Dự án hơn 34 tỷ đồng sắp "cuốn theo chiều gió"

Từ đó đến nay, nó vẫn nằm “đắp chiếu”. Điều đáng nói là  hơn 34 tỷ đồng, được đầu tư dự án này, vẫn không có cách nào... quyết toán nổi.

Ném tiền... qua cửa sổ

Năm 2001, “Dự án điện gió đảo thanh niên Bạch Long Vĩ” được ra đời. Theo “quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi”, tổng vốn đầu tư trên 34 tỷ đồng dành cho thi công dự án. Hạng mục gồm: Tua - bin gió (cánh quạt gió) sử dụng công nghệ của hãng Made Technogias Renovables S.A (Tây Ban Nha) có công suất 800Kw; 2 máy phát điện diezel có công suất 414kVA/máy (để dự phòng những lúc thiếu gió) và mạng lưới điện, nhà điều hành… Dự án được giao cho Ban quản lý xây dựng thanh niên huyện đảo Bạch Long Vĩ (thuộc Trung ương Đoàn) thực hiện.

Tháng 6/2003, hạng mục Tua-bin gió, (trị giá 12.813 tỷ đồng) được triển khai. Đây là thiết bị siêu trường, siêu trọng, nhập từ nước ngoài gồm: 2 đoạn cột tháp, mỗi đoạn dài 26m, 3 cánh quạt mỗi cánh dài 26m, rô-to nặng 30 tấn, tổng cộng toàn bộ tua-bin nặng 97 tấn. Ngày 30/10/2004, trạm điện gió Bạch Long Vĩ chính thức đi vào hoạt động. 

Thế nhưng, chỉ sau 3 tháng, các thiết bị trên bắt đầu gặp sự cố. Vì  vẫn còn “thời hạn bảo hành”, nên các chuyên gia Tây Ban Nha đã sang sửa chữa, nên... “điện gió lại vận hành suôn sẻ”. Không lâu sau, các thiết bị điều khiển lại... dở chứng? Sửa đi, sửa lại nhiều lần, cuối năm 2006 thì “điện gió... tắt ngóm”. Lần này, thời hạn bảo hành đã hết, nên dự án không được các chuyên gia “chăm sóc” tận tình nữa.

“Vỡ mộng” vì thiếu thực tế?

Với lý do, dự án chưa được quyết toán, tiền đầu tư không có để thay thế, sửa chữa thiết bị... nên gần 2 năm nay, dự án này đột nhiên nằm “đắp chiếu”. Các thiết bị điện tử hiện đại, chưa được một lần đánh giá mức độ hư hỏng, thiệt hại đến mức nào?  Tuy nhiên, chính quyền địa phương đã “khắc phục sự cố” bằng cách cho “chạy” 2 máy phát điện bằng dầu diezel, phụ trợ cung cấp ánh sáng tối thiểu cho bà con huyện đảo.

Khi chúng tôi tìm hiểu về vấn đề này tại “Ban quản lý dự án điện gió Bạch Long Vĩ”  thì được giải thích: “Nguyên nhân chính khiến cho dự án này gặp trục trặc, là tại các thiết bị phần mềm điều khiển bị hỏng bởi phụ tải... không đủ cung cấp điện. Khi thực hiện dự án, phía đối tác đã khảo sát rất kỹ phụ tải để nạp một phần mềm điều khiển tua-bin có dải áp phù hợp thực tế. Thế nhưng, trong quá trình sử dụng, “Trung tâm hậu cần nghề cá” (chiếm 1/2 công suất tiêu thụ toàn huyện) đã ngừng hoạt động, dẫn đến phụ tải không đủ và phá hỏng thiết bị điều khiển. Theo các chuyên gia Tây Ban Nha khuyến cáo, trạm điện chỉ nên hoạt động khi phụ tải đạt 350 KVA, nhưng đằng này những người vận hành vẫn cho máy hoạt động trong điều kiện phụ tải chưa đến 150KVA, thấp hơn nhiều mức cho phép. Nên các thiết bị điều khiển mới hỏng nhanh như vậy. Theo Ban Quản lý Dự án điện gió, những thiết bị này được mua đứt của Tây Ban Nha, chứ không có hợp đồng chuyển giao công nghệ!.

Tuy nhiên, lý giải trên của Ban quản lý dự án rất khó hiểu. Theo những chuyên gia kinh nghiệm trong lĩnh vực điện năng thì ngay khi ở trong điều kiện không phụ tải, hệ thống trạm điện vẫn hoạt động bình thường. Nếu giải thích như họ, (BQLDA điện gió) thì chẳng nhẽ mỗi lần sụt tải (vào giờ thấp điểm) lại phải “nướng” mất một thiết bị điều khiển, có trị giá tiền tỷ, thế thì quá bằng thiết bị hiện đại... hại tiền? Hơn nữa, nếu theo giải thích như vậy, tại sao 2 lần kiểm tra trước, không phát hiện sửa chữa, thay thế ngay?  

            Hà Trần – Thu Hoài