Bể xương khổng lồ giữa thủ đô
Hơn 2 triệu người chết trong nạn đói kinh hoàng năm Ất Dậu 1945 và ngay giữa thủ đô, còn lại một chứng tích của những ngày tháng đen tối đó nhưng đã dần chìm vào quên lãng.
Bia tưởng niệm đặt ngay trên “bể xương” |
Di tích còn lại của nạn đói năm 1945 ở Hà Nội là một hố chôn tập thể, hay người ta thường gọi là bể xương mà năm 1951, người dân Hà Nội đã quy tập hài cốt về đây. Rồi cái chứng tích duy nhất về nạn đói khủng khiếp chưa xa ấy bị bỏ hoang cho đến khi những cơn lốc đô thị hóa ập đến…
Đi tìm chứng tích nạn đói 1945
Con số hơn 2 triệu người chết vì nạn đói lan tỏa khắp cả miền miền Trung lẫn miền Bắc. Trong tài liệu của Viện Sử học nói rất chi tiết nạn đói kinh hoàng này. Khắp các địa phương Quảng Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, Hà Nội, Hải Phòng… mọc lên không biết bao nhiêu bãi tha ma từ những hố chôn tập thể như Cồn Ma, mả Quán, gò Ma… Tuy nhiên, hố chôn tập thể lớn nhất là ở Hà Nội.
Ông Nguyễn Đình Lâm (Khu tập thể Hào Nam, Đống Đa) kể: “Tôi nhớ không nhầm vào khoảng tháng 3/1945, hàng ngày có những tốp người đẩy xe hai bánh đi gom xác người nằm la liệt ở đầu đường cuối ngõ. Xác người chất hàng đống. Thời ấy tuy còn nhỏ nhưng tôi vẫn nghe người ta nói về những xác chết vì đói được tập kết về hai nghĩa trang Phúc Thiện và Hợp Thiện. Đó là hai nghĩa trang chính nằm ở ngoại ô thành phố”.
Từ chuyện kể của ông Lâm, tôi lần tìm hai nghĩa trang trên. Nghĩa trang Phúc Thiện nằm trong công viên Thủ Lệ. Tại công viên Thủ Lệ, hiện nay không còn dấu tích gì của những nấm mồ chôn tập thể. Còn Hợp Thiện nằm bên sông Kim Ngưu thuộc quận Hai Bà Trưng đã được di dời.
Những bức ảnh của nhà nhiếp ảnh Vũ An Ninh được trưng bày trong khu nhà tưởng niệm |
Ông Đặng Văn Tuyến - Người trông coi khu tưởng niệm - cho biết: Không có sách vở nào cũng như cá nhân nào thống kê được có bao nhiêu bộ hài cốt được chôn trong bể xương này. Người ta chỉ ước lượng với con số lên đến hàng chục nghìn con người xấu số. Hàng năm vẫn có rất nhiều đoàn khách trong nước và nước ngoài đến thắp hương, trong số đó có Chủ tịch Đảng Cộng sản Nhật.
Trong cơn lốc đô thị hóa
Khu mộ tập thể của đồng bào chết trong nạn đói 1945 nhìn từ trên cao |
Cơn lốc đô thị những năm 90 của thế kỷ trước đã làm cho khuôn viên “bể xương” ngày một bé lại. Là người dân gốc ở Kim Ngưu, lại nắm giữ cái chức tổ trưởng tổ dân phố 69A từ năm 1996 đến nay nên hơn ai hết ông Tuyến nắm rất rõ quá trình tồn tại của “bể xương” khổng lồ này.
Ông nói: “Ngày trước, khu tưởng niệm rộng hơn bây giờ. Nhưng do quá trình đô thị hóa nhanh chóng làm cho diện tích khu tưởng niệm chỉ còn 158 m². Bể xương này xây dựng từ năm 1951 và đến năm 2003 được Chính phủ cho trùng tu tôn tạo. Trước đây một số thông tin cho rằng bể xương này là do công của một người phụ nữ tên N. đã miệt mài dày công thu nhặt hơn 300 chiếc tiểu khắp vùng chợ Mơ tập kết về đây là không đúng sự thật”.
Đến những năm 2006, 2007 nhà cửa thi nhau mọc lên như nấm. Người ta đã chen lấn và thu nhỏ diện tích khu tưởng niệm những oan hồn chết đói năm 1945 tại thủ đô ngày một nhỏ lại.
Theo nhiều người dân ở phường Vĩnh Tuy cho biết trên thực tế ở khu vực này có tới 2 bể xương chứ không phải là một. Bể xương lớn hiện nằm dưới bia tưởng niệm. Còn bể xương nhỏ với diện tích khoảng 50 m² hiện nay nằm lẫn trong nhà dân. Vậy là ở đây vẫn còn cảnh người sống và người chết sống chung với nhau. “Trong rất nhiều năm, hàng chục hộ gia đình vẫn sử dụng nước giếng khoan để sinh hoạt hàng ngày” - Ông Tuyến nói.
Hành trình truy bắt kẻ ra tay sát hại họ hàng rồi 'trốn nã' hơn 20 năm
Pháp luật - 23 phút trướcGĐXH - Vì mâu thuẫn, Chí lên kế hoạch rồi ra tay sát hại người họ hàng. Sau khi gây án đối tượng này dùng nhiều phương thức để lẩn trốn ở nhiều địa phương suốt 25 năm.
Mua bán hóa đơn trái phép, hai nữ giám đốc bị khởi tố
Pháp luật - 26 phút trướcGĐXH - Trong quá trình điều tra mở rộng vụ án nhận hối lộ xảy ra tại Chi cục Đăng kiểm số 11, cơ quan công an phát hiện 2 nữ giám đốc công ty liên quan đến việc mua bán trái phép hóa đơn giá trị gia tăng với đơn vị này.
Dông lốc lật thuyền lúc rạng sáng, 4 người mất tích
Thời sự - 42 phút trướcTrên đường di chuyển bằng thuyền ra khu vực nuôi trồng thủy sản, nhóm công nhân 6 người ở thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh) bất ngờ gặp cơn giông lốc làm lật thuyền. Hiện có 4 người đang mất tích.
Giả danh nữ tu sĩ lừa quyên góp từ thiện để chiếm đoạt hàng tỷ đồng
Pháp luật - 1 giờ trướcHải tạo các tài khoản mạng xã hội mạo danh nữ tu sĩ ở Huế để kêu gọi quyên góp cho những hoàn cảnh ngặt nghèo ở Đà Nẵng. Bằng cách này, Hải đã chiếm đoạt số tiền lên tới hàng tỷ đồng.
Bé gái sinh năm 2011 bị 3 thiếu niên thay nhau 'làm chuyện người lớn'
Pháp luật - 1 giờ trướcGĐXH - Bé gái 12 tuổi tới nhà bạn quen qua mạng xã hội chơi thì bị 3 nam thiếu niên 15 tuổi kéo vào trong rồi thay nhau thực hiện hành vi hiếp dâm.
Chú rể bị bắt vì sử dụng ma túy trong ngày cưới
Pháp luật - 1 giờ trướcTrong ngày cưới, chú rể Phùng Văn Chung (quê huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa) cùng nhóm mua ma túy về tổ chức sử dụng.
Gã đàn ông lang thang giết người vì bị đánh
Pháp luật - 1 giờ trướcGĐXH - Sau khi bị đánh, Giang đem lòng ấm ức và ra tay sát hại người này
Giả danh Trung tướng công an lừa đảo hàng trăm triệu đồng
Pháp luật - 2 giờ trướcGĐXH - Lê Văn Sự tự "khoe" với nhiều người rằng, bản thân có nguồn tiền lớn muốn chuyển từ nước ngoài về và cần tài khoản ngân hàng ở Việt Nam để nhận. Nếu giao dịch thành công chủ tài khoản hưởng 0,5% hoa hồng...
Vụ nữ sinh lớp 11 ở Gia Lai bị đâm tử vong: Lúc gây án mới biết mặt nhau
Pháp luật - 2 giờ trướcLiên quan vụ nữ sinh lớp 11 tại Gia Lai bị đâm tử vong, Cơ quan điều tra cho biết, 2 nữ sinh này học tại 2 trường khác nhau, không quen biết nhau mà chỉ trao đổi qua mạng xã hội.
Miền Bắc bắt đầu gia tăng nắng nóng
Thời sự - 3 giờ trướcGĐXH - Theo dự báo thời tiết hôm nay, Bắc Bộ giảm mưa trời nắng, nhiệt độ trong ngày tăng nhanh. Trong khi Nam Bộ tiếp tục chuỗi ngày nắng nóng kéo dài.
Không phải ngành công nghệ, đây mới là ngành học thu hút nhiều nhân tài trẻ hiện nay
Giáo dụcGĐXH - Đây là ngành học 'khát' nhân lực vô cùng lớn, mở ra cơ hội việc làm hấp dẫn và năng động cho lứa ứng viên trẻ tuổi, năng động, nhiệt huyết.