Bộ trưởng Nguyễn Quốc Triệu: Cần nêu cao tính nhân đạo cao cả của nghề nghiệp

Thời bình, vẫn là bóng của những chiếc áo blouse hối hả bắt tay vào công cuộc kiến thiết, xây dựng đất nước, chăm sóc sức khoẻ nhân dân. Những gì ngành Y tế đã và đang làm được trong suốt hơn 60 năm qua thật đáng tự hào, trân trọng. Nhân dịp 54 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam, PV Báo Gia đình & Xã hội đã có cuộc phỏng vấn Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu xung quanh sự kiện này.

 

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu và mẹ liệt sĩ Đặng Thùy Trâm tại Đêm thơ - nhạc: "Ngọn lửa Đặng Thùy Trâm và chiến sĩ áo trắng" tối 24/2. (Ảnh: Chí Cường)

 

- Lễ Kỷ niệm ngày Thầy thuốc Việt Nam năm nay có nhiều hoạt động hướng về cơ sở, đặc biệt là Cuộc gặp mặt, biểu dương 455 cán bộ y tế miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn và nhiều hoạt động khác. Xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa của các hoạt động này?

 

-  Y tế cơ sở có vai trò đặc biệt quan trọng trong mạng lưới y tế xã hội chủ nghĩa của ta. Đây là nơi người dân tiếp xúc đầu tiên với hệ thống y tế, nơi phát hiện các vấn đề sức khỏe sớm nhất và cũng là nơi thực hiện các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu, truyền thông, vận động nhân dân thực hiện phòng bệnh hơn chữa bệnh. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta đã chú ý xây dựng mạng lưới y tế phổ cập này ngay từ khi giành được Chính quyền Cách mạng. Do kết quả chuyển đổi cơ chế từ cuối những năm 80 đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước, hệ thống y tế cơ sở không tránh khỏi những ảnh hưởng xáo trộn.

 

Thời gian qua, các Bộ trưởng tiền nhiệm đã khởi xướng việc khôi phục và phát triển mạng lưới  y tế cơ sở. Tuy vậy, vẫn còn một số bất cập kéo dài, cán bộ công tác tại cơ sở còn chịu nhiều thiệt thòi. Gần đây, Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã có nhiều nghị quyết, chủ trương củng cố phát triển y tế cơ sở (Nghị quyết TW4 khoá VII, Nghị quyết 46 - NQ/TW ngày 23/2/2005 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 06 - CT/TW ngày 22/1/2002 của Ban Bí thư, Nghị quyết 18/2008/NQ - QH12 ngày 3/6/2008 của Quốc hội khóa XII...).

 

Vì vậy, nhân kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam năm nay, Bộ Y tế muốn tạo một làn sóng tôn vinh, ghi công và mở rộng các gương điển hình của cá nhân, tập thể y tế cơ sở, đặc biệt các huyện, xã đặc biệt khó khăn. Một trong những hoạt động đáng kể là Bộ Y tế lần đầu tiên tổ chức gặp mặt tôn vinh 455 cán bộ y tế cơ sở công tác tại vùng khó khăn. Đồng thời, với nhiều hoạt động khác trên toàn quốc, đây cũng là dịp để hệ thống chính trị và toàn xã hội thêm quan tâm và đánh giá đúng mức vai trò thầm lặng của ngành y tế, đặc biệt là các đơn vị và nhân viên y tế làm việc tại cơ sở.

 

Bác sĩ ân cần chăm sóc bệnh nhân. (Ảnh: Chí Cường)

 

- Ngành Y tế đã và đang rất khẩn trương trong công tác đào tạo 11.600 bác sỹ, cán bộ y tế cho miền núi, vùng khó khăn và nâng cấp hơn 600 bệnh viện tuyến huyện. Xin Bộ trưởng cho biết đôi nét những kết quả bước đầu và triển vọng của các chương trình này?

 

-  Công tác đào tạo nguồn nhân lực y tế có vai trò cực kỳ quan trọng trong củng cố và phát triển y tế cơ sở, thực hiện chiến lược đưa dịch vụ y tế có chất lượng đến gần dân. Thời gian qua, số bác sỹ công tác tại cơ sở có biểu hiện giảm sút. Tuy đã được tập trung chỉ đạo, song mới đạt 67% số trạm y tế xã có bác sỹ; Diện chưa có bác sỹ chủ yếu tập trung ở vùng khó khăn.

 

Vì vậy, công tác đào tạo cho y tế cơ sở vùng khó khăn. ngành Y tế đã trình kiến nghị và được Thủ tướng Chính phủ chấp nhận cho áp dụng chế độ cử tuyển (Quyết định số 1544/2007/QĐ - TTg ngày 14/11/2007 của Thủ tướng Chính phủ). Thực hiện Quyết định này, từ 2008- 2018 sẽ đào tạo 11.600 bác sĩ và cán bộ y tế cho miền núi theo chế độ cử tuyển. Ngay trong năm 2008 đã giao chỉ tiêu các trường Trung ương đào tạo 420 bác sỹ đa khoa, 160 dược sỹ đại học và 300 kỹ thuật viên trung cấp.

 

Cùng với chuẩn bị về nhân lực, Quốc hội, Chính phủ đã phê duyệt đề án nâng cấp 621 bệnh viện tuyến huyện, liên huyện, một số bệnh viện tuyến tỉnh ở những vùng khó khăn bằng nguồn trái phiếu Chính phủ. Qua gần 1 năm triển khai, các chương trình này đã nhận được sự đồng thuận cao của nhân dân, chính quyền các địa phương. Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, sự tham gia của toàn hệ thống chính trị, có cơ sở để hi vọng các Đề án này sẽ giải quyết một bước cơ bản cán bộ và chất lượng y tế cơ sở tuyến huyện, xã. Vấn đề còn lại là bổ sung hoàn thiện chế độ, chính sách để cán bộ y tế cơ sở yên tâm công tác, ổn định và phát triển bền vững, lâu dài.

 

 

-  Trong xã hội ta, mỗi ngành, mỗi nghề có những đặc thù và nỗi vất vả riêng. Mặt khác, do nhiều nguyên nhân, chế độ lương còn nhiều bất cập. Ngành y tế cũng trong tình trạng chung đó. Thời gian qua, rất vui mừng được thấy đại bộ phận cán bộ, nhân viên y tế đã không quản ngại khó khăn, luôn thể hiện nỗ lực, tận tâm, tận sức hoàn thành nhiệm vụ.

 

Đáp lại, thời gian tới, được Chính phủ đồng ý, Bộ Y tế hợp sức cùng với các bộ, ngành liên quan khẩn trương nghiên cứu sửa đổi chế độ phụ cấp với cán bộ y tế nói chung, trước hết cho y tế cơ sở. Vừa qua, một tín hiệu vui là Bộ Chính trị đã thông qua Đề án đổi mới cơ chế tài chính và cơ chế quản lý các đơn vị sự nghiệp, theo đó sẽ có những thay đổi cơ chế, tạo ra bước đột phá mới cho các cơ sở có thể tăng thu nhập một cách chính đáng trên cơ sở đảm bảo chất lượng chăm sóc.

 

Bác sĩ khám cho bệnh nhi miền núi tại Tuần Giáo, Điện Biên. (Ảnh: Chí Cường).

 

- Đất nước có nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng tiềm ẩn những khó khăn, thách thức mới. Chất lượng sống của người dân đang ngày càng được nâng cao, đòi hỏi ngành Y tế có nhiều nỗ lực mới trong công tác bảo vệ sức khỏe người dân. Ngành Y tế có những chiến lược gì trong thời gian tới, thưa Bộ trưởng?

 

-  Trong điều kiện bối cảnh kinh tế - xã hội đã và đang diễn biến phức tạp, nhiều khó khăn, thách thức, lẽ đương nhiên ngành Y tế cũng phải kịp thời có những điều chỉnh về mục tiêu, cơ cấu và tổ chức.

 

Nhiệm vụ bao trùm nói tóm tắt chính là thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị về đổi mới cơ chế quản lý, Nghị quyết 46 - NQ/TW ngày ngày 23/2/2005, Nghị quyết 47-NQ/TW ngày 22/3/2005 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 18/2008/NQ - QH12 ngày 3/6/2008 và Nghị quyết 23/2008/NQ - QH12 ngày 6/11/2008 của Quốc hội khóa XII, Nghị quyết 30/2008/NQ- CP ngày 11/12/2008 của Chính phủ về những giải pháp cấp bách nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội.

 

Mục tiêu tổng quát là giám sát, phòng và dập dịch bệnh, không để dịch lớn xảy ra; nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật, phát triển hệ thống y tế, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, tăng cường chăm sóc sức khoẻ cho người có công, người nghèo, nhân dân vùng khó khăn, đẩy mạnh xã hội hoá nhằm huy động các nguồn lực cho y tế góp phần đảm bảo an sinh xã hội. Về chỉ tiêu cụ thể cho năm 2009, toàn ngành cần tập trung sức chỉ đạo đạt được các chỉ tiêu cơ bản theo Nghị quyết số 23 của Quốc hội khoá 12 đề ra, bao gồm số giường bệnh đạt 26,85 trên 1 vạn dân; Giảm tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng xuống dưới 19%; mức giảm tỷ lệ sinh là 0,2%o và tỷ lệ chất thải rắn y tế được xử lý đạt 75%.

 

Bộ trưởng Nguyễn Quốc Triệu thăm và tặng quà bệnh nhân.

 

Để đạt được các mục tiêu đó, ngành Y tế tập trung thực hiện các giải pháp lớn, như tổ chức triển khai tốt và đồng bộ các giải pháp kỹ thuật phòng bệnh, chữa bệnh, nghiệp vụ y dược, đẩy mạnh thông tin truyền thông giáo dục sức khỏe; Đẩy mạnh hơn nữa Đề án 1816 về tăng cường cán bộ chuyên môn cho tuyến dưới; Thực hiện tốt công tác đầu tư phát triển; điều chỉnh cơ cấu đầu tư hợp lý giữa y tế phổ cập và y tế chuyên sâu, giữa khám chữa bệnh và y tế công cộng; Tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa, thu hút nhiều nguồn vốn xã hội để tăng thêm năng lực đầu tư; Kiện toàn tổ chức hệ thống y tế, đặc biệt là y tế cơ sở; Nâng cao hiệu quả hoạt động hệ thống y tế từ Trung ương đến địa phương;

 

Đổi mới cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính trong ngành y tế qua thể thể chế hoá các nội dung cơ bản của Đề án đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính của ngành y tế theo Kết luận của Bộ Chính trị, đồng thời đẩy mạnh việc thực hiện tự chủ toàn diện theo Nghị định 43/2006/NĐ- CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ đối với các đơn vị sự nghiệp công lập; Thực hiện tốt công tác chăm lo sức khoẻ cho các đối tượng chính sách, ưu tiên, góp phần đảm bảo an sinh xã hội; hoàn thiện chính sách, pháp luật, nâng cao hiệu lực quản lý điều hành, vai trò quản lý nhà nước của ngành.

 

Bác sĩ luôn túc trực chăm sóc bệnh nhân. (Ảnh: Chí Cường)

 

- Nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam, xin Bộ trưởng cho biết thông điệp của Bộ Y tế cho công tác y tế năm 2009 và lời nhắn gửi của Bộ trưởng tới cán bộ ngành Y tế nhân dịp này?

 

-  Y tế là một hoạt động nhạy cảm, được toàn xã hội quan tâm. Người thầy thuốc đang hoạt động dưới tác động của nhiều quy luật xã hội, trong đó có quy luật lợi ích. Vì vậy, luôn đề cao tính chất nhân đạo cao cả của nghề nghiệp (Y đức), đồng thời cần chú trọng giải quyết thoả đáng mối quan hệ bệnh nhân - thầy thuốc, bảo đảm lợi ích hài hòa. Nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam, tôi kêu gọi toàn thể cán bộ nhân viên của ngành Y tế đoàn kết, khắc phục khó khăn, phát huy sức mạnh tập thể và trách nhiệm, ý thức, đạo đức nghề nghiệp, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng nỗ lực cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao phó. Tôi cũng mong muốn cấp ủy, chính quyền các cấp và toàn thể xã hội tiếp tục động viên quan tâm bằng các việc làm cụ thể, ủng hộ và giám sát các công việc của ngành Y tế để từng bước nâng cao chất lượng công tác y tế, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của nhân dân.

 

 

Hà Thư