Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ: Ưu tiên tăng đầu tư cho con người

Bộ trưởng Vương Đình Huệ

Làm gì để hạ lạm phát xuống 1 con số? Tiền lương, giá xăng dầu, điện nước sẽ điều chỉnh ra sao? Những câu hỏi của toàn dân này sẽ được sáng rõ qua cuộc trò chuyện đầu xuân của PV Báo GĐ&XH với “Tư lệnh” ngành Tài chính – Bộ trưởng Vương Đình Huệ.

 

- Sẽ có những điểm mới nào trong việc thực hiện thu chi ngân sách năm 2012, thưa Bộ trưởng?

 

- Trong năm 2012, sẽ chỉ đạo quyết liệt, tăng cường quản lý thu ngân sách nhà nước (NSNN), chống thất thu, nợ đọng thuế, nhất là thất thu đối với các khoản thu liên quan đến đất đai, tài nguyên và thất thu từ gian lận thương mại, gian lận kê khai thuế thông qua chuyển giá... Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và cải cách thủ tục thuế và thông quan để tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu hàng hóa sẽ được tiếp tục. Hạn chế can thiệp hành chính, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, minh bạch, ổn định và phù hợp với các thông lệ quốc tế.

 

Về điều hành chi và cân đối NSNN: Bộ Tài chính sẽ tiếp tục thực hiện chính sách tài khoá thắt chặt. Cơ cấu lại chi NSNN theo hướng ưu tiên tăng đầu tư cho con người, an sinh xã hội, trong từng lĩnh vực cũng phải cơ cấu, bố trí lại để nâng cao hiệu quả chi NSNN. Tăng cường quản lý các khoản chi NSNN, chống thất thoát, lãng phí, tham nhũng; điều hành chi đảm bảo chặt chẽ, tiết kiệm nhằm góp phần kiềm chế lạm phát.

 

Bộ Tài chính cũng sẽ yêu cầu các Bộ, ngành và địa phương chủ động sắp xếp, bố trí trong phạm vi dự toán đã được giao để xử lý các nhiệm vụ phát sinh đột xuất trong năm. Không bổ sung ngân sách ngoài dự toán, trừ các trường hợp thực hiện theo chính sách, chế độ, phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

 

Sẽ tiếp tục thực hiện nghiêm túc chủ trương tiết kiệm thông qua việc tiết giảm tối đa chi phí điện, nước, điện thoại, văn phòng phẩm, xăng dầu, chi phí hội nghị, hội thảo, tổng kết, sơ kết, đi công tác trong và ngoài nước...

 

Về chi thực hiện cải cách tiền lương: Từ ngày 01/5/2012, thực hiện mức lương tối thiểu 1.050.000 đồng/tháng, phụ cấp công vụ 25% cho cán bộ, công chức; lương hưu và trợ cấp ưu đãi đối với người có công tăng bằng tăng lương tối thiểu. Năm 2012, chỉ cho phép chuyển nguồn để thực hiện chế độ tiền lương mới, chuyển nguồn của các cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp thực hiện cơ chế tự chủ về tài chính, chi cho các đề tài nghiên cứu khoa học. Không kéo dài thời gian thực hiện các khoản vốn đầu tư từ ngân sách, trái phiếu Chính phủ kế hoạch năm 2012, thu hồi về ngân sách Trung ương các khoản này để bổ sung vốn cho các công trình, dự án hoàn thành trong năm 2012.

 

Năm 2012, điện sẽ tiếp tục thực hiện lộ trình giá thị trường

 

- Doanh nghiệp nhà nước nói chung và một số tập đoàn, tổng công ty nhà nước nói riêng thời gian qua liên tục thua lỗ. Sẽ phải làm gì với tình trạng này trong thời gian tới, thưa Bộ trưởng?

 

- Chưa nói tới năm 2011, năm 2010 đã có 12 tập đoàn, tổng công ty có số lỗ lũy kế hơn 26.110 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do trong những năm vừa qua, do công tác quản trị, giá bán một số mặt hàng chưa được thực hiện hoàn toàn theo giá thị trường, khủng hoảng kinh tế thế giới tác động, nhiều doanh nghiệp lỗ kéo dài trong nhiều năm trước chưa xử lý được, doanh nghiệp huy động nhiều từ các nguồn vay khác nhau để đầu tư dàn trải... Ngoài ra cũng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, công tác thanh tra, kiểm tra trong việc quản lý và sử dụng vốn và tài sản của Nhà nước chưa được thường xuyên.

 

Để giải quyết tình trạng nêu trên, trong thời gian tới việc tái cấu trúc doanh nghiêp nhà nước (DNNN) mà trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước là một trong ba nhiệm vụ quan trọng trong việc cơ cấu lại nền kinh tế.

 

Để thực hiện mục tiêu đó, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì, nghiên cứu xây dựng Đề án tái cấu trúc DNNN, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Để triển khai, Bộ Tài chính thành lập Ban Chỉ đạo do tôi làm Trưởng ban. Trên cơ sở Đề án đã được phê duyệt, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương chỉ đạo xây dựng Đề án chi tiết tái cấu trúc từng tập đoàn, tổng công ty nhà nước để báo cáo Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

 

Quá trình tái cấu trúc lại DNNN, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước là một quá trình không dễ dàng, Bộ Tài chính sẽ quyết tâm hành động, để thực hiện thành công nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

 

- Năm 2012, Chính phủ đặt mục tiêu kiềm chế lạm phát dưới mức hai con số. Đó là một nhiệm vụ khó khăn nên Bộ trưởng có thể cho biết những ưu tiên trong điều hành chính sách để kiềm chế giá cả năm 2012?

 

- Kinh tế thế giới năm 2012 được một số tổ chức kinh tế lớn dự báo vẫn gặp nhiều khó khăn thách thức. Nền kinh tế nước ta vẫn phải đối mặt với những khó khăn thách thức rất lớn. Chỉ số giá tiêu dùng năm 2012 dự kiến vẫn tăng, nhưng tốc độ có khả năng giảm hơn năm 2011. Vì vậy muốn bình ổn giá phải phấn đấu quyết liệt và thực hiện đồng bộ các giải pháp dưới đây thì mới có thể đạt được chỉ số giá ở mức dưới 10% như mục tiêu đề ra. Cụ thể:

 

Về quản lý, điều hành giá, thực hiện nhất quán cơ chế giá thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Tiếp tục lộ trình điều chỉnh giá theo cơ chế thị trường, xóa bao cấp qua giá vào thời điểm thích hợp, với liều lượng phù hợp. Thực hiện công khai, minh bạch giá các hàng hóa, dịch vụ này... đi đôi với các giải pháp hỗ trợ hợp lý đối với những ngành sản xuất gặp khó khăn, hỗ trợ đối với người nghèo, người có thu nhập thấp, thực hiện chính sách an sinh xã hội.

 

Thực hiện cơ chế doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh tự định giá, cạnh tranh về giá phù hợp với các quy định của pháp luật đối với đại bộ phận hàng hóa, dịch vụ trong nền kinh tế, như: hàng nông, lâm, thủy sản; hàng tư liệu sản xuất, vật liệu xây dựng, hàng công nghiệp tiêu dùng... Nhà nước áp dụng các biện pháp kinh tế gián tiếp để tác động vào sự hình thành và vận động của giá hàng hóa, dịch vụ trên và mặt bằng giá để thực hiện mục tiêu bình ổn giá.

 

Kiểm soát chặt chẽ giá độc quyền, cạnh tranh không lành mạnh về giá, chống bán phá giá và chuyển giá nội bộ theo quy định của pháp luật. Kiểm soát các phương án giá, mức giá của hàng hóa dịch vụ thuộc danh mục nhà nước định giá, bình ổn giá, đăng ký giá, kê khai giá...

 

Thực hiện các giải pháp về phát triển sản xuất, bảo đảm cân đối cung cầu hàng hóa, dịch vụ: Giữ vững các cân đối kinh tế vĩ mô trong mọi tình huống; Tích cực chấn chỉnh, sắp xếp, hoàn thiện mạng lưới kinh doanh, khắc phục tình trạng mua bán vòng vèo, chồng chéo, lũng đoạn thị trường. Đẩy mạnh xuất khẩu, giảm nhập siêu thông qua các hoạt động xúc tiến thương mại để mở rộng, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Coi trọng phát triển thị trường nội địa, nhất là thị trường nông thôn, miền núi; thực hiện có hiệu quả hơn nữa cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.

 

Về chính sách tài khóa: Thực hiện chính sách tài khóa chặt chẽ, phấn đấu giảm bội chi ngân sách về mức bằng khoảng 4,8 % GDP; Tiếp tục thực hiện các chủ trương, biện pháp tiết kiệm chi thường xuyên.

 

Về chính sách tiền tệ, điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ, thận trọng và linh hoạt theo tín hiệu thị trường; Bảo đảm vốn tín dụng cho sản xuất kinh doanh, nông nghiệp, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, ưu tiên tín dụng cho các sản phẩm trọng điểm; Kiểm soát nợ xấu, bảo đảm thanh khoản và an toàn hệ thống ngân hàng; Điều hành tỷ giá chủ động, linh hoạt phù hợp với diễn biến thị trường, không để xảy ra biến động lớn. Giữ mặt bằng lãi suất ở mức hợp lý.

 

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra giá kết hợp với thuế để ngăn chặn và kiên quyết xử lý các hành vi tăng giá bất hợp lý, nhất là đối với các nguyên vật liệu quan trọng và các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, ngăn chặn tình trạng chuyển giá, trốn lậu thuế. Quản lý chặt chẽ, có hiệu quả hoạt động của thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán, thị trường vàng và thị trường ngoại hối.

 

- Minh bạch hoạt động của các DNNN lớn, đặc biệt là những DN có ảnh hưởng lớn đến giá cả các mặt hàng khác như điện, xăng, dầu… là kỳ vọng của Bộ trưởng cũng như toàn thể nhân dân. Thế nhưng cho đến nay những hoạt động trên vẫn chưa thực sự được “minh bạch hoá” như kỳ vọng. Bộ trưởng sẽ làm gì trong thời gian tới?

 

- Đối với xăng dầu: Thời gian tới, Liên Bộ Tài chính - Công Thương sẽ nghiên cứu yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối công khai, minh bạch giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu trên các phương tiện thông tin đại chúng (Website của các doanh nghiệp...). Đồng thời, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Công Thương nghiên cứu để trình Chính phủ bổ sung, sửa đổi những nội dung như: Mở rộng điều kiện để các thành phần kinh tế cùng tham gia kinh doanh và có cạnh tranh trong kinh doanh; Cơ chế tính toán giá cơ sở, trích lập, quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn giá nhằm hạn chế các hành vi lợi dụng vị trí “thống lĩnh thị trường” để kinh doanh tạo những bất ổn thị trường của một số doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

 

Đối với điện: Thực hiện quy định về công khai giá thành sản xuất kinh doanh điện hàng năm tại Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg, Bộ Công Thương đã thành lập Tổ công tác để kiểm tra giá thành sản xuất kinh doanh điện thực tế năm 2010 tại Tập đoàn Điện lực Việt Nam và một số đơn vị thành viên với nguyên tắc như sau:

 

Về giá năm 2012, tiếp tục phải thực hiện lộ trình giá thị trường và việc điều chỉnh tăng giá điện vào thời điểm thích hợp là yêu cầu bắt buộc phải làm để tiếp tục xoá bao cấp qua giá. Nguyên tắc điều chỉnh là vẫn chỉ điều chỉnh tăng ở mức độ có kiềm chế (chưa tính đủ các chi phí bỏ ra để sản xuất điện) phù hợp với mục tiêu kiềm chế lạm phát, hạn chế đến mức thấp tác động bất lợi đến sản xuất và đời sống.

 

Trong thời gian tới, khi Chính phủ có quyết định điều chỉnh giá chính thức vào thời điểm thích hợp đối với giá điện, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với Bộ Tài chính thực hiện công khai thông tin theo quy định để người dân biết. Ngoài ra, Bộ Tài chính dự kiến sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra tại một số nhà máy sản xuất điện thuộc EVN và một số nhà máy điện ngoài EVN.

 

- Cám ơn Bộ trưởng!

 

Về điều hành giá: mặc dù chỉ số CPI có xu hướng tăng chậm hơn trong những tháng gần đây, nhưng vẫn có khả năng tăng nhanh trở lại. Do vậy cần tiếp tục triển khai các chương trình bình ổn giá, kiểm soát giá độc quyền, kiểm soát các yếu tố hình thành giá, thúc đẩy cạnh tranh về giá, đồng thời kiểm soát chặt chẽ giá hàng hóa, dịch vụ được nhà nước đặt hàng.   Kiên quyết từ chối thanh toán các dự án, công trình không được bố trí vốn, các khoản chi không có trong dự toán. Việc thanh toán từ kho bạc nhà nước cho các dự án đã được bố trí vốn thực hiện trong năm 2012 sẽ căn cứ theo khối lượng thực hiện; chỉ tạm ứng tối đa 30% tổng mức kế hoạch vốn được giao hàng năm với các dự án chưa có khối lượng thực hiện. Kiểm soát chặt chẽ các khoản chi hội nghị, hội thảo, tổng kết, sơ kết... của đơn vị sử dụng ngân sách.   Sẽ hạn chế tối đa khởi công mới các công trình, dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước và trái phiếu Chính phủ; rà soát, cắt giảm, sắp xếp các dự án đầu tư để tập trung vốn cho các công trình quan trọng, cấp bách, hoàn thành trong năm 2012, kiên quyết cắt giảm những công trình, dự án đầu tư kém hiệu quả hoặc sử dụng vốn không đúng mục đích, phấn đấu giảm bội chi NSNN xuống dưới 4,8% GDP.

 

Chí Long (thực hiện)