Hà Nội
23°C / 22-25°C

Già hóa dân số ở Việt Nam: Tốc độ “phi mã”

GiadinhNet - Dân số Việt Nam đang già hóa với một tốc độ chưa từng có trong lịch sử.

 
Làm thế nào để ứng phó, giải quyết được những khó khăn, thách thức đang phải đối mặt để đảm bảo an sinh xã hội cho người cao tuổi (NCT)?… Những vấn đề "nóng" này đã được đặt ra tại cuộc "Gặp gỡ báo chí về Già hóa dân số ở Việt Nam", do Tổng cục DS-KHHGĐ và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) vừa phối hợp tổ chức ngày 12/5.
 
Việt Nam cần có những chính sách can thiệp, tạo tác động tích cực đến cuộc sống, sức khỏe của nhóm dân số cao tuổi. (Ảnh: Vũ Hồng Quang).
 
Để "già" không "nặng"
 

TS Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ

“Già hóa không phải là gánh nặng mà là một tiến trình tất yếu, là một thành tựu. Điều quan trọng là những thành tựu đó phải được phát huy. Phát huy người cao tuổi là vấn đề số 1 rồi mới đến vấn đề số 2 là chăm sóc. Vấn đề già hóa dân số đã được coi là một trong những vấn đề ưu tiên trong Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011-2020”.


Theo đánh giá của UNFPA, Việt Nam đang già hóa với một tốc độ chưa từng có trong lịch sử do tuổi thọ bình quân ngày càng tăng lên trong khi tỉ suất sinh và tỉ suất chết giảm.

TS Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết, theo Tổng Điều tra Dân số và Nhà ở ngày 1/4/2009, số người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên là 9% thì đến năm 2010, con số này là 9,4% (tăng 0,4%). Theo TS Trọng, thời điểm này, Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn "già hóa dân số". Ông cũng dự báo, trong tương lai, tốc độ già hóa sẽ không phải 0,4% nữa mà sẽ là 0,5% - 0,6% và đến năm 2025, Việt Nam sẽ bước vào thời kỳ dân số "già".
Thực tế cho thấy, tốc độ già hóa của dân số Việt Nam đang "phi mã". Số lượng NCT đang tăng nhanh hơn bất kỳ nhóm dân số nào khác. Năm 1999, số cụ trên 100 tuổi là 3.000 cụ thì năm 2009 là 7.200 cụ. Thời gian để Việt Nam chuyển đổi từ cơ cấu dân số "già hóa" sang cơ cấu dân số "già" sẽ ngắn hơn nhiều so với các quốc gia có trình độ phát triển cao hơn. Nếu Thụy Điển phải mất tới 85 năm, Nhật Bản 26 năm, Thái Lan là 22 năm để chuyển từ "già hóa" sang "già" thì dự báo ở Việt Nam, thời gian này là khoảng 20 năm.

Già hóa dân số là xu hướng tất yếu khi kinh tế, xã hội mỗi quốc gia ngày một phát triển, đời sống vật chất của người dân được nâng cao. Khuynh hướng nhân khẩu học này cho thấy Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong việc cải thiện đáng kể về y tế, dinh dưỡng và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, theo UNFPA, già hóa dân số nhanh chóng cũng sẽ tạo ra những thách thức to lớn đối với Việt Nam.

Thách thức

Cùng với xu hướng này, thế giới đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức do cơ cấu dân số đất nước ngày càng già hơn. Nhiều nước trong khu vực như: Trung Quốc, Nhật Bản, Singapore, Malaysia... đã phải tìm kiếm các biện pháp để giảm thiểu những ảnh hưởng tiêu cực của vấn đề này. Còn tại Việt Nam, vấn đề già hóa dân số mới chỉ thực sự được quan tâm trong một vài năm trở lại đây.
Theo TS Giang Thanh Long, Phó Viện trưởng Viện Chính sách công và quản lý, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, trong khi đa phần các nước trên thế giới, thời gian chuyển sang cơ cấu dân số già sau khi nền kinh tế đã phát triển, thì ở Việt Nam, cơ cấu dân số già đến sớm, khi kinh tế đất nước mới đang trong thời kỳ thoát nghèo. Do đó, các chế độ chính sách đảm bảo cho NCT được sống vui, sống khỏe, sống có ích, được chăm sóc chu đáo là một bài toán khó khăn.

Hiện tại, NCT nước ta vẫn sống nương tựa vào con cháu. Tuy nhiên, tỉ lệ này đang giảm do cách sống đã thay đổi nhanh chóng từ gia đình nhiều thế hệ sang gia đình hạt nhân. Ngày càng có nhiều người già sống cô đơn, nhiều cặp vợ chồng cao tuổi hơn và nhiều gia đình khuyết thế hệ hơn. Tuổi thọ trung bình của người dân cao nhưng số năm khỏe mạnh thấp cũng đang khiến người cao tuổi đang phải chịu gánh nặng về bệnh tật. Trong khi đó, chi phí chăm sóc y tế cho 1 NCT gấp 8 lần cho một đứa trẻ.
 
Thách thức lớn nhất là hệ thống y tế chỉ có duy nhất Viện Lão khoa Quốc gia và một vài tỉnh, thành phố có khoa Lão khoa. Già hóa dân số cũng khiến thời gian NCT sống sau nghỉ hưu tăng lên, làm gia tăng áp lực lên hệ thống y tế và hệ thống trợ cấp lương hưu.

Theo TS Long, trợ cấp hưu trí và trợ cấp xã hội hàng tháng được coi là nguồn thu nhập chính của NCT nhưng mức độ bao phủ của các chương trình này còn thấp. Trong tương lai của xã hội dân số già, cơ cấu nghề nghiệp sẽ thay đổi, gánh nặng kinh tế cho người lao động trẻ cũng cao hơn... Tất cả những khó khăn đó sẽ là một thách thức to lớn nếu chúng ta không có một chính sách, chiến lược thích ứng.
 
"Đây là một hiện tượng toàn cầu ảnh hưởng đến tất cả mọi người, từ nam giới tới phụ nữ và trẻ em. Đối với mỗi quốc gia, sự gia tăng nhanh chóng cả về số lượng cũng như tỉ lệ của nhóm dân số cao tuổi so với nhóm dân số trong độ tuổi lao động sẽ có những ảnh hưởng trực tiếp đến tính công bằng và sự kết nối trong một thế hệ và giữa các thế hệ".

Bà Nobuko Horibe,
Giám đốc khu vực châu Á và Thái Bình Dương của UNFPA
 
"Chúng ta đang ở thời khắc duy nhất trong lịch sử. Các bài học kinh nghiệm dựa trên các nghiên cứu chính sách được xây dựng một cách cẩn trọng từ các quốc gia khác sẽ gợi ý cho chúng ta một số chính sách và can thiệp giúp tạo ra tác động tích cực và sâu rộng tới cuộc sống, sức khỏe của nhóm dân số cao tuổi đang ngày càng gia tăng ở Việt Nam".
 
Ông Bruce Cambell,
Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam
 
“Chúng ta cần làm chậm quá trình "già" theo cách già hóa dân số chủ động: Khuyến khích NCT tiếp tục tham gia hoạt động xã hội, làm kinh tế và tự chăm sóc sức khỏe cho mình tốt hơn. Điều quan trọng nhất chính là giáo dục ý thức mỗi cá nhân về việc "lo cho tuổi già từ khi còn trẻ". Bởi lo cho mình cũng chính là cho gia đình, cộng đồng và các thế hệ tương lai”.
 
TS Giang Thanh Long, Phó Viện trưởng Viện Chính sách công và quản lý, ĐHKTQD
 
Hà Thư
hoahue
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
Hải Dương: Xe ô tô con bất ngờ lao xuống sông Sặt, tài xế tử vong

Hải Dương: Xe ô tô con bất ngờ lao xuống sông Sặt, tài xế tử vong

Xã hội - 3 giờ trước

GĐXH - Khi chạy tới cổng tỉnh ủy Hải Dương, xe ô tô do ông H. điều khiển bất ngờ lao qua vỉa hè rơi xuống sông Sặt khiến tài xế tử vong.

Phát hiện một cửa hàng bán vàng giả nhãn hiệu Chanel

Phát hiện một cửa hàng bán vàng giả nhãn hiệu Chanel

Pháp luật - 3 giờ trước

GĐXH - Cửa hàng kinh doanh vàng giả nhãn hiệu Chanel tại huyện Diễn Châu (Nghệ An) vừa bị lực lượng chức năng lập biên bản đề nghị xử phạt số tiền 85 triệu đồng.

Bắt giữ nhóm đối tượng lừa kết hôn với người Trung Quốc để chiếm đoạt quà sính lễ

Bắt giữ nhóm đối tượng lừa kết hôn với người Trung Quốc để chiếm đoạt quà sính lễ

Pháp luật - 5 giờ trước

GĐXH - Với thủ đoạn tinh vi, nhóm đối tượng đã tạo dựng màn kịch lừa kết hôn với người Trung Quốc để lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Hình ảnh 'kinh hoàng' tại các chợ tự phát ở Hà Nội

Hình ảnh 'kinh hoàng' tại các chợ tự phát ở Hà Nội

Đời sống - 6 giờ trước

GĐXH - Chợ tự phát (chợ cóc, chợ tạm) đang mọc lên dày hơn ở nhiều khu đông dân cư tại các đường phố Hà Nội. Con đường nơi có chợ cóc họp thường xảy ra tình trạng ùn tắc giao thông, mất vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe người dân xung quanh.

Hà Nội: Tuyến buýt nhanh BRT hoạt động ra sao trước ngày bị "khai tử"

Hà Nội: Tuyến buýt nhanh BRT hoạt động ra sao trước ngày bị "khai tử"

Đời sống - 6 giờ trước

GĐXH - Mặc dù được đầu tư hơn 1 nghìn tỉ đồng, thế nhưng sau nhiều năm hoạt động, tuyến xe buýt nhanh BRT Kim Mã - Yên Nghĩa vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng về giảm thiểu ùn tắc. Vừa qua, UBND TP Hà Nội đã có đề xuất "khai tử" tuyến buýt nhanh BRT để thay bằng đường sắt đô thị.

Đau lòng hai chị em ruột bị đuối nước thương tâm trong ngày nghỉ lễ

Đau lòng hai chị em ruột bị đuối nước thương tâm trong ngày nghỉ lễ

Xã hội - 7 giờ trước

GĐXH - Ra đầm nuôi trồng thủy sản của người thân chơi, thấy em bị ngã xuống nước, chị gái đã lao xuống cứu em. Do không biết bơi, cả 2 chị em cháu D. bị đuối nước.

Hai đợt gió mùa Đông Bắc liên tiếp sắp dồn xuống miền Bắc sau chuỗi ngày oi nóng

Hai đợt gió mùa Đông Bắc liên tiếp sắp dồn xuống miền Bắc sau chuỗi ngày oi nóng

Thời sự - 8 giờ trước

GĐXH - Theo dự báo thời tiết, tuần tới miền Bắc chuẩn bị đón hai đợt gió mùa Đông Bắc khiến nền nhiệt độ giảm nhẹ và trời đỡ nóng.

Kết quả xổ số - KQXS 3 miền, Vietlott hôm nay thứ Sáu ngày 19/4/2024

Kết quả xổ số - KQXS 3 miền, Vietlott hôm nay thứ Sáu ngày 19/4/2024

Xã hội - 8 giờ trước

GĐXH - Kết quả xổ số hôm nay - KQXS thứ Sáu ngày 19/4/2024: Xổ số miền Nam - XSMN, xổ số miền Trung - XSMT, xổ số miền Bắc - XSMB, xổ số Vietlott - XS Vietlott.

Lại xảy ra đuối nước thương tâm tại Quảng Bình

Lại xảy ra đuối nước thương tâm tại Quảng Bình

Thời sự - 8 giờ trước

GĐXH - Trong lúc tắm ở khe suối, nam sinh sinh lớp 9 lặn xuống đáy rồi mắc kẹt vào đá dẫn đến đuối nước.

Liên tiếp xảy ra giông lốc gây thiệt hại về nhà dân, hoa màu

Liên tiếp xảy ra giông lốc gây thiệt hại về nhà dân, hoa màu

Thời sự - 8 giờ trước

GĐXH - Giông lốc liên tiếp xảy ra ở Quảng Trị khiến nhiều nhà dân bị tốc mái, hư hỏng, hàng chục hecta lúa bị đổ gãy...

Top