Gặp những người vừa rời quan lộ - Kỳ 3

42 năm công tác không tì vết 

* Sau nhiều năm công tác tại ngành thanh tra, khi nhận quyết định nghỉ hưu, ông còn điều gì trăn trở với công tác thanh tra hiện nay?

Bản thân tôi sau nhiều năm công tác thì khi nghỉ hưu là một sự thảnh thơi, không có gì phải trăn trở. Tôi nghĩ rằng mình đã làm đúng, làm đủ trách nhiệm và có ý thức trách nhiệm trong công việc. Công việc còn lại thì còn rất ngổn ngang nhiều thứ nhưng tôi nghĩ rằng các đồng nghiệp còn đang làm việc sẽ có trách nhiệm xử lý các công việc đó. Lịch sử luôn là một dòng chảy liên tục và người sau phải có trách nhiệm làm tốt hơn người trước.

* Ngành thanh tra thời gian qua chịu khá nhiều “búa rìu” dư luận. Khi còn đương chức, ông có chịu tác động từ những luồng dư luận này?

Tôi có thể tự hào rằng sau nhiều năm làm việc, tôi không có một tì vết nào trong suốt 42 năm 5 tháng công tác. Tôi không ân hận gì về những việc làm của mình và cảm thấy mình không sai trái điều gì cả. Còn những việc không làm được thì có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân do cá nhân tôi “tạo ra cái sai” trong công việc thì không có. Còn do những khách quan cuộc sống xã hội thì cũng có nhiều việc chưa làm được, cái đó rất bình thường. Trong cuộc đời con người không thể làm hết mọi việc được.

* Có ý kiến cho rằng, các vụ việc do Thanh tra Chính phủ thực hiện còn ít được công khai, minh bạch hoá?

Tôi nghĩ công tác thanh tra phải nhanh chóng được công khai hoá, minh bạch hoá. Chừng nào công tác thanh tra được công khai hoá, minh bạch hoá kết quả thanh tra với nhân dân, thì chừng đó chúng ta có điều kiện xử lý những sai phạm tốt hơn.

Trên thực tế, trong quá trình làm việc, tôi luôn tuân thủ nguyên tắc tuân thủ luật pháp, tôn trọng quy định của ngành nhưng cũng sẵn sàng cung cấp thông tin cho báo chí để báo chí viết và đưa lên công luận những kết quả thanh tra đã làm, những sai phạm của đối tượng thanh tra. Cả những cái tốt, nhân tố điển hình trong quá trình điều tra cũng được công bố, vì thanh tra không chỉ phát hiện cái sai mà còn phát hiện những cái tốt. Trên cơ sở đó, kiến nghị cơ chế giải quyết phù hợp.

“Chỉ sợ là không công bố và cũng không xử lý”!

* Nếu có vụ việc giải quyết theo kiểu công khai hoá là một chuyện, còn xử lý có tương xứng với sai phạm hay không lại là chuyện khác. Ông nghĩ sao?

Công tác thanh tra bao giờ cũng tuân thủ nguyên tắc: Trong quá trình thanh tra thì không công bố trên báo chí, khi kết thúc thanh tra thì công bố. Nhưng đúng là không chỉ công khai, minh bạch mà quan trọng hơn nữa là phải giám sát, theo dõi kết quả kiến nghị được giải quyết đến đâu và đem lại hiệu quả như thế nào. Việc đó thì chúng tôi đã làm nhưng còn hiệu quả thì phải chờ đã. Vì có những cái kết luận rồi, công bố rồi nhưng không biết người ta thực hiện như thế nào. Và điều mình kiến nghị được thực thi ra sao. Vì thực chất thanh tra chỉ có nhiệm vụ làm công tác thanh tra và đưa ra kết quả thanh tra để báo cáo, kiến nghị xử lý.

* Có ý kiến cho rằng những vụ việc được công khai hoá là những vụ việc nhỏ lẻ, còn những vụ lớn thì thường bị “chìm xuồng”?

Tôi không nghĩ như thế. Trong quá trình thanh tra, có vấn đề gì cần vẫn công khai nhưng công khai thì có nhiều mức độ khác nhau, có thể trong phạm vi hẹp và phạm vi rộng. Chúng ta phải tính đến yếu tố quá trình làm việc gì, đấu tranh sai trái như thế nào thì đều phải vì mục đích làm cho xã hội tốt lên. Còn những vấn đề làm cho xã hội không ổn định, gây rối loạn xã hội thì phải tránh đi.

Cho nên, có những vụ việc có thể rất lớn nhưng xét thấy sự công khai đó không có lợi cho tình hình xã hội thì không nên công bố. Nhưng vấn đề chính không phải là “chìm xuồng”. Không công bố là không công bố với xã hội còn xử lý sai phạm thì vẫn phải xử lý thật kiên quyết. Chỉ sợ là không công bố mà cũng không xử lý thôi. Còn không công bố mà vẫn xử lý thì không sao.

* Những vụ việc mà ông thanh tra, kiến nghị có được xử lý triệt để không?

Tất nhiên là cũng có xử lý nhưng có khi mức độ không đúng như tôi nghĩ. Điều đó cũng có lý do của nó, có thể là do A,B,C,D... gì đó thì tôi không biết; hoặc cũng có thể do kiến thức tôi hạn hẹp, nông cạn nên kiến nghị không đúng, thì đó là cái sai của tôi. Cái đó tôi không biết, vì con người nhỏ bé làm sao biết hết mọi việc trong xã hội được!.

Có thể do “cái mặt tôi không chơi được”!

* Khi còn giữ cương vị Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, ông đã từng bao giờ bị “tuýt còi” hay nhận được những cuộc “điện thoại đặc biệt”?

Tôi chưa bao giờ làm điều gì sai trái luật pháp nên cũng chưa bao giờ bị cấp trên “tuýt còi” cả. Còn những cú “điện thoại đặc biệt” can thiệp vào công tác thanh tra thì tôi cũng chưa bao giờ nhận được. Cá nhân tôi chưa bao giờ gặp những trường hợp đó, còn ai đó bị thì tôi không biết. Có thể do “cái mặt tôi không chơi được” như báo chí nói.

Có thể có sự can thiệp ở đâu đó hoặc qua con người gián tiếp nào đó chứ trực tiếp vào tai tôi thì chưa. Cũng có thể có nhiều kiểu khác nhau chứ đâu cứ phải “tuýt còi” hay điện thoại. Chẳng hạn như đang làm việc này thì thấy là thôi không cần thiết nữa thì chuyển sang làm việc khác.

* Ông có từng nhận được những bản kết luận thanh tra “không bình thường” không? Và khi đó, ông đã xử lý như thế nào?

Có lần khi tôi xem xét một vụ việc thì tôi thấy phải xử lý thật nặng, là xử lý hình sự nhưng cuối cùng người ta lại đưa ra kiến nghị chỉ xử lý bằng hình thức khiển trách thì tôi thấy là không đúng. Trước mặt cấp trên tôi đã xé ngay bản kết luận thanh tra đó, tôi rất nóng tính.

Sau đó, tôi làm kiểm điểm nhận với cấp trên là tôi nóng tính. Nhưng tôi bảo nếu còn làm thế thì tôi còn xé nữa, tôi sẽ nóng nữa. Bởi vì tôi thấy nó không phù hợp với hình luật của mình, không phù hợp với pháp luật của mình, không tương xứng với cách xử lý các vụ việc khác.

Tôi không thích cách nói “đánh bóng, bôi trơn” cho bản thân

* Thành quả lớn nhất của ông với ngành thanh tra sau nhiều năm công tác là gì, thưa ông?

Ở cương vị tôi, tôi đã cùng với ban cán sự Đảng (Thanh tra Chính phủ) tham gia làm được nhiều việc. Phải thừa nhận rằng, ngành thanh tra mấy năm qua đã làm được rất nhiều việc. Nhưng đừng nghĩ rằng chỉ có mình mới làm tốt và chỉ có mình mới phát triển được cơ quan khi đảm nhận công việc, còn trước đấy đều là làm dở hơi cả. Tôi không nghĩ thế.

Mỗi thời kỳ, mỗi thời điểm lịch sử với nội dung công việc khác nhau thì đều có những yêu cầu của nó. Mình làm được hay không làm được thì sau này lịch sử sẽ đánh giá đúng. Chỉ có điều trong quá trình làm thì hết sức cố gắng tránh được những sai lầm mà người tiền nhiệm đã mắc phải. Chứ không thể nói rằng tôi làm tốt hơn người trước. Đó là cách nói chủ quan, võ đoán và “đánh bóng bôi trơn” cho mình. Tôi không thích cách nói như thế.

* Trong suốt nhiệm kỳ giữ cương vị Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, ông đã tránh được những “vết xe đổ” nào?

Trước hết tôi giữ nguyên tắc tuân thủ theo quy định của Nhà nước, pháp luật, quy chế của ngành. Những sai phạm của ai đó như tư túi về tiền bạc, sai phạm về chuyên môn... thì chỉ là biểu hiện của sự chao đảo của người ta trong quá trình thực hiện. Chứ tôi chắc rằng những người đó biết rằng việc làm sai lệch hồ sơ là sai phạm nhưng có thể vì sự chần chừ trong suy nghĩ, sự tính toán cá nhân hơi vượt trội một chút, thì người ta mắc sai lầm. Nhưng đừng nghĩ rằng người ta đã sai lầm là sẽ sai lầm mãi mãi.

Tất cả chúng ta đều có thể sai lầm. Quan trọng là sau sai lầm chúng ta biết đứng dậy, sửa chữa, điều chỉnh. Đó mới là quan trọng. Không nên vì sai phạm mà nhìn người ta khác đi, không nên vì lời nói người ta phản ứng với mình mà mình cảm thấy ghét bỏ, và phủ nhận việc làm của người ta. Đó mới là phẩm chất của người làm thanh tra.

* Xin cảm ơn ông.

Lã Xưa