, EVN sẽ báo cáo để đưa vào kế hoạch phân bổ trong kế hoạch tăng giá điện tới. Còn khoản 17.000 tỷ đồng chênh lệch tỷ giá, EVN đã báo cáo Chính phủ phân bổ từng bước vào giá điện.

 

Cũng tại buổi họp báo, ông Tri chính thức xác nhận số tiền EVN đang nợ Tập đoàn Dầu khí (PVN) là 5.000 tỷ đồng và Tập đoàn Than - Khoáng sản là hơn 1.000 tỷ đồng.

 

Các chuyên gia kinh tế đã nhiều lần lên tiếng về việc cần công khai, minh bạch hoá quản lý các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, trong đó có việc công bố các kết quả kiểm toán, đặc biệt là kiểm toán chi phí kinh doanh của các đơn vị này. Chuyển giá điện theo cơ chế thị trường được đánh giá là đúng đắn, tuy nhiên, song song với nó cần phải có những cơ chế giám sát và kiểm soát hiệu quả hoạt động đầu tư, kinh doanh của ngành điện.

 

Đắc Kiên