Bài học về mối quan hệ dân số và phát triển xã hội
Giadinh.net - Nhân dịp Thủ tướng Chính Phủ ngày 6/6/2007 ban hành Chỉ thị về việc tăng cường thực hiện chương trình hành động của CP thực hiện Nghị quyết 47-NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách DS-KHHGĐ và kỷ niệm Ngày Dân số Thế giới, xin giới thiệu một số kết quả công tác DS-KHHGĐ trong thời gian qua.
1. Tổng điều tra dân số 1989 công bố tỷ lệ phát triển dân số là 2,2%, nhưng sau đó Tổng cục Thống kê công bố tỷ lệ phát triển dân số nhích lên: Năm 1990 là 2,25%, năm 1991 là 2,33%, năm 1992 là 2,4%. Dự báo dân số của Liên hợp quốc (LHQ) công bố năm 1990 cũng cho rằng, tỷ lệ phát triển dân số Việt Nam khoảng 2,4%-2,5%/năm và dự báo dân số Việt Nam năm 2020 là 140 triệu và tiếp tục tăng mạnh: năm 2025 là 158 triệu người và chưa biết bao giờ mới có điểm dừng! Nếu duy trì được kết quả tốt như hiện nay, dự báo của LHQ năm 2007, dân số Việt Nam sẽ là 106,4 triệu vào năm 2025, với cảnh báo đề phòng nguy cơ tăng trở lại.
Trung Quốc là nước đông dân nhất thế giới, theo số liệu dân số thế giới công bố đầu năm 2007, mật độ dân số Việt Nam năm 2006 là 657 người, mật độ dân số Trung Quốc là 355 người trên một dặm vuông), tức là xét về mật độ thì dân số Việt Nam cao gần gấp đôi so với Trung Quốc.
2. So sánh với hai nước có dân số gần như ta vào năm 1960 thì Hàn Quốc là 25 triệu người, Thái Lan là 26 triệu, Việt Nam là 30 triệu. Nhưng do Hàn Quốc bắt đầu làm công tác dân số năm 1962 và thành công vào năm 1985 nên đến năm 1990 chỉ có 43 triệu người, và sẽ ổn định quy mô dân số ở mức 50 triệu. Thái Lan bắt đầu làm công tác dân số năm 1972 và thành công vào năm 1992, nên dân số Thái Lan năm 1990 chỉ là 56 triệu người và dự kiến ổn định ở mức 73 triệu. Cần nhắc lại là, Việt Nam bắt đầu làm công tác DS-KHHGĐ từ năm 1961 và kết quả đạt được vừa qua mới cho phép ước tính ổn định ở mức 120 triệu, nhưng chỉ cần tỉ lệ sinh tăng trở lại trong 4 - 5 năm thì mức này phải cộng thêm 10 triệu nữa.
3. Năm 1992, trong Nghị quyết TW 4 khóa VII, Việt Nam đề ra mục tiêu đạt mức sinh thay thế vào năm 2015 và đồng hồ dân số (Population monitor) của LHQ đã dự báo 3 phương án:
1) Nếu đạt được như mục tiêu này thì dân số Việt Nam năm 2035 là 131 triệu người.
2) Nếu đạt mục tiêu sớm hơn 10 năm thì dân số sẽ là 116 triệu.
3) Nếu chậm hơn 10 năm thì dân số sẽ là 145 triệu người. Căn cứ vào điều này, công tác DS-KHHGĐ lúc đó quyết tâm thực hiện bằng được đạt mức sinh thay thế vào năm 2005 để khống chế dân số Việt Nam ở mức 115-120 triệu người, nhưng tiếc rằng năm 2005 chúng ta đã không đạt được và mục tiêu đạt vào năm 2010 cũng đang có nguy cơ khó thực hiện.
Tài liệu của LHQ nói về các bài học tổng quát về thành công trong công tác DS-KHHGĐ nêu lên 3 bài học đầu tiên là:
1) Tăng cường sự cam kết chính trị của Chính phủ;
2) Phải có chiến lược DS-KHHGĐ và chương trình quốc gia;
3) Tăng cường đầu tư nguồn lực.
4. Về tổ chức làm công tác DS-KHHGĐ, LHQ tổng kết từ 86 nước châu Phi, châu Á, Châu đại dương, Mỹ la tinh và vùng Caribe là: 70% dưới hình thức Uỷ ban liên bộ; 5% là Bộ Dân số; 13% để trong các Bộ phát triển xã hội/Bảo trợ xã hội/Nguồn nhân lực/Y tế/Giáo dục; 10% để trong Bộ Kế hoạch/Tài chính/Phát triển và 2% thuộc các cơ quan khác.
5. Về tăng cường nguồn lực cho công tác DS-KHHGĐ của Trung Quốc. Quyết định liên tịch của Ban Chấp hành TƯ Đảng Cộng sản và Quốc vụ viện Trung Quốc về tăng cường toàn diện công tác DS-KHHGĐ ban hành ngày 17/12/2006 (quyết định này dựa trên kết quả nghiên cứu trong hơn 2 năm, từ 2/2004 đến 4/2006 của hơn 300 chuyên gia và học giả và gồm 9 chương) đã nêu: “... đưa nguồn lực cho công tác dân số tính theo đầu người là 30 nhân dân tệ (gần 4 USD), trong đó 22 tệ do ngân sách TW, 8 tệ từ ngân sách địa phương (gấp hai lần mức kiến nghị của Hội nghị Dân số quốc tế tại Cai rô 1994).
Để so sánh, kinh phí chi cho công tác DS-KHHGĐ Việt Nam, bao gồm cả viện trợ là khoảng 0,4-0,5 USD/người; Vào những năm 1993-1997, khi chương trình dân số Việt Nam đã đạt được những kết quả tiền đề rất tốt thì mức đầu tư cũng chỉ mới khoảng 0,2-0,3 USD/người. Qua bốn lần cải cách hành chính, hiện nay Trung Quốc chỉ có 23 bộ và cơ quan ngang bộ, trong đó có Uỷ ban nhà nước Trung Quốc về DS-KHHGĐ, giải quyết toàn diện vấn đề dân số mà không chỉ giới hạn về KHHGĐ. Sở dĩ các nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước Trung Quốc nhận thức được và quyết tâm thực hiện chương trình DS-KHHGĐ vì trong thực tế, Trung Quốc đã có hai bài học phải trả giá bằng nhiều chục năm tụt hậu. Năm 1961, tổng tỷ suất sinh của Trung Quốc đã giảm xuống mức 3,287 con, nhưng do biến động xã hội đã tăng lên và chỉ khôi phục trở lại vào năm 1976 với mức 3,235 con (mất 15 năm). Lần thứ hai là năm 1980 đã đạt tổng tỷ suất sinh là 2,31 con, nhưng lại tăng trở lại và chỉ khôi phục lại đúng mức 2,31 con vào năm 1990 (mất 10 năm).
Tốc độ phát triển kinh tế được thể hiện bằng một phân số, mà mẫu số là dân số, không thể chỉ lo phát triển tử số mà quên việc kìm hãm sự phát triển của mẫu số. Số liệu thống kê về lương thực năm 1990 tăng gần gấp 4 lần so với năm 1930, nhưng dân số trong thời gian đó cũng tăng gần gấp 4 lần (30 năm tăng một lần) nên bình quân lương thực đầu người chỉ tăng thêm 1 kg sau 60 năm phấn đấu.
Năm 1994, trong bài báo của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã viết: “Nếu hiện nay dân số nước ta khoảng 50 triệu người hay ít hơn nữa (lúc đó dân số nước ta là 70 triệu) thì biết bao vấn đề trọng đại về kinh tế, văn hoá và xã hội có thể giải quyết thuận lợi hơn nhiều”.
Hiện nay, dân số Việt
Nếu không làm tốt được việc này, thì như trong bài viết của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng đã thẳng thắn nhận thiếu sót: “... chúng ta đã trả giá rất đắt vì sự sai lầm nghiêm trọng rất đáng chê trách này...” Trong Nghị quyết 47 NQ/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách DS-KHHGĐ ngày 22/3/2005, đã tổng kết những bài học kinh nghiệm như “ ... chưa nhận thức được đầy đủ tính chất khó khăn, phức tạp và lâu dài của công tác này...”; “... buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo thiếu kiên định trong tổ chức thực hiện chính sách DS-KHHGĐ...”.
Như vậy, hiện nay chương trình dân số đang có những kết quả tốt, nhưng cũng nhiều thách thức cam go, chúng ta cần quyết tâm thực hiện tốt công tác này để góp phần thực hiện tốt các mục tiêu phát triểnkinh tế - xã hội đã đề ra trong Nghị Quyết đại hội Đảng X.
TS. Nguyễn Quốc Anh
Chuyện lạ ở Lâm Đồng: 3 chị em ruột cưới cùng 1 ngày, tất cả cùng đến hôn trường tiệc cưới
Đời sống - 6 giờ trước3 chị em ruột trong một gia đình ở TP Bảo Lộc xuất giá theo chồng trong 1 ngày và cùng 1 tiệc cưới.
Tâm thư của người đàn ông mắc bệnh ung thư, treo cổ tự tử
Thời sự - 8 giờ trướcTrước khi treo cổ, người đàn ông ở Bình Định đã để lại bức tâm thư nói về nguyên nhân tự tử là do mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối nên không muốn liên lụy đến gia đình.
Những trường hợp con dâu được hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ chồng
Pháp luật - 9 giờ trướcGĐXH - Vấn đề con dâu được hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ chồng trong những trường hợp nào đang là chủ đề được khá nhiều người dân quan tâm.
Khởi tố vụ án bé gái 12 tuổi ở Hà Nội bị hiếp dâm dẫn đến có thai
Pháp luật - 9 giờ trướcLãnh đạo Công an huyện Thanh Trì cho biết, đơn vị đã ra quyết định khởi tố vụ án để điều tra vụ việc bé gái Đ.T.N.L. (12 tuổi) bị hiếp dâm dẫn đến mang thai hiện đang làm thủ tục sinh con tại bệnh viện.
Phá đường dây ma tuý lớn do đối tượng nữ cầm đầu
Pháp luật - 9 giờ trướcGĐXH - Công an Hà Nội vừa triệt phá một đường dây mua bán ma tuý số lượng lớn, bắt giữ vợ chồng đối tượng cầm đầu.
Muôn kiểu lừa đảo: Cho thuê, mua tài khoản ngân hàng giá 500.000 đến 1 triệu đồng, chuyên gia chỉ cách thoát bẫy lừa bạn cần biết
Đời sống - 10 giờ trướcGĐXH - Cẩn trọng với những bài viết đăng tải thông tin trên các diễn đàn, hội nhóm mạng xã hội về việc thuê, mua tài khoản ngân hàng với tiền công 500.000 đồng - 1 triệu đồng.
Vụ cá chết ở khe Rào Trường: Hoàn thiện hồ sơ để xử phạt một trang trại nuôi lợn gây ô nhiễm môi trường
Đời sống - 10 giờ trướcGĐXH - Cơ quan chức năng đang tiến hành các thủ tục để xử phạt đối với trang trại chăn nuôi của ông P.N.L. do đầu tư, nâng cấp hạng mục xử lý nước thải để xảy ra sự cố, gây ô nhiễm môi trường… dẫn đến cá chết hàng loạt.
Thanh tra tỉnh Nghệ An kết luận vụ nhiều giáo viên mượn đất của nhà trường không chịu trả
Xã hội - 10 giờ trướcGDXH - Thông tin mới từ Thanh tra tỉnh Nghệ An về vấn đề một số giáo viên tại Trường PTTH Dân tộc Nội trú tỉnh đã mượn đất để xây nhà và không chịu trả. Đây là kết luận cụ thể từ cuộc kiểm tra gần đây, thu hút sự quan tâm của dư luận.
Kết quả xổ số - KQXS 3 miền, Vietlott hôm nay thứ Tư ngày 17/4/2024
Xã hội - 10 giờ trướcGĐXH - Kết quả xổ số hôm nay - KQXS thứ Tư ngày 17/4/2024: Xổ số miền Nam - XSMN, xổ số miền Trung - XSMT, xổ số miền Bắc - XSMB, xổ số Vietlott - XS Vietlott.
Tất tần tật các thông tin về giấy phép lái xe quốc tế do Việt Nam cấp có thể nhiều người chưa nắm rõ
Đời sống - 10 giờ trướcGĐXH - Khi ra nước ngoài, giấy phép lái xe quốc tế là một trong những vật dụng cần thiết đem lại sự tiện ích cho người sở hữu. Bài viết dưới đây chia sẻ các thông tin liên quan về giấy phép lái xe quốc tế Việt Nam có thể nhiều người chưa nắm rõ.
Từ 1/7/2024 không cần hộ chiếu (passport) người đi máy bay chỉ phải mang theo một loại giấy tờ này
Xã hộiGĐHX- Loại giấy tờ này có thể thay thế hộ chiếu (passport) khi công dân muốn xuất nhập cảnh.