Miễn thuế TNCN với tiền hỗ trợ khám chữa bệnh hiểm nghèo: Đừng vội mừng

Lợi nhỏ và "thuế trùng"

Kể từ ngày 23/7 tới, theo Thông tư 78/2011 của Bộ Tài chính, sẽ không tính vào thu nhập chịu thuế TNCN từ tiền lương, tiền công của người lao động khoản hỗ trợ khám, chữa bệnh hiểm nghèo cho bản thân người lao động và thân nhân từ nguồn thu nhập sau thuế thu nhập doanh nghiệp, từ nguồn quỹ phúc lợi, khen thưởng của doanh nghiệp. Đối tượng được hưởng khoản hỗ trợ của doanh nghiệp là người bị mắc bệnh hiểm nghèo bao gồm người lao động làm việc tại doanh nghiệp và thân nhân người lao động như: Bố, mẹ đẻ, vợ hoặc chồng, con đẻ, con nuôi hợp pháp. Mức hỗ trợ có thể là một phần hoặc toàn bộ số tiền khám chữa bệnh cho người lao động và thân nhân người lao động nhưng không quá số tiền trả viện phí sau khi đã trừ số tiền chi trả của cơ quan BHYT.

Thông tư này ra đời, nhiều người đã vội mừng vì hiểu nhầm là chi phí khám chữa bệnh sẽ được khấu trừ vào toàn bộ phần tiền lương, tiền công... trước khi tính thu nhập chịu thuế như là khoản "giảm trừ gia cảnh". Nhưng không phải, phần được miễn thuế chỉ là "khoản hỗ trợ" thêm của doanh nghiệp cho việc khám, chữa bệnh. Các khoản thu nhập từ tiền lương, tiền công của người lao động vẫn bị tính thuế TNCN nên mức miễn giảm thực tế không nhiều.

Còn nữa, Thông tư này cũng đặt ra hai vấn đề. Thứ nhất, việc quy định không đánh thuế TNCN với tiền hỗ trợ khám chữa bệnh hiểm nghèo lấy từ "nguồn thu nhập sau thuế Thu nhập doanh nghiệp" cho thấy, có thể thời gian qua khoản tiền hỗ trợ này vẫn bị đánh thuế TNCN(?!). Như vậy khoản tiền này đã bị đánh thuế 2 lần? Lần 1 là thuế Thu nhập doanh nghiệp và lần 2 là thuế TNCN? Thứ hai, việc Thông tư quy định miễn thuế TNCN cho khoản tiền doanh nghiệp hỗ trợ khám chữa bệnh cho bản thân và thân nhân người lao động, đặt ra vấn đề có nên đưa chi phí khám chữa bệnh hiểm nghèo cho người nộp và thân nhân (người phụ thuộc) vào phần giảm trừ gia cảnh hay không? Vì ở Việt Nam hiện nay, chi phí khám chữa bệnh nhất là các bệnh hiểm nghèo thường rất lớn, ảnh hưởng đến khả năng nộp thuế của người lao động.  

Sao không đưa vào "giảm trừ gia cảnh"?

Theo Thông tư 84/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TNCN, "đối tượng nộp thuế mắc bệnh hiểm nghèo được xét giảm thuế theo hướng dẫn này (Thông tư 84-PV) là người bị mắc bệnh, nếu không điều trị theo chỉ định của cơ quan y tế hoặc bác sỹ sẽ gây ảnh hưởng nguy hại trực tiếp đến tính mạng".

Thực ra, vấn đề có đưa chi phí khám chữa bệnh hiểm nghèo vào phần giảm trừ gia cảnh đã được đặt ra từ ngay khi soạn thảo sắc thuế này, nhưng tiếc là sau đó nó đã bị "bỏ ra". Liên quan đến "bệnh hiểm nghèo", hiện nay, chỉ có Điều 5 của Luật Thuế TNCN quy định, giảm thuế cho "đối tượng nộp thuế gặp khó khăn do thiên tai, hoả hoạn, tai nạn, bệnh hiểm nghèo ảnh hưởng đến khả năng nộp thuế". Với quy định này, người nộp thuế chỉ được giảm trừ trong trường hợp bản thân bị mắc bệnh hiểm nghèo và tính giảm trừ trực tiếp vào số thuế TNCN phải nộp. Toàn bộ phần chi phí khám chữa bệnh, thường rất lớn và có thể ảnh hưởng không nhỏ đến "khả năng nộp thuế" không được khấu trừ trước khi tính thu nhập chịu thuế.

Theo quy định hiện hành, người nộp thuế chỉ được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế thu nhập chỉ là "giảm trừ gia cảnh". Giảm trừ gia cảnh là số tiền được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của đối tượng nộp thuế, gồm: Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 4 triệu đồng/tháng (48 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng/tháng.