Huyền bí chữ “Thần” trên vách đá: "Mai An Tiêm" thời nay

 

Đặc biệt, trong chuyến đi đến vùng này chúng tôi gặp một cặp vợ chồng Mai Xuân Thuần, Nguyễn Thị Bích gần 20 năm đơn độc sống ở vùng đất này như hình ảnh gợi nhớ câu chuyện xưa.

 

Vùng đất huyền thoại

Chị Bích đưa đường cho PV đến chữ “Thần” trên vách núi đá.

 

Câu chuyện trong huyền sử, khiến người ta tưởng tượng ra một cửa Thần Phù huyền bí, thần thoại. Câu chuyện về hoang đảo Mai An Tiêm cũng thụt lùi vào dĩ vãng hằng bao nhiêu thế kỷ. Thế nhưng, hôm nay có ai tin được truyện thần tiên đó, tưởng chừng như hoang đường lại có thật trong con mắt chứng kiến của người dân Nga Thiện, Nga Sơn. Đó là câu chuyện của vợ chồng Mai Xuân Thuần, Nguyễn Thị Bích hơn 20 năm lủi thủi canh giữ chữ Thần như báu vật của ngàn xưa để lại.

Nhìn lại sử sách, kể cả những chuyện xa xưa đã trở nên gần như hoang đường, nhiều người tưởng rằng cái tên đó không có thực, trong địa danh của miền đông nam tỉnh Ninh Bình và đông bắc tỉnh Thanh Hóa; như những chuyện Mai An Tiêm từ thời vua Hùng chẳng hạn. Nói như thế thì đủ biết nó đã quá xa xôi rồi. Nhưng nếu đứng từ làng Hoàng Cương, Nga Thiện nhìn về phía đông nam, núi Lão Vọng vẫn sừng sững qua nhiều thế kỷ, trên sườn núi cao là một phiến đá hình tựa tay vào cằm, người dân gọi đó là Lão Vọng trầm ngâm, thì vẫn thi gan cùng tuế nguyệt. Dưới chân núi phía bên kia, một chữ  “Thần” vẫn như mắt của người xưa soi chiếu sự thăng trầm của làng xã Nga Sơn.

Người dân ở đây, có thể là dòng tộc họ Mai, vẫn hằng năm nhớ ngày cúng tổ tới đây dâng hương tưởng niệm. Ông Mai Anh Tuân, Trưởng phòng VHTT&DL huyện Nga Sơn, cho biết: “Hàng năm cứ vào dịp 12 đến 15 tháng 3 (âm lịch), lễ cúng tế, rước kiệu tưởng nhớ đến sự tích Mai An Tiêm được tổ chức trang trọng. Khi ấy, những trái dưa hấu chín đỏ được chọn làm lễ vật cúng tế”. Nga Sơn hôm nay vẫn còn đó những cánh đồng dưa hấu bội thu. Thứ dưa hấu tròn bằng chiếc tô nhỏ, vỏ xanh đậm, ruột đỏ thẫm. Năm nào cũng thế, đến mùa hè, người trong vùng lại được thưởng thức món dưa này. Tất cả những điều đó khiến những người đến đây đều cảm nhận rõ như câu chuyện cổ tích về Mai An Tiêm hoàn toàn có thực.

Một mình khai “đảo”

Chuyến đò miễn phí chở khách thăm chữ “Thần” dưới cửa Thần Phù.

 

“Không có người thì chùa lấy ai hương khói”, anh Mai Xuân Thuần thủng thẳng nói khi tôi hỏi về sự hoang vắng nơi đây. Anh “nói lại cho rõ” rằng ngôi nhà lớn bên dòng sông Hoạt đó là nhà thờ chứ không phải là chùa. Thì ra trước kia, ngôi làng này có nhà thờ và dân cư sinh hoạt, sau những trận cuồng phong của  những năm 1990, thấy mảnh đất này “dữ” nên dân đã chuyển đi nơi khác làm ăn. Giờ thì chỉ còn lại vợ chồng anh Thuần chị Bích với 2 đứa con. Anh chị sống nhờ vào nghề truyền thống trồng cói bán cho làng làm chiếu ngoài huyện Nga Sơn.

Khi tôi đưa máy ghi lại hình ảnh lao động của mẹ con chị Bích trên thửa cói xanh rì, chị bảo, có gì mà chụp, cảnh khổ thế này cho lên báo làm gì thêm xấu hổ. “Người dân đâu hết mà đồng vắng thế chị?”. “Ai cũng thấy nơi đây đất dữ, chẳng ai dám sinh sống quanh cửa biển Thần Phù đâu” chị cứ nhát gừng nhả từng tiếng xen lẫn tiếng cắt cói xoẹt ngọt tai.

Quê gốc của anh Thuần ở mãi  huyện Hậu Lộc, cách đây hơn 20 năm, nghe những người đi biển về bảo ở cửa Thần Phù còn hoang hóa lắm có thể lên lập trang trại trồng trọt, chăn nuôi. Anh rủ thêm mấy người anh em họ cùng lên thì mới biết vùng này nước còn quá hoang sơ. Kinh khủng hơn khi mùa lũ thì nước từ trên sông Hoạt chảy xuống, nước ở biển dồn vào lênh láng mênh mông cả một vùng. Còn những mùa khác, chỉ cần biển động một tí thôi thì nước kéo vào chả có thể trồng được cây gì. Quá chán nản mấy người anh em họ bỏ về hết còn mỗi mình anh Thuần.

Quyết ở lại, anh Thuần bắt đầu đi thị sát một vòng quanh cái “cơ ngơi” mà người dân ở cả xã Nga Thiện không ai dám nhận ấy. Anh chèo thuyền đi mãi, thì gặp thấp thoáng một cái am bỏ hoang. Phát lau lách lại gần cái am ấy thì phát hiện phía trên am có một chữa to khắc trên đá nhưng chẳng biết là chữa gì. Từ đó “lão” tin nơi này đã từng có người sinh sống, có người dựng am rồi khắc đá thì ắt mình cũng sống được. Mà anh cũng chẳng biết nơi này đã từng là cửa địa hiểm ác nhất xứ Nam Sơn, đã xảy ra bao trận chiến và dưới lòng sông này vẫn còn những trần tích gươm chìm giáo gẫy khi các thế lực phong kiến phân tranh.

Cho đến trận bão kinh hoàng năm 1996, nước biển lùa vào dâng cao ngút ngát, cuốn trôi cả cái miếu, trôi cả cái lều tạm bợ của  “lão gác chữ Thần” phải lếch nhếch lên hang ở hàng tuần chờ khi nước rút. Từ đấy “lão” bèn mua một bát hương về hương khói vào ngày rằm, ngày lễ đặt dưới ngay chữ Thần.

Mặc kệ, ai nghĩ gì thì nghĩ, còn anh Thuần cứ làm đơn lên  xã đăng ký xin thầu cả khu vực này để phát triển trang trại với thuế hàng năm không đáng kể. Nói là làm trang trại cho sang chứ cả một khoảng đất mênh mông ấy chỉ trồng mỗi cây cói là sống được. Cũng may cho anh  vài năm gần đây, chiếu Nga Sơn được thị trường ưa chuộng và cây cói cũng có giá nên mảnh đất hoang dưới bia chữ “Thần” này ưu tiên dành công sức và việc trồng cói.

Từ khi ở đây đến nay anh Thuần đã đưa rất nhiều đoàn cán bộ văn hóa của tỉnh, của huyện, trung ương vào thị sát chữ Thần. Khi về đoàn nào cũng bảo sẽ phục dựng phát triển làm điểm văn hóa du lịch nhưng mãi chẳng thấy. Chuyện đó cũng chẳng làm anh vương vất gì, tự nhủ cái gì của lịch sử  để lại cũng đều là giá trị riêng cho đời sau. Vì vậy, ông vẫn một tâm nhang khói vào ngày tuần rằm, mồng một, cầu mong mưa thuận gió hoà mùa màng tươi tốt, con cái khoẻ mạnh học hành ngoan ngoãn.

 

Những câu chuyện truyền miệng Tại vùng đất này người dân vẫn hay truyền miệng những câu chuyện lạ. Cách đây vài năm có một số người dân ở bên Kim Sơn (Ninh Bình) sang dựng lều bắt nhạch (một loại cá nước lợ chỉ có ở vùng trồng cói Nga Sơn) thì bỗng đâu một đêm cả đoàn người hớt ha hớt hãi chạy thục mạng vào trong làng chỉ nói “kinh quá, kinh quá” rồi không thèm thanh minh hay giải thích cuốn gói đi thẳng. Điều này đã được chúng tôi nghe khi ngồi trên xà lan ở đầu xã Nga Thiện với ông Mai Thanh Tùng – một tay chuyên chở các xà lan cát đi qua cửa Thần Phù. Tùng cho biết: Ban đêm có các vàng tôi cũng không dám cho xà lan chạy trên sông Hoạt qua đoạn chữ Thần. Nhiều lần ông Tùng ở nhờ nhà anh Mai Xuân Thuần đợi qua đêm rồi tiếp tục lái xà lan về Ninh Bình. Dần thành bằng hữu có nhau trong những đêm phong gió hưu quạnh bên bờ sông Hoạt. Chuyện anh Thuần gác chữ Thần người qua dòng sông Hoạt đều biết rõ.  Ngay cả chuyện đời thường khi “lão gác chữ Thần” ra chợ huyện mua bát nhang về để dưới chữ Thần dân trong làng Hoàng Cương cũng rất tường. Chả là, trong đợt lụt cách đây vài năm, nước dâng cao quá cuốn bát hương đi mất. Bão tan, anh Thuần phải chèo thuyền ra tận chợ huyện mua bát hương khác về thay. Ông Mai Anh Tuân Trưởng phòng VHTT&DL huyện cũng thừa nhận một số người dân hay truyền tai những câu chuyện lạ ở vùng đất này. Thực ra, những hiện tượng như vậy nếu có thì cũng dễ hiểu và diễn ra ở nhiều nơi. Có điều đây là mảnh đất khá hoang vu, hiểm trở và có nhiều di tích mang vẻ thần bí nên bản tính dân gian thường thích thêu dệt nên.

 

Thiên Thổ