Đi tìm sự thật "ba ông cá thần" ở Bắc Ninh: Chỉ là cá chép thường
GiadinhNet - Không chỉ lạ kỳ về nguồn nước ngọt trong lành như "bầu sữa mẹ", giếng Ngọc đền Cùng còn nổi tiếng về ba "ông" cá thần sống trong lòng giếng.
Bao năm qua người ta vẫn tin rằng ba ông cá thần có tuổi thọ 1.000 năm. |
Lý giải vì sao quan niệm cá là hiện thân của hai bà công chúa mà lại gọi bằng "ông", ông Nguyễn Ngọc Bích - trưởng ban quản lý khu di tích giếng Ngọc đền Cùng cho biết: Hai bà công chúa vốn là con gái nhưng lập nên nhiều công trạng hiển hách không thua kém gì các đức ông nên được dân làng Diềm tôn là thành hoàng. Quan niệm cá là hiện thân của vị thành hoàng nên mọi người tôn xưng là "ông". Còn chuyện chỉ hai bà mà có tới ba ông cá là người ta thả thêm một ông để đi hầu hạ các bà.
Hàng năm, vào đúng tiết Thanh Minh (3/3 âm lịch) làng bắt đầu làm lễ tát giếng nhằm làm sạch giếng Ngọc, thay nguồn nước mới. Ba "ông" cá được dân làng "rước" lên "ngự" ở một cối đá đại bằng đá ong nguyên khối nằm dưới gốc cây đa già, chờ nước mới lên đầy giếng sẽ "rước" các ông về nhà lại. Từng có một lần, nhân dịp thay nước mới các cụ bô lão trong làng đã thử mang các "ông" ra sông thả bên sông Cầu để thay đổi môi trường sống nhưng khi thả xuống sông các ông vẫn chỉ vẫy vùng ở ngay chỗ thả chứ không bơi đi xa. Ngay cả trong những trận lụt khủng khiếp nhất, nước tràn bờ giếng, bao nhiêu nhà cửa làng mạc bị cuốn trôi riêng ba ông cá thì vẫn "thủy chung" trong lòng giếng. Càng lạ kỳ hơn khi hàng năm, vào ngày hội đền nhiều người đến lễ đã mang theo một số loại cá, rùa... phóng sinh. Tuy nhiên, sau khi những loài ấy được thả xuống giếng vài ngày, cá thì nổi lều phều trên mặt nước còn rùa thì bò lên mặt đất rồi cứ thế chạy thẳng ra đồng. Nếu vớt những chú cá mới yếu ớt đó phóng sinh ra sông Cầu thì chúng lại bơi lội, tung tăng ngay. Từ đó không ai dám thả bất kỳ loại cá mới nào vào lòng giếng nữa vì sợ các "Ngài" quở trách.
|
Thường chúng hay nổi trên mặt nước để ăn kiếm chứ rất ít khi lặn xuống sâu. |
Cụ Nguyễn Văn Lợi cho hay, cụ từng nghe một người thân trong gia đình kể lại rằng ba “ông” cá này chính là cá phóng sinh. Lúc đầu khi mới thả, vảy từ phần gáy đến cuối lưng của chúng có màu hồng chứ không phải màu đen như bây giờ. Bản thân chúng là loài cá nước ngọt sống bằng các loại thủy sinh chứ không ăn thức ăn nhân tạo do đó không cần chăm sóc nhiều. Tuy nhiên, không biết có phải ba “ông” cá này là giống đực hay không nhưng nhiều năm qua không hề có hoạt động sinh sản. Trong những sử liệu xa xưa của làng, chỉ có tài liệu nói đến giếng Ngọc chứ không có tài liệu nào nói đến ba “ông” cá này. Bởi vậy, bản thân cụ Lợi không tin đây là cá thần có nghìn năm tuổi. "Tôi thì tôi không tin là cá có thể sống được tới 1.000 năm tuổi. Càng không tin trên đầu cá có chữ Nho, chữ Hán như nhiều lời đồn đại. Tôi chỉ tin rằng, sở dĩ cá ở đây có thể sống lâu hơn ở những chỗ khác là vì môi trường trong lành, dễ sống" - cụ Lợi cho hay.
Ba "ông" cá thần là cá chép
Cận cảnh một ông cá. |
GS.TSKH Mai Đình Hiên đang trò chuyện với phóng viên. |
Về giống cá của ba chú cá trong lòng giếng Ngọc, theo GS Hiên đó là loại cá chép sống khá phổ biến ở Việt Nam. Ba yếu tố để có thể khẳng định chúng thuộc họ cá chép là vì chúng có vẩy, không có vây mỡ ở lưng mà chỉ có một vây kéo dài từ gáy đến cuối lưng, có râu và thậm chí là có hai đôi râu ở hai hàm trên dưới phía miệng. Loại cá chép này ban đầu có thể được nuôi trong ao vì thế chúng sống rất tốt trong môi trường nước tĩnh như giếng, bồn, chum, vại... Đặc điểm của chúng rất sợ nước chảy như khe suối, sông... cho nên khi mang ba ông cá này ra bờ sông thả mà chúng vẫn chỉ quanh quẩn bên bờ không chịu bơi đi là vì thế.
Việc thả những chú cá mới hoặc rùa vào lòng giếng mà những loài mới này bị yếu dần là vì những loài cá này không quen với môi trường nước ở đây. Có thể chúng quen sống với môi trường nước chảy ở sông nên khi bị thả vào đây chúng bị thiếu ôxy nên yếu dần. Còn rùa bò ra ngoài được là vì mép nước của giếng lấp xấp với bậc thang lên xuống nên rùa có thể bò lên mặt đất chứ không hẳn bị mấy ông cá "uy hiếp" đến nỗi phải bỏ đi. Sự biến đổi màu sắc của cá cũng dễ lý giải bởi cá thường biến đổi màu sắc theo môi trường sống. Lúc đầu chúng có màu hồng nhưng sau khi sống ở giếng một thời gian chúng có thể chuyển sang màu xám hoặc màu đen theo đáy giếng.
Riêng nhiều cụ ông, cụ bà khẳng định rằng lúc còn nhỏ đã thấy cá trong giếng thì có thể có hai khả năng xảy ra. Thứ nhất, họ sống ở làng nhiều năm nhưng không phải ngày nào cũng ở bên giếng để chứng kiến sự thay đổi của cá nên không biết rằng có thể đã có một ai đó đã thay cá cũ bằng những con cá mới này khi chúng chết. Thứ hai, cũng có thể giếng trong lành là môi trường sống tốt nên cá sống ở đây được lâu hơn nhưng nếu như thế thì cá phải phát triển nhiều hơn nữa chứ không chỉ có trọng lượng 2kg và dài có hơn 50cm như bây giờ.
Không phải ngành công nghệ, đây mới là ngành học thu hút nhiều nhân tài trẻ hiện nay
Giáo dục - 27 phút trướcGĐXH - Đây là ngành học 'khát' nhân lực vô cùng lớn, mở ra cơ hội việc làm hấp dẫn và năng động cho lứa ứng viên trẻ tuổi, năng động, nhiệt huyết.
Bắt ổ nhóm chuyện trộm cắp tấm thép trên đường cao tốc
Pháp luật - 31 phút trướcGĐXH - Các đối tượng đã trộm hàng chục tấm thép lưới loại B40, dùng để chắn gia súc trên tuyến đường cao tốc Bắc - Nam. Hiện cơ quan chức năng đã bắt giữ 3 đối tượng để điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.
Lập nhóm kín trên mạng, những đứa trẻ rủ nhau đi hỗn chiến
Pháp luật - 50 phút trướcGĐXH - Hai nhóm thanh thiếu niên tự lập những nhóm kín trên mạng xã hội với cái tên rất kêu, như: “Những cơn mưa thuỷ tinh” hay “29M1”. Khi có mâu thuẫn, các đối tượng trong nhóm sẽ hô hào mang theo hung khí để giải quyết.
Hà Nội: Hai phóng viên bị hành hung khi đang tác nghiệp
Pháp luật - 55 phút trướcGĐXH - Đang trong quá trình tác nghiệp ghi nhận hiện trường vụ hoả hoạn tại địa phận xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì, hai phóng viên bị một nhóm đối tượng lăng mạ, tấn công.
Làm ăn thua lỗ, người phụ nữ lên kịch bản lừa 20 tỷ đồng
Pháp luật - 1 giờ trướcLàm ăn thua lỗ mất khả năng trả nợ, My lên kịch bản tung nhiều thông tin sai sự thật để chiếm đoạt của 4 người số tiền gần 20 tỷ đồng.
Xu hướng làm việc kiểu 'lười biếng' ngày càng lên ngôi trong lối sống của thế hệ trẻ
Đời sống - 2 giờ trướcGĐXH - Thế hệ Gen Z đang ngày càng có xu hướng tìm kiếm những công việc ít gò bó hơn, không bị 'toxic' (tiêu cực) bởi môi trường công sở phức tạp mà vẫn kiếm được mức thu nhập để trang trải cuộc sống.
Đánh người thương tích vì bị nháy đèn xe liên tục
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Do bức xúc về việc em Bảo đi xe máy điện bật đèn nhấp nháy nên Quốc chặn xe rồi dùng tay đấm liên tiếp vào vùng mặt khiến nạn nhân phải nhập viện.
Hàng chục triệu người dân miền Bắc tiếp tục hứng chịu và đề phòng kiểu thời tiết nguy hiểm trong ngày hôm nay
Thời sự - 2 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết hôm nay, nắng nóng trên cả nước thu hẹp do miền Bắc có mưa dông giảm nhiệt. Nhiều nơi có mưa to dễ đi kèm tố lốc, sấm sét, mưa đá và gió giật mạnh.
Một đại học thưởng 5 triệu cho sinh viên nam theo ngành Mầm non
Giáo dục - 3 giờ trướcTrường Đại học Sư phạm Đà Nẵng (Đại học Đà Nẵng) vừa công bố thông tin sẽ thưởng 5 triệu đồng cho sinh viên nam đăng ký ngành Giáo dục Mầm non.
Tin sáng 24/4: Ca sĩ Bảo Anh công khai con gái; lời kể ám ảnh lúc máy nghiền đột nhiên hoạt động làm 7 công nhân tử vong
Thời sự - 3 giờ trướcGĐXH - Nguồn tin thân cận ca sĩ Bảo Anh cho biết cô có con gái ruột 13 tháng tuổi nhưng giấu kín thời gian qua; anh Nông Văn Tuân - người may mắn thoát chết sau tai nạn lao động tại Công ty Cổ phần Xi măng và Khoáng sản Yên Bái cho biết, lúc nhóm công nhân đang bảo trì thì máy nghiền đột nhiên hoạt động.
Đang đi nhậu cùng bạn, người đàn ông bất ngờ nhận được tin nhắn trúng Vietlott gần 70 tỷ đồng
Xã hộiGĐXH - Mới đây, Công ty Xổ số Điện toán Việt Nam (Vietlott) đã tiến hành trao thưởng giải Jackpot 2 của sản phẩm Power 6/45 có giá trị lớn nhất qua kênh điện thoại Vietlott SMS.