Cấp phổ thông: Học sinh được chọn môn học?

Sau năm 2015, học sinh cấp THPT nhiều khả năng sẽ được tự chọn môn học. Ảnh: Q.Anh.

Thực trạng giáo dục Việt Nam hiện nay còn bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt về vấn đề SGK và chương trình học phổ thông. Tâm lý học để đi thi vẫn còn nặng nề, ngay từ tiểu học các em đã phải “cõng cặp” tới trường, rồi vùi mình vào làm bài tập về nhà. Ở bậc trung học, chương trình cũng nặng về “đọc, chép”, học sinh tất tả học thêm… Giảm tải cho học sinh không chỉ là mong muốn của các bậc phụ huynh mà cả đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, để thực hiện “mơ ước” này, chuyện không hề đơn giản.

Được Bộ GD&ĐT phân công trong Ban soạn thảo đề án cải tiến nội dung chương trình, SGK, GS Đinh Quang Báo (nguyên Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Hà Nội) đề xuất: “SGK hiện nay hơi nặng, quá tải do cách dạy, cách học, cách thi cử. Theo đó, cần phải đổi mới chương trình SGK theo cách tích hợp, nghĩa là hình thành ở học sinh nội dung tri thức, năng lực tích hợp khi nhận thức, giải quyết một vấn đề khoa học hay vấn đề thực tiễn, đời sống. Có thể sẽ tích hợp môn Lịch sử, Giáo dục Công dân và Địa lý thành môn Khoa học xã hội; hay các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học trở thành môn Khoa học tự nhiên”.

Cũng theo GS Đinh Quang Báo, khi thực hiện cải tiến nội dung chương trình, SGK phải tuân thủ các nguyên tắc không phải giảm tải, cắt giảm chương trình đơn thuần mà giảm để tích hợp tốt hơn. Cụ thể: Cấp Tiểu học hiện có 11 môn học và 3 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 có 5 môn học và 4 hoạt động giáo dục; Cấp THCS hiện có 13 môn học và 4 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 còn 10 môn và 3 hoạt động giáo dục; Lớp 10 THPT hiện có 13 môn và 5 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 còn 11 môn với 2 hoặc 3 chủ đề tự chọn và 3 hoạt động giáo dục; Lớp 11 và 12 hiện có 13 môn với 5 hoạt động giáo dục, sau năm 2015 còn 4 môn (Ngữ văn, Toán, Giáo dục công dân, Ngoại ngữ) và 3 môn tự chọn bắt buộc, 3 hoạt động giáo dục.

Đồng tình với việc giảm bớt môn học, ghép các môn học thành môn chung nhưng PGS Văn Như Cương, Hiệu trưởng Trường THPT dân lập Lương Thế Vinh lại tỏ ra lo lắng với phương án của Bộ GD&ĐT. Theo PGS Văn Như Cương: “Dạy môn tích hợp, rất khó cho giáo viên để dạy được cả 2-3 môn, muốn vậy phải đào tạo lại. Viết SGK càng khó, trước nay không thành công, nhưng rất ít sai sót. Bây giờ làm tích hợp, phải tới 2-3 người ngồi lại, bàn bạc với nhau dễ phạm sai lầm, mà đã sai là sai sót lớn. Tôi nhớ, trước đây cũng có kiểu kết hợp như thế này, có thầy giáo ra bài toán: Tại Hội nghị Paris, đồng chí Phạm Văn Đồng đứng lên phát biểu tại bàn hình êlíp, độ dài… Bài toán đã không có tác dụng như ý muốn. Do đó, việc tích hợp không đơn giản như là “nhét” tất cả vào một cái hộp”.

Bộ GD&ĐT cũng đã lường trước được một số khó khăn gặp phải. Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển cho biết: “Việc dạy tích hợp chắc chắn khó hơn, đòi hỏi giáo viên biết vận dụng năng lực hiểu biết, kiến thức rộng và tổng hợp. Nhưng đây là yêu cầu tất yếu, dù khó cũng phải làm. Song Bộ sẽ cố gắng dựa trên điều kiện thực hiện sao cho khả thi nhất. Ghép môn chỉ là cách làm tạo điều kiện cho làm tích hợp. Cách làm này giúp giáo viên và học sinh có kiến thức hiểu biết tổng quát. Học sinh cũng sẽ được đánh giá theo cách mới dựa trên năng lực”.