Những xóm làng xô dạt vì sông
GiadinhNet - Có những xã đảo đặc biệt, theo thời gian dạt từ bờ này sang bờ kia. Có những xóm làng đặc biệt, hàng nghìn năm như con thuyền chòng chành neo giữa sông…
Không riêng gì những ngôi làng cổ, hàng nghìn ngôi nhà kiên cố mới mọc lên trong hành lang thoát lũ khó mà di dời.
Ảnh: Hà Phương. |
Xã dạt từ bờ phải sang bờ trái
Xóm chài Tân Tiến, xã Cổ Đô, huyện Ba Vì (Hà Nội) nằm khiêm nhường bên dòng sông Hồng nơi khúc gấp của sông đoạn bãi nổi Tân Đức chia dòng làm hai nhánh. Theo những người dân Tân Tiến thì ngày trước, nhánh sông chính, nơi lưu lượng nước chính của sông Hồng là ở bên phía bờ Bắc, bãi nổi Tân Đức nằm sát xóm chài này cách chỉ mấy con sào. Nhưng hiện tại, nhánh sông phụ ngày xưa ấy đang ngày một cách xa họ hơn.
Những người dân ở đây vẫn biết mình sống trong hành lang thoát lũ, vẫn biết hiểm nguy, nhưng đó lại là mảnh đất ông cha, không “cắm” lại thì ở đâu. Ông Lê Văn Núi, một người làng kể, thuở trước xóm Tân Tiến và bãi nổi Tân Đức là một. Sau này khi bãi nổi bị nước “đẩy” ra giữa sông thì Tân Đức trở thành một “xã đảo” riêng, còn Tân Tiến về với Cổ Đô. Bấy lâu nay, Tân Đức bị coi là một “xã đảo” nằm cô lập giữa sông Hồng. Những năm 1960 trở về trước, xã Tân Đức nằm sát bờ hữu sông Hồng (thuộc huyện Ba Vì, Hà Tây cũ) nhưng trải qua nhiều năm bị xói lở và bồi lấp, xã này dần dần bị “dạt” sang bên tả ngạn.
Người Tân Đức vẫn sống trên sông, cũng nghe đến việc thành phố đang có phương án di dời dân ra khỏi vùng thoát lũ, nhưng đối với ông Núi và người dân nơi đây, chưa thể một sớm một chiều bỏ đi chiếc thuyền, con đò. “Việc di dời khỏi hành lang thoát lũ tôi đã nghe. Thậm chí nghe từ hàng chục năm trước. Trước mắt vẫn phải sống nhưng nghĩ về tương lai cả làng phải di dời đi chỗ khác, mờ mịt quá”, ông Núi cho hay.
Làng nghìn năm nổi theo nước
Cũng giống với bãi nổi Tân Đức, mùa nước lên Bãi giữa sông Hồng như một hòn đảo tròng trành giữa những đợt lũ. Bãi giữa nằm ngay dưới chân cầu Long Biên nhưng ít ai biết rằng nơi đây từng là mảnh đất sinh sống của một ngôi làng được hình thành từ thời Lý. Nơi đây có một làng chài, gồm chừng hai chục mái nhà được dựng sơ sài, nhưng tập trung những người vô gia cư tứ xứ chứ không phải cư dân gốc của bản địa. Tồn tại âm thầm cùng cây cầu thế kỷ, rẻo đất giữa sông Hồng ngày một đông đúc dân cư. Đặc biệt, phía ngoài chân đê những tòa nhà kiên cố vẫn không ngừng mọc lên, len dần ra phía bờ sông.
Vào mùa nước lên, làng chài nổi lên, mép nước vào tận móng những ngôi nhà xây dựng trên bờ. Trong vài năm trở lại đây, một vài căn nhà bị cuốn trôi nhưng bài học đắt giá đó vẫn bị người ta thờ ơ. Có những người cố tình lấn chiếm hành lang thoát lũ, nhưng cũng có những con người bám trụ để giữ đất ông cha.
Ông Nguyễn Thụy, người đã qua ngưỡng tuổi “xưa nay hiếm” ở Bãi giữa cho biết: “Nhà tôi trước kia ở chính mảnh đất này. Gia đình chúng tôi đã có đến 5 đời sống trên đất Bãi giữa”. Để chứng minh cho sự sống đã tồn tại từ lâu, ông Thụy dẫn chúng tôi đến xem đoạn kè được xây dựng thời Pháp thuộc. “Con kè ấy bao nhiêu năm nay đã giương mình đỡ những đợt lũ xói vào bãi này”, ông Thụy bảo.
Qua nhiều lần dịch chuyển của dòng chảy sông Hồng, xã Phúc Xá chỉ còn Bãi giữa và Bắc Biên, song do Bãi giữa chịu nhiều tác động của lũ lụt nên những bộ phận dân cư chủ yếu của xã Phúc Xá đều chuyển dần về Bắc Biên. Đặc biệt, vào cuối thập niên 10, đầu thập niên 20 của thế kỷ XX, nhiều đợt giải toả những khu nhà tranh trong nội thành (Ngũ Xã, Cửa Bắc, Đồn Thuỷ), nhiều gia đình nghèo chuyển cư ra Bãi giữa, song vì hàng năm bị lụt lội nên những gia đình khá giả tậu đất xây nhà kiên cố ở Bắc Biên. Còn nhớ, sau trận lụt thảm khốc năm 1971, đến năm 1975, để giải phóng dòng chảy sông Hồng, dân Bãi giữa phải chuyển đi, nhưng được một thời gian lại có người đến ở.
Hàng trăm nghìn tỷ cũng bó tay
Bãi bồi Tân Tiến và Bãi giữa là hai trong số rất nhiều khu quần cư tồn tại lâu năm dọc hai bờ sông Hồng chỉ tính đoạn chảy qua Thủ đô Hà Nội. Theo TP Hà Nội, số lượng dân sống tại các khu dân cư đã tồn tại lâu đời (có khu dân cư tồn tại 300-400 năm) nằm trong phạm vi bảo vệ đê điều, trong hành lang thoát lũ dọc các tuyến sông của thành phố hiện nay khoảng 159.744 người, chiếm 2,5% dân số thành phố. Các khu dân cư này đều tồn tại từ trước những năm 1954 và hầu hết đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở.
Theo Nghị định số 113/2007/NĐ-CP ngày 28/6/2007 của Chính phủ, thời gian phải tổ chức di dời công trình, nhà ở trong phạm vi bảo vệ đê tối đa là 2 năm; ở bãi sông không phù hợp với quy hoạch thì tối đa là 5 năm, kể từ khi Luật Đê điều có hiệu lực ngày 1/7/2007. Như vậy, Luật Đê điều có hiệu lực đến nay đã hơn 6 năm nhưng việc di dời công trình, nhà ở trong phạm vi bảo vệ đê điều và ở bãi sông ở Hà Nội vẫn chưa thực hiện được.
Trong “Quy hoạch phòng chống lũ chi tiết của tuyến sông có đê trên địa bàn TP Hà Nội” có lên kế hoạch sẽ di dời 22.358 hộ dân nằm trong hành lang thoát lũ và tốn khoản kinh phí 73.505 tỷ đồng (khoảng 3,5 tỷ USD theo tính toán năm 2009). Ngoài số tiền khổng lồ trên, chưa kể nếu di dời như vậy sẽ gây xáo trộn về dân sinh, xã hội, phần nào ảnh hưởng đến an ninh chính trị, an toàn trật tự xã hội của Thủ đô.
Vụ 7 công nhân tử vong thương tâm khi bảo dưỡng, sửa chữa máy nghiền xi măng ở Yên Bái: Bắt tạm giam 1 đối tượng
Pháp luật - 5 giờ trướcGĐXH - Liên quan tới vụ tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng khiến 10 công nhân thương vong tại nhà máy xi măng ở Yên Bái, công an tỉnh này đã khởi tố vụ án, đồng thời bắt tạm giam 1 đối tượng.
Trinh sát đột kích, phát hiện bí mật khủng khiếp của nam thanh niên thường lục thùng rác lúc nửa đêm
Pháp luật - 5 giờ trướcQua quá trình theo dõi, lực lượng chức năng phát hiện nam thanh niên này thường đến khu vực thùng rác lúc nửa đêm mỗi khi về hoặc trước khi rời khỏi nhà...
Giải cứu cụ bà 92 tuổi thoát khỏi đám cháy, hai người dân ở Hải Phòng được khen thưởng
Xã hội - 6 giờ trướcGĐXH - Công an quận Hồng Bàng (TP. Hải Phòng) vừa tổ chức khen thưởng 2 công dân đã dũng cảm giải cứu cụ bà 92 tuổi mắc kẹt trong vụ cháy nhà dân.
Sai sót trong quy trình vận hành sửa chữa cướp đi sinh mạng 7 công nhân
Thời sự - 6 giờ trướcTheo báo cáo của Liên đoàn Lao động tỉnh Yên Bái, nguyên nhân ban đầu của vụ tai nạn được xác định do sai sót trong việc thực hiện quy trình vận hành sửa chữa.
Bắt Phó chủ tịch Vĩnh Phúc và các bị can do liên quan tới Hậu "Pháo"
Pháp luật - 7 giờ trướcGĐXH - Bộ Công an xác định, Phó chủ tịch tỉnh Vĩnh Phúc Nguyễn Văn Khước và một số cá nhân đã nhận tiền hối lộ của Hậu "Pháo" để tạo điều kiện cho công ty của bị can này.
Nữ Tiktoker ở Bình Dương bị đánh hội đồng
Pháp luật - 7 giờ trướcMột nhóm thanh niên đánh hội đồng cô gái trẻ ngay tại tiệm ăn vặt trên đường khiến dư luận bức xúc. Nạn nhân là một Tiktoker nổi tiếng tại Bình Dương.
Dự báo chi tiết các phương diện của tuổi Tý, Sửu, Dần, Thìn, Ngọ, Thân, Tuất, Hợi theo tử vi tuần mới 22/4 – 28/4/2024
Xã hội - 7 giờ trướcGĐXH – Dự báo tử vi tuần mới 22/4 – 28/4/2024, chuyên gia phong thủy Nguyễn Song Hà đã dự báo chi tiết các phương diện về sự nghiệp, tài lộc, tình cảm... dưới đây các tuổi Tý, Sửu, Dần, Thìn, Ngọ, Thân, Tuất, Hợi
Hòa Bình: Sau va chạm giao thông nữ giáo viên tai nạn thương tâm
Thời sự - 8 giờ trướcGĐXH - Trên đường đi dạy học, một giáo viên đang công tác tại một trường học ở huyện Tân Lạc, Hòa Bình bất ngờ xảy ra va chạm dẫn đến tử vong.
Chi tiết lịch nghỉ lễ 30/4 - 1/5 năm 2024 mới nhất cho người lao động, học sinh, sinh viên
Đời sống - 9 giờ trướcGĐXH - Theo lịch hoán đổi ngày làm việc trong dịp lễ 30/4 - 1/5 năm 2024, người lao động sẽ được nghỉ sẽ kéo dài 5 ngày liên tục.
Hà Nội bắn pháo hoa tại 6 điểm 'đón chào' 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô
Thời sự - 10 giờ trướcGĐXH - Ngày 23/4, UBND TP Hà Nội ban hành Kế hoạch số 124/KH-UBND tổ chức bắn pháo hoa kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024).
Đang đi nhậu cùng bạn, người đàn ông bất ngờ nhận được tin nhắn trúng Vietlott gần 70 tỷ đồng
Xã hộiGĐXH - Mới đây, Công ty Xổ số Điện toán Việt Nam (Vietlott) đã tiến hành trao thưởng giải Jackpot 2 của sản phẩm Power 6/45 có giá trị lớn nhất qua kênh điện thoại Vietlott SMS.