Kẻ hót, người đổ

Đó là sự bung ra quá ồ ạt và “tự nhiên” của hệ thống ngân hàng thương mại cổ phần. Trong khi một con rồng châu Á cỡ như Hàn Quốc chỉ có trên dưới 30 ngân hàng thì ở một nền kinh tế còn nhỏ yếu như nước ta, con số đó đã là hơn gấp đôi.

 

Việc các ngân hàng được khai sinh ra quá nhiều, thị phần nhỏ hẹp lại, việc tranh giành khách hàng, “lách luật” làm bừa đã khiến cho thị trường tài chính trở nên hỗn độn. Thêm vào đó, kỹ năng quản trị điều hành kém, tư duy “làm ẩu”, khả năng thẩm định cũng như đạo đức của người thừa hành đã khiến các ngân hàng “nhắm mắt” trong việc cho vay. Bây giờ thì, dư nợ trở thành “nợ xấu”, “nợ bẩn” trong bất động sản đang trở thành một mối lo thực sự của không chỉ những người trong cuộc mà của toàn xã hội.

Nhìn ra những nguy cơ đến từ hệ thống ngân hàng vốn nhiều về số lượng nhưng yếu về vốn liếng, kỹ năng; trong giai đoạn cuối năm 2011 và đầu 2012 này, Ngân hàng Nhà nước đã mạnh dạn thực hành cuộc “tái cấu trúc hệ thống”. Vụ sáp nhập thí điểm và những vụ sáp nhập tiếp theo đang được âm thầm chuẩn bị nhằm sớm lành mạnh hóa những cơ thể tài chính ốm yếu vẫn đang được tiến hành. Dẫu chưa biết những hành động đó có dẫn tới một hệ quả tốt đẹp hay không, song ít nhất về mặt cơ học, người ta đã thấy những sự thay đổi đáng ghi nhận. Cuộc “hợp hôn” có là đau xót, có là “ép buộc”, dẫu nhiều nước mắt hơn là nụ cười giữa các nhà băng yếu kém song ít nhiều cho thấy những quyết tâm của nhà quản lý nhằm lành mạnh hóa thị trường tài chính. Điều đó, không chỉ phù hợp với định hướng của Nhà nước mà còn là đòi hỏi hợp lý từ thực tế.

Thế nên, rất nhiều người đã ngạc nhiên khi Bộ Xây dựng lại đưa ra đề xuất thành lập Ngân hàng Xây dựng. Những thuyết trình rất “ngọt” về tính cần thiết, cấp bách của sự khai sinh ngân hàng “đặc thù” này mới đây đã vấp phải lực cản từ phía người đứng đầu ngành ngân hàng khi ông cho rằng, hàng chục ngân hàng ở Việt Nam đều cho vay xây dựng, bất động sản, hay mô hình ngân hàng chuyên biệt này thế giới cũng chưa có tiền lệ… Dẫu những phân tích đó có vẻ hợp lý với bối cảnh hiện nay song có thông tin cho hay, Bộ Xây dựng vẫn bảo lưu quan điểm của mình. Hàng trăm ngàn tỷ đồng nợ (trong đó có không ít nợ xấu, nợ bẩn) đang mắc kẹt trong lĩnh vực bất động sản, xây dựng ở các ngân hàng thương mại liệu có là một bài học? Một đống rác mà “kẻ hót, người đổ” liệu có thể “sạch”?

 

Thường Sơn