Chống chọi đại hạn ở Tây Nguyên: Vẫn chưa... "thuộc bài"!

Đã hơn 4 tháng rồi, nhiều vùng đất ở Đắc Lắc, Gia Lai, Lâm Đồng không có mưa. Đến thời điểm này, nhiều hồ đập nhỏ, suối nhỏ đã cạn nước. Các sông lớn như Sê Rê Pôk, Krông Na, Sê San..., lưu lượng dòng chảy chỉ còn khoảng 70% mức trung bình của nhiều năm trước. Cơ quan thuỷ văn cho hay: Nắng nóng ở Tây Nguyên sẽ còn kéo dài, trong vòng 1 tháng tới chưa thể có mưa.

Đắc Lắc: 533 công trình thuỷ lợi, nhưng vẫn thiếu

Hiện nay Đắc Lắc đã có 533 công trình thuỷ lợi, trong đó có 441 hồ chứa với tổng dung tích khoảng 421 triệu mét khối nước, trong khi đó diện tích lúa đông xuân hàng năm trên 20.000ha, càphê 170.000ha và hàng chục ngàn hécta các loại cây trồng cạn khác, cần tổng lượng nước tưới hàng năm khoảng 1 tỉ mét khối. Do vậy, hạn hán xảy ra hàng năm là điều khó tránh khỏi.

Mùa khô năm 1997, hạn hán đã làm Đắc Lắc thiệt hại trên 1.000 tỉ đồng, mùa khô 2005 thiệt hại trên 500 tỉ đồng. Mùa khô năm nay, đến thời điểm này, tuy mới xuất hiện cục bộ nhưng chỉ vài tuần nữa, nếu trời vẫn tiếp tục nắng nóng thì diện tích cây trồng bị hạn sẽ tăng lên hàng chục lần và con số thiệt hại chắc chắn là không nhỏ. Hạn hán đang có xu hướng xuất hiện ngay cả trong mùa mưa.

Theo đánh giá của ngành thuỷ lợi thì các công trình tưới tiêu tại đây không đồng bộ từ đầu mối đến mặt ruộng; hệ thống kênh không được duy tu, nạo vét hàng năm, chưa được bêtông hoá; việc áp dụng các biện pháp tưới tiêu khoa học, tiết kiệm nước chưa được áp dụng rộng rãi; sự khai thác quá mức nguồn nước mặt trong mùa khô... là nguyên nhân giảm hiệu ích tưới của các công trình thuỷ lợi, làm hậu quả hạn hán càng thêm nặng nề.

Lâm Đồng: Nghỉ ăn Tết để chống hạn

Tính đến 1/3, trong tổng số trên 300.000ha cây dài ngày các loại của Lâm Đồng thì diện tích "khát nước" đã xuất hiện ở 150.000ha cây lâu năm (gồm 120.000ha càphê, 25.000ha chè, 12.000ha điều, 6.000ha dâu tằm...).

Ông Võ Quý - ở khu 8, thị trấn Di Linh, huyện Di Linh - nói: "mùng 1 Tết cũng phải tranh thủ bơm nước chống hạn cho cây càphê của gia đình và cả của bà con trong vùng". Cả tháng qua, hàng ngàn nhà vườn huyện Di Linh vừa ăn Tết vừa... run, vì vườn cây công nghiệp bị héo lá do thiếu nước nhưng không thuê được máy bơm nước.

Ngay sau Tết, dọc quốc lộ 27 xuyên qua hai huyện Đức Trọng và Lâm Hà, hoặc QL 8B xuyên qua huyện Di Linh của tỉnh Lâm Đồng và kéo sang tận Đắc Nông, Đắc Lắc..., đâu cũng thấy cảnh "nhộn nhịp" chuyện lo chống hạn cho cây trồng, đặc biệt là cây càphê... Còn tại huyện Di Linh, theo thống kê của cơ quan chức năng thì cả vùng có khoảng 5.000 máy tưới các loại, nhưng cũng chỉ có khả năng chống hạn cho khoảng 35% - 40% diện tích trong tổng số 36.000ha càphê của toàn huyện.

Gia Lai: Tháng 3 chính quyền mới lo chống hạn

Đến ngày 28/2, Gia Lai đã có 2.200ha hoa màu, chủ yếu là cây bắp vụ đông tại các huyện Kông Chro, Ia Pa thiếu nước nghiêm trọng. Tại các huyện vùng tây Trường Sơn như Chư Prông, Chư Sê, Chư Păh, tiền công tưới càphê đã tăng từ lên 250.000 đồng/ngày mà vẫn không dễ thuê được người. Trong khi đó, nguồn nước tưới đã cạn kiệt. Có nơi đợt tưới thứ nhất đã phải vét nước hoặc kéo ống xa hàng chục cây số.

Chiến dịch tự đào hồ tích nước đã bắt đầu khởi động tự phát trong dân, theo đó khả năng tranh chấp nguồn nước đang ngày càng cao. Càphê ở nhiều nơi cũng đã bắt đầu héo lá do thiếu nước. Để đối phó với hạn, một trong những vùng khổ nạn của hạn hán hàng năm tại Gia Lai là An Phú (TP.Pleiku) đã tiến hành chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ lúa nước sang rau, dưa; dù vậy vẫn đang phải chịu cảnh thiếu nước nghiêm trọng, nhiều ruộng dưa đang héo quắt.

Trong khi UBND tỉnh Gia Lai xem tháng 3 mới là tháng hành động chống hạn quyết liệt thì thực tế từ tháng 2, người dân đã phải gồng mình lên để tự cứu trong hạn... Các biện pháp được các cấp chính quyền áp dụng trong vụ hạn 2007 vẫn là biện pháp "truyền thống": Chỉ đạo tăng cường nạo vét kênh mương, vận động chuyển dịch cơ cấu cây trồng. Vì thế, có thể nói 45.6.00ha cây trồng các loại của Gia Lai đang đối mặt với nguy cơ khô khát trong sự xoay trở chậm chạp của các cấp chính quyền địa phương.  

Theo Lao Động