Phục dựng lễ cưới của dân tộc Giẻ - Triêng

Lễ cưới của người Triêng được chia thành 2 phần chính là lễ đám hỏi (Ta Vuy Treng) và lễ cưới (Che Chia). Theo phong tục của người Triêng, lễ đám hỏi được tổ chức vào ban đêm lần lượt từ nhà trai sang nhà gái và phải bí mật (chỉ có những người thật gần gũi với chú rể và cô dâu tham dự). Theo quan niệm người Triêng, đó là vì họ sợ những người xấu bụng “lời ra tiếng vào”, tác động xấu đến tình cảm của đôi trẻ. Tại lễ đám hỏi, người mai mối (Chekaăm la) khấn xin phép thần linh, bắt chéo hai cần rượu đưa cho đôi trai gái uống phép cùng 1 con gà lớn là vật hiến sinh và việc cắt tiết gà ở nhà trai phải được trao cho cô gái đảm nhận. Sau khi tiến hành xong đám hỏi ở nhà trai, nhà gái đón nhà trai và người mai mối làm đám hỏi ở nhà mình. Theo phong tục, nếu đôi trẻ không ở cùng làng thì đám hỏi bên gái sẽ tiến hành vào đêm hôm sau.

Lễ cưới được diễn ra sau lễ hỏi từ 7-10 ngày dưới sự giúp đỡ của cả cộng đồng trong làng. Đặc biệt, theo phong tục người Triêng, đám cưới không được đánh cồng chiêng. Đám cưới phải được tổ chức vào ban ngày, mở đầu bằng việc chuyển củi từ nhà gái sang nhà trai. Sau đó gia đình chú rể sẽ chia cho bà con thân thích vì đó là tấm lòng của cô dâu hiền, giỏi giang. Lễ đám cưới được chính thức diễn ra dưới sự điều hành của người mai mối cùng các vật hiến sinh như: gà, lợn... Lễ vật gồm gùi, ghè và trang phục của nhà gái để biếu nhà trai. Lợn phải do nhà trai chuẩn bị và đại diện nhà gái chọc tiết. Tại nghi thức này, mọi người đứng sau rờ vào áo người đứng trước và rờ vào người, con dao chọc tiết lợn với ý nguyện chúc phúc cho đôi vợ chồng trẻ và bản thân mình cũng được khoẻ mạnh, hạnh phúc, no đủ. Nhà trai tặng cho nhà gái 1 đùi sau của con lợn, ít gạo, muối, ớt và 1 bầu rượu để nhà gái gùi mang về. Sau khi ăn uống no say, người mai mối tiếp tục tiến hành lễ Tặng lễ vật và nhà trai, nhà gái chúc nhau bằng hình thức đối đáp, giao duyên (còn gọi là Ning). Theo phong tục, sau đám cưới nhà trai sẽ tiếp tục tổ chức ở nhà gái nhưng nếu đôi trai gái không ở chung làng thì sau đám cưới nhà trai nghỉ 1 ngày rồi qua nhà gái tổ chức. Mọi lễ thức diễn ra tương tự ở nhà trai nhưng riêng lợn nhà gái chuẩn bị phải do nhà trai chọc tiết.

Sau khi tổ chức đám cưới, chú rể phải ở lại nhà gái một thời gian rồi mới đưa cô dâu về nhà mình ở hẳn. Ngày đưa dâu về nhà chồng, gia đình cô gái thường tặng cho họ 3 món quà gồm: cây cài cửa (Tạc hleng plo), giỏ muối để bếp (Bo tô plo) và con chó đưa chân(Cho yan Jôông). 

 

S.Thắng