Hội thảo về chính sách ứng phó với xu hướng giảm sinh
GiadinhNet - Ngày 27/3, tại Hà Nội, Tổng cục Dân số - KHHGĐ (Bộ Y tế) phối hợp cùng Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNFPA) tổ chức Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về chính sách ứng phó với xu hướng giảm sinh.
Đặc biệt, Hội thảo có sự tham gia của Ban soạn thảo, tổ biên tập xây dựng Luật Dân số và đơn vị đánh giá thực hiện Pháp lệnh dân số; những chuyên gia đầu ngành về Dân số đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Singapore…
Đây là cơ hội để các đại biểu chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về khả năng biến động mức sinh, xu hướng và các yếu tố ảnh hưởng; chính sách thích ứng với mức giảm sinh; những bài học thành công và chưa thành công của các nước. Kết quả tại Hội thảo sẽ cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách và các cơ quan luật pháp các bằng chứng từ các nghiên cứu và quá trình thực hiện chính sách của các quốc gia đã từng trải qua thời kỳ thay đổi nhân khẩu học tương tự như Việt Nam.
TS Dương Quốc Trọng phát biểu định hướng Hội thảo |
Tổng cục trưởng cũng cho rằng, buổi hội thảo hôm nay có ý nghĩa hết sức quan trọng để những người làm công tác dân số nói riêng và những người hoạch định chính sách phát triển kinh tế xã hội của đất nước nói chung, định hướng cho tương lai và đặc biệt trong việc xây dựng Luật thảo Dân số trong thời gian tới.
Cũng do sự phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là chất lượng chăm sóc sức khỏe, tuổi thọ của người dân Việt Nam đã tăng lên đáng kể. Nếu so với 50 năm trước, tuổi thọ người dân Việt Nam đã tăng từ 40 tuổi (năm 1961) lên 73 tuổi (năm 2010), có thể nói đây là kỳ tích của Việt Nam trong việc nâng cao tuổi thọ. Vì vậy, tỷ lệ, số lượng người cao tuổi đã đang và sẽ tăng lên một cách nhanh chóng trong thời gian tới, đó là niềm tự hào những cũng là thách thức, sức ép mới về cơ cấu dân số, già hóa dân số.
Bên cạnh đó, do sự tiến bộ của khoa học công nghê, người dân đã biết chọn sinh ít con nhưng trong đó phải có con trai, nên tỷ số giới tính khi sinh (GTKS) tăng lên nhanh chóng. Đây là vấn đề nóng nhất trong công tác dân số hiện nay của Việt Nam. Tình hình này cũng gặp phải ở những quốc gia láng giềng. Vì vậy, trong hội thảo này chúng ta sẽ cùng nhau trao đổi, thảo luận để tìm ra hướng đi cho công tác DS-KHHGĐ trong thời gian tới để đạt hiệu quả cao nhất.
Công tác Dân số mang một tầm chiến lược, dài hơi chứ không phải tư duy nhiệm kỳ. Những gì trước đây cha anh chúng ta làm tốt, hôm nay chúng ta được hưởng, đặc biệt là việc giảm sinh. Những gì hôm nay chúng ta làm tốt, con cháu chúng ta sẽ được hưởng, và ngược lại. Công tác dân số trong thời gian tới còn nhiều khó khăn, phức tạp, thách thức gấp bội so với giai đoạn trước.
Việt Nam sẽ làm gì trong bối cảnh đó khi mức sinh đã giảm và đạt mức sinh thay thế. Có tiếp tục giảm sinh nữa không, hay chúng ta dừng lại ở đây hay đã chuyển sang giai đoạn khuyến sinh? Đây là những câu hỏi đặt ra cho những nhà hoạch định chính sách dân số trong thời gian tới.
Tính chung trong cả nước, tổng tỷ suất sinh của chúng ta là 2 con nhưng còn sự khác nhau rõ rệt giữa các vùng miền. Nếu TP HCM và các tỉnh miền Đông, miền Tây Nam bộ hiện nay mức sinh đã ở xung quanh mức 1,5 - 1,6 con. Thậm chí, ở TP HCM đã giảm từ 1,45 con (2009), xuống còn 1,3 con (2011). Những tỉnh xung quanh lại còn 1,6 con; trong khi đó, những tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, tỷ suất sinh còn rất cao. Tỷ suất sinh thô chúng ta hiện nay là 16-17%o, nhưng tỷ suất này ở các tỉnh miền núi phía Bắc còn rất cao, xung quanh 30%o, gần gấp đôi so với mức trung bình cả nước. Các chỉ số khác như tỷ suất chết mẹ, tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi, dưới 5 tuổi cũng còn rất cao.
Như vậy có sự khác nhau rất rõ rệt về các chỉ số về y tế, dân số giữa các tỉnh, vùng miền, vậy điều hành chính sách dân số này như thế nào để cả đất nước ta, mọi người dân Việt Nam đều được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ có chất lượng dân số một cách tốt nhất? Đây là bài toán rất khó đối với ngành Y tế nói chung trong đó có ngành Dân số phải đương đầu trong thời gian tới.
Tỷ số GTKS cũng có sự khác nhau giữa các vùng miền. Đơn cử như TP HCM, nếu chúng ta nói rằng tổng tỷ suất sinh càng giảm, thì tỷ số GTKS càng tăng, thì điều đó lại ngược lại. Năm 2009, TFR của TP HCM là 1,45 con, tỷ số GTKS là 110 bé trai/100 bé gái, thì năm 2011, TFR của TP HCM giảm còn 1,3 con, tỷ số giới tính khi sinh là 106/100. Điều này không thể lý giải.
Trong khi đó các tỉnh đồng bằng sông Hồng, tỷ suất sinh thô tăng, tỷ số GTKS tăng vọt, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cũng tăng.
Vì vậy cần có giải pháp thích ứng từng vùng, miền đặc biệt là các tỉnh, chúng ta mới đáp ứng được sự phát triển hài hòa và tương đối đồng đều giữa các vùng miền, và đảm bảo cho mọi người dân, đặc biệt là các đối tượng dễ tổn thương tiếp cận được các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ y tế, trong đó có chăm sóc SKSS/KHHGĐ. Đây là một bài toàn khó trong công tác Dân số.
Vấn đề cơ cấu dân số sau này như thế nào để chúng ta có một cơ cấu hợp lý tránh tình trạng thiếu nguồn nhân lực trong tương lai, tránh già quá mức không có người lao động. Chúng tôi hi vọng được nghe ý kiến của các chuyên gia trong và ngoài nước để học tập, xây dựng chính sách trong thời gian tới.
Mandeep K. O'Brien, Quyền trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam chia sẻ: Trong các thập kỷ gần đây, mức sinh đã giảm với tốc độ nhanh chóng ở đa số các quốc gia đang phát triển. Nhìn chung, tổng tỷ suất sinh (TFR) của các quốc gia Đông Á đã giảm từ 5 con hoặc cao hơn trên một phụ nữ trong giai đoạn 1965-1970 xuống dưới mức sinh thay thế trong giai đoạn 2005-2010. Nhiều quốc gia châu Á nơi mà mức sinh đã giảm xuống dưới mức sinh thay thế như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Thái Lan đang phải đối mặt với thách thức về việc thiếu lao động và năng suất lao động trong tương lai, việc này có khả năng sẽ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của các thế hệ đang già hóa.
Ở Việt Nam, số liệu từ các cuộc điều tra về dân số cho thấy mức sinh đã giảm một cách nhất quán và đã xuống dưới mức sinh thay thế: 2,1 năm 2005; 2,03 năm 2009; 2,0 năm 2010 và 1,99 năm 2011. Đây là một thành tựu tuyệt vời của Chương trình quốc gia về Dân số và Kế hoạch hóa gia đình trong những thập kỷ vừa qua. Hiện nay, Việt Nam đã có cơ hội nhân khẩu học đáng kể để thực hiện những lựa chọn đúng đắn về đầu tư kinh tế-xã hội cho dân số và phát triển bền vững.
Ông Nguyễn Văn Tân - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ báo cáo tại Hội thảo |
Bà Mandeep K. O'Brien cũng muốn nhấn mạnh bốn thông điệp chính sau đây:
Trước hết, cần phải có thêm nhiều nỗ lực hơn nữa để tập trung vào việc giải quyết những nhu cầu chưa được đáp ứng bằng việc đảm bảo tiếp cận phổ cập tới sức khỏe sinh sản và tình dục toàn diện và có chất lượng, đặc biệt là ở những vùng xa, và ở những dân tộc thiểu số và những nhóm dân số có trình độ học vấn thấp. Việc này, khi đó, sẽ thu hẹp khoảng cách giữa các vùng và các nhóm dân tộc trong một số các chỉ số phát triển liên quan.
Thứ hai, với sự suy giảm mức sinh nhanh chóng và tuổi thọ trung bình ngày càng tăng cao, dân số Việt Nam đang già hóa rất nhanh và sẽ bắt đầu vào giai đoạn được gọi là “giai đoạn dân số già” trong một thời gian ngắn. Các quốc gia đã trải qua xu hướng tương tự như Hàn Quốc, Singapore và Thái Lan đã đối mặt với nhiều thách thức trong việc đáp ứng những nhu cầu bảo trợ xã hội của dân số già hóa trong khi số người trong độ tuổi lao động đang thu hẹp lại.
Thứ ba, cùng với những xu hướng này chính là những lợi tức mà nhân khẩu học đem lại cho Việt Nam, còn được gọi là giai đoạn dân số vàng. Người trẻ tuổi chiếm khoảng 40% tổng dân số của Việt Nam, đây là một tỷ lệ cao nhất trong lịch sử từ trước đến nay. Đầu tư cho thanh niên trong việc tiếp cận các dịch vụ xã hội có chất lượng, bao gồm cả sức khỏe sinh sản và tình dục có thể mang lại những lợi ích giúp phát triển bền vững.
Bà Suwanee Khamman – Phó Tổng Thư ký Ban phát triển kinh tế và xã hội Quốc gia Thái Lan
báo cáo về xu hướng biến động mức sinh, phân tích các nhân tố chính và đáp ứng chính sách |
Hội thảo sẽ diễn ra trong vòng 1 ngày.
Hành trình truy bắt kẻ ra tay sát hại họ hàng rồi 'trốn nã' hơn 20 năm
Pháp luật - 42 phút trướcGĐXH - Vì mâu thuẫn, Chí lên kế hoạch rồi ra tay sát hại người họ hàng. Sau khi gây án đối tượng này dùng nhiều phương thức để lẩn trốn ở nhiều địa phương suốt 25 năm.
Mua bán hóa đơn trái phép, hai nữ giám đốc bị khởi tố
Pháp luật - 45 phút trướcGĐXH - Trong quá trình điều tra mở rộng vụ án nhận hối lộ xảy ra tại Chi cục Đăng kiểm số 11, cơ quan công an phát hiện 2 nữ giám đốc công ty liên quan đến việc mua bán trái phép hóa đơn giá trị gia tăng với đơn vị này.
Dông lốc lật thuyền lúc rạng sáng, 4 người mất tích
Thời sự - 1 giờ trướcTrên đường di chuyển bằng thuyền ra khu vực nuôi trồng thủy sản, nhóm công nhân 6 người ở thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh) bất ngờ gặp cơn giông lốc làm lật thuyền. Hiện có 4 người đang mất tích.
Giả danh nữ tu sĩ lừa quyên góp từ thiện để chiếm đoạt hàng tỷ đồng
Pháp luật - 1 giờ trướcHải tạo các tài khoản mạng xã hội mạo danh nữ tu sĩ ở Huế để kêu gọi quyên góp cho những hoàn cảnh ngặt nghèo ở Đà Nẵng. Bằng cách này, Hải đã chiếm đoạt số tiền lên tới hàng tỷ đồng.
Bé gái sinh năm 2011 bị 3 thiếu niên thay nhau 'làm chuyện người lớn'
Pháp luật - 1 giờ trướcGĐXH - Bé gái 12 tuổi tới nhà bạn quen qua mạng xã hội chơi thì bị 3 nam thiếu niên 15 tuổi kéo vào trong rồi thay nhau thực hiện hành vi hiếp dâm.
Chú rể bị bắt vì sử dụng ma túy trong ngày cưới
Pháp luật - 1 giờ trướcTrong ngày cưới, chú rể Phùng Văn Chung (quê huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa) cùng nhóm mua ma túy về tổ chức sử dụng.
Gã đàn ông lang thang giết người vì bị đánh
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Sau khi bị đánh, Giang đem lòng ấm ức và ra tay sát hại người này
Giả danh Trung tướng công an lừa đảo hàng trăm triệu đồng
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Lê Văn Sự tự "khoe" với nhiều người rằng, bản thân có nguồn tiền lớn muốn chuyển từ nước ngoài về và cần tài khoản ngân hàng ở Việt Nam để nhận. Nếu giao dịch thành công chủ tài khoản hưởng 0,5% hoa hồng...
Vụ nữ sinh lớp 11 ở Gia Lai bị đâm tử vong: Lúc gây án mới biết mặt nhau
Pháp luật - 2 giờ trướcLiên quan vụ nữ sinh lớp 11 tại Gia Lai bị đâm tử vong, Cơ quan điều tra cho biết, 2 nữ sinh này học tại 2 trường khác nhau, không quen biết nhau mà chỉ trao đổi qua mạng xã hội.
Miền Bắc bắt đầu gia tăng nắng nóng
Thời sự - 3 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết hôm nay, Bắc Bộ giảm mưa trời nắng, nhiệt độ trong ngày tăng nhanh. Trong khi Nam Bộ tiếp tục chuỗi ngày nắng nóng kéo dài.
3 học sinh dựng hiện trường tự tử khiến nhiều lực lượng mò dưới kênh suốt nhiều giờ
Xã hộiGĐXH - Nhận được thông tin nghi có học sinh tự tử trên kênh N2 (địa bàn xã Sơn Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An) các lực lượng chức năng đã khẩn trương xuống kênh để mò tìm suốt nhiều giờ.