Lừa đảo xuất khẩu lao động: 96% nạn nhân là nông dân

72 vụ có liên quan đến doanh nghiệp XKLĐ. Một con số khác từ Công an TP Hà Nội, từ đầu năm 2006 đến tháng 6/2007, chỉ tính riêng trên địa bàn thành phố đã xảy ra 71 vụ án, liên quan đến 119 đối tượng lừa đảo đưa người đi lao động ở nước ngoài với 2.118 nạn nhân và số tiền bị lừa đảo lên tới trên 53 tỷ đồng.

Nông dân -  miếng ngon của kẻ lừa đảo đảo

Điều đáng nói là trong số các vụ lừa đảo liên quan đến XKLĐ thì có đến 96% người bị lừa đảo là nông dân. Họ là những người có nhu cầu đi XKLĐ thật sự, song cũng là người thiếu thông tin, hiểu biết về các công ty XKLĐ nên trở thành miếng mồi ngon cho các đối tượng lừa đảo.

Thủ đoạn của kẻ xấu thường là bên cạnh việc tuyển dụng lao động bất hợp pháp của một số cán bộ chi nhánh, trung tâm thuộc các doanh nghiệp XKLĐ, thời gian qua đã xuất hiện một số doanh nghiệp không có chức năng XKLĐ cũng làm công tác tư vấn và thu tiền bất hợp pháp của người lao động dưới danh nghĩa đưa đi học và làm việc tại nước ngoài. Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng sự cởi mở trong việc đăng ký thành lập doanh nghiệp mới, đã nhập nhèm lập nên những cái gọi là “trung tâm” hoặc “công ty cung ứng lao động”, mượn danh pháp nhân hoặc mạo danh các doanh nghiệp có chức năng XKLĐ với mục đích lừa đảo người lao động. Thậm chí có những kẻ lừa đảo đã chọn vị trí ngay gần các doanh nghiệp có uy tín, thương hiệu trong lĩnh vực XKLĐ để hoạt động. Ngoài ra, chúng còn thông qua các trung tâm đào tạo nghề, thành lập các doanh nghiệp ở vị trí lẩn khuất, giả danh cán bộ đi tuyển sinh... để lừa đảo. Với chiêu bài tuyển chọn, thu tiền cao gấp 10 lần so với thực tế, thậm chí đưa người lao động đi học để gây được niềm tin, khiến nhiều người sau một thời gian dài đi học mới hay mình bị lừa khi đã không ngần ngại giao cả một khoản tiền lớn cho cò mồi.

Gần đây, tình trạng lừa đảo xảy ra nhiều ở các thị trường có thu nhập cao, đang được thực hiện thí điểm, hoặc những thị trường hấp dẫn như Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Úc, Canada... Hơn 80% số vụ lừa đảo đều nhắm vào lao động có nhu cầu đi làm việc ở Hàn Quốc. Tuy nhiên, từ tháng 8/2004 đến nay, chỉ có Trung tâm lao động ngoài nước được giao đảm trách việc lo thủ tục cho người lao động đi làm việc ở Hàn Quốc.

Thông tin chưa đến được người dân

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nêu trên, trong đó chủ yếu là do thông tin về xuất khẩu lao động chưa đến được với người lao động. Phần lớn người lao động không biết tiếp cận với cơ quan, đơn vị nào để làm thủ tục đi lao động ở nước ngoài. Cộng với tâm lý nôn nóng, muốn được đi làm ngay với thu nhập cao, nên không ít người lao động rất dễ bị cò mồi và những tổ chức, cá nhân không có chức năng xuất khẩu lao động lợi dụng để lừa đảo.

Bên cạnh đó, tại một số địa phương, công tác quản lý hoạt động xuất khẩu lao động của cơ quan chức năng trên địa bàn chưa chặt chẽ, chưa kịp thời phát hiện, ngăn chặn những vụ việc lừa đảo người lao động; Việc mở nhiều chi nhánh, trung tâm của các doanh nghiệp XKLĐ cũng khiến tình hình trở lên phức tạp. Hiện cả nước có khoảng 150 doanh nghiệp có chức năng XKLĐ, nhưng một số doanh nghiệp lập trung tâm, cơ sở đào tạo tràn lan mà không quản lý được, có doanh nghiệp còn “bán” giấy phép cho cơ sở khác.

Để hạn chế hiện tượng lừa đảo trong lĩnh vực xuất khẩu lao động, theo ông Đào Công Hải, Phó Cục trưởng Cục quản lý lao động ngoài nước thì các cơ quan quản lý Nhà nước cần tuyên truyền sâu rộng về lĩnh vực xuất khẩu lao động, nhất là các thông tin về thị trường, điều kiện làm việc, tiêu chuẩn tuyển chọn, mức lương, chi phí, các thủ đoạn của bọn cò mồi, môi giới, lừa đảo trong lĩnh vực XKLĐ.

Phát huy mô hình liên kết giữa địa phương và doanh nghiệp trong khâu tuyển chọn nguồn, nhằm hạn chế các hiện tượng cò mồi, môi giới bất hợp pháp. Các bộ, ngành chức năng cần tiếp tục tăng cường phối hợp trong công tác thanh, kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp XKLĐ; phối hợp với các cơ quan công an trong quá trình phát hiện, điều tra các vụ án hình sự liên quan đến lĩnh vực xuất khẩu lao động, đặc biệt là xử lý nghiêm đối với những đối tượng lợi dụng chủ trương, chính sách của Nhà nước để lừa đảo.

Về phía doanh nghiệp XKLĐ, cần công bố thông tin công khai, minh bạch về các điều kiện, thủ tục, tiêu chuẩn tuyển chọn, mức lương và nhất là chi phí đưa đi đối với từng thị trường; quản lý chặt chẽ các chi nhánh, trung tâm hoạt động theo đúng quy định của pháp luật.

Về phía người lao động cần tỉnh táo, nắm bắt được thông tin chính xác. Khi có nhu cầu đi làm việc ở nước ngoài nên liên hệ trực tiếp với Cục Quản lý lao động ngoài nước – Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội địa phương, thông qua Ban chỉ đạo xuất khẩu lao động địa phương và các công ty có chức năng XKLĐ, không đi qua môi giới, cò mồi.

LP