Dân khát vì nước chảy trên... giấy

>> Chuyện ảnh: Đảo khát

Xã thuộc trong sô một trong những xã nghèo nhất của thành phố Vinh này chỉ cách trung tâm thành phố chưa đầy 2 km.

Dân khổ cực

Người dân Hưng Hoà sống chủ yếu bằng nghề nông, nhưng đất đai thường xuyên bị chua mặn bởi ảnh hưởng từ triều cường của 2 con sông Lam và sông Rào Đưng. Để cải thiện cuộc sống, bà con thi nhau làm đầm nuôi tôm, thế nhưng vì hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên nên hết sức bấp bênh.

Ông Đinh Thìn, Phó chủ tịch UBND xã Hưng Hoà cho biết: xã có 1664 hộ/6746 nhân khẩu sống rải rác trên 9 xóm dọc sông Lam và sông Rào Đưng. Sông Rào Đưng có nhiệm vụ thoát nước thải cho thành phố, nên bao nhiêu chất thải của thành phố Vinh đều chảy về đây, trong đó có cả nước thải của Bệnh viện Đa khoa, Bệnh viên Nhi, nhà máy bia... Sau những trận mưa lớn, xác chết động vật, bèo tây... đều trôi dạt về, bốc mùi hôi thối.

Mỗi lần như thế, xã phải phát động chiến dịch toàn dân nạo vét kênh mương. Trư­ớc đây cả xóm dùng chung giếng n­ước, nhưng từ khi thấy có nhiều người ung thư, người dân sợ phải bỏ giếng, thuê người về khoan giếng riêng. Nhưng khổ nỗi, được một thời gian, giếng khoan lại cho nước mặn, nên dân làng đành xây bể, quanh năm sống nhờ nư­ớc mưa. Nhưng ở vùng quê nắng như đổ lửa thì nước trời không thể đáp ứng đủ. Vậy là, dù nghèo những người dân vẫn phải dành dụm tiền để mua nước ngọt với giá  60.000 đồng/m3.

Sự thiếu thốn về nước sạch khiến nhiều người dân nơi đây khổ sở vì mắc bệnh ngứa, hơn 50% phụ nữ trong xã mắc bệnh phụ khoa; xóm Phong Yên chỉ trong vòng 3 năm trở lại đây đã có hơn 20 người chết vì căn bệnh ung thư.

Đi dọc hết con đường bê tông ngoằn nghèo, xóm Phong Yên hiện ra như một hòn đảo nằm biệt lập giữa đồng tôm, xen lẫn ao tù nước đọng, còn ứ lại những màu đen ngòm với những đám muỗi ruồi phủ đầy mặt nước.

Ông Trần Hưng (70 tuổi) buồn buồn nói: “Mỗi mùa mưa đến, vườn tược ao hồ của cả làng ngập trong biển nước. Chúng tôi chết vì nước và bây giờ sống cũng để chờ nước”.

Khi được hỏi vì sao bà con không dùng bể lọc, anh Trần Văn Thuận dẫn chúng đến giếng nước lọc của một số gia đình rồi bức xúc: “Nhà báo coi đi, nước lọc 5 lần, 7 lượt rồi cũng rứa. Phèn chua, đục ngầu, vàng khè và cả tanh nữa nên cứ vài ba bữa là chúng tôi phải thay cát sỏi”.

Anh Thuận hàng ngày phải lọc nước giếng để dùng sinh hoạt.

Người dân cho biết, đã có nhiều đoàn về kiểm tra, người dân thì vẫn khắc khoải trông chờ câu trả lời, nhưng đến nay vẫn “lặng tiếng im hơi”. Nhiều lần họp hành gặp mặt tiếp xúc cử tri, cán bộ hứa với dân sẽ đẩy nhanh tiến độ triển khai nước sạch thế nhưng sau đó thì... gió bay.

Chính quyền loay hoay

Chiều 17/4, chúng tôi đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Hữu Thuận, Phó Giám đốc Nhà máy nước Nghệ An. Ông Thuận cho biết: Từ năm 1999, dự án cấp nước và vệ sinh của thành phố Vinh từ nguồn vốn ADB được triển khai, nhưng thành phố đã không đưa danh sách xã Hưng Hoà vào, vì trước đó vài tháng, xã này đã được tỉnh đồng ý cho công ty nước sạch lập dự án nước sạch tại Hưng Hoà, với tổng giá trị hơn 5 tỷ đồng. Nhưng sau đó dự án này không có chủ đầu tư nên không triển khai được.

Đến năm 2004, dự án cấp nước sạch xã Hưng Hoà lại được Công ty nước Nghệ An (nay là Công ty TNHH một thành viên cấp nước Nghệ An) đưa vào tổng dự án cấp nước ODA – Phần Lan, bao gồm cấp nước các vùng phụ cận Vinh và khu công nghiệp Nam Cấm, với công suất dự án 20.600m3/ngày đêm (trong đó cấp cho xã Hưng Hoà 600m3/ ngày đêm, lấy từ hệ thống cấp nước thành phố Vinh). Lúc bấy giờ, nguồn vốn của ODA- Phần Lan chỉ có một gói thầu, nên danh sách của xã Hưng Hoà đã không được chấp thuận phê duyệt. Trước tình hình trên, UBND tỉnh đã có chủ trương tách Hưng Hoà ra thành một tiểu dự án, do Công ty TNHH một thành viên cấp nước Nghệ An làm chủ đầu tư, với tổng giá trị là 8,7 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, theo ông Thuận, do trục trặc trong việc khảo sát địa điểm xây dựng trạm bơm tăng áp, nên đến thời điểm này mới hoàn thành được phần thiết kế cơ sở, kèm theo nữa là trượt giá nên dự án phải có sự điều chỉnh và hiện đã lên tới 13 tỷ đồng.

Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, mới đây Thành uỷ Vinh đã có buổi làm việc và đề nghị Công ty TNHH một thành viên cấp nước Nghệ An sớm có dự toán chi tiết tổng thể, trên cơ sở đó thành phố xem xét cơ chế hỗ trợ tiền đền bù giải phóng mặt bằng, một phần lãi suất vay vốn đầu tư trong quá trình thi công công trình.

Chỉ thương cho Hưng Hoà, người dân từng ngày, từng giờ  khát nước sạch, thì chính quyền lại đang loay hoay xử lý dự án.

Hồ Hà