Nửa ngàn người tham gia bản nhạc kỷ lục thế giới

Lần đầu tiên Đại lễ Phật đản thế giới được tổ chức ở Việt Nam (16/5/2008) và lần đầu tiên có một chương trình hoà nhạc giao hưởng hợp xướng tầm vóc mang tên “Khai giác” diễn ra trong Đại lễ.

Bản giao hưởng “Khai giác” có số người tham gia lớn nhất từ trước đến nay. Thời gian của bản nhạc cũng đạt đến mức kỷ lục: 40 phút, ngang ngửa với bản giao hưởng dài nhất của nhạc giao hưởng Nga. GĐ&XH đã có cuộc trò chuyện với nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha – Tổng đạo diễn chương trình xung quanh những cái “nhất” của chương trình hoà nhạc tại Đại lễ Phật đản.

Số người tham gia bản nhạc lớn nhất từ trước đến nay

- Xin chào nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha, việc chuẩn bị cho đêm trình diễn bản giao hưởng lớn nhất Việt Nam đến đâu rồi?

- Các ca sĩ, nhạc công, vũ công... đã bắt đầu luyện tập từ 20/3 và sẽ tập trong khoảng hơn một tháng để trình diễn vào ngày 16/5 tới tại Trung tâm Hội nghị quốc gia Mỹ Đình. Chương trình có số lượng người tham gia lên tới 500, là con số lớn nhất Việt Nam từ trước đến nay nên việc chỉ đạo luyện tập cũng khá gian nan.

-  “Khai giác” là bản giao hưởng không chỉ lớn nhất Việt Nam mà so với cả nước Nga – nơi có nền móng chắc chắn về nhạc giao hưởng – bản nhạc này cũng dài ngang ngửa với bản nhạc dài nhất của Nga. Ai là người soạn bản nhạc kỷ kục này?

- Tôi đã mời nhạc sĩ Nguyện Thiện Đạo soạn bản “Khai giác”. Bản giao hưởng hợp xướng có 7 chương kéo dài trong thời gian 40 phút. Bản nhạc này dựa trên tích bảy tuần Thái tử Sĩ Đạt Ta tham thiền nhập định giác ngộ hoàn toàn trở thành Phật Thích Ca Mầu Ni.

Giao hưởng hợp xướng được sáng tác bằng cả ngôn ngữ âm nhạc dân tộc và hiện đại cùng một đội ngũ nhạc công hùng hậu: Một nữ cực cao, một nam cao, một nam trầm, dàn hợp xướng chuyên nghiệp và cả dàn hợp xướng tăng ni... Đây là tác phẩm được nhà soạn nhạc thực hiện trong suốt năm 2007 sau nhiều năm nghiên cứu Phật giáo và đặc biệt là thụ hưởng tinh thần bộ kinh “Khoá hư lục” của Trần Thái Tông hoàng đế.

Đưa kệ và tâm kinh và nhạc

Dàn nhạc giao hưởng Nga.

- Các bài Kệ và Tâm kinh được vận dụng vào âm nhạc như thế nào, thưa anh?

- Giao hưởng hợp xướng sử dụng Tâm kinh Bát Nhã Ba La Mật Đa và bài kệ dài của Ngô Minh Thơm viết từ tinh thần của Khoá Hư Lục (bàn về hư không) của Trần Thái Tông.

Lời thơ được chọn lọc và quấn quýt nhau bằng phúc điệu rất phức tạp. Ở chương Tử thì dòng nhạc từ trầm lên cao vút trong tiếng hét, rồi xuống trầm để nổi lên tiếng ma hú rùng rợn.

Chương Sinh thì sử dụng giọng nam cao, không có nhạc đệm, chỉ có tiếng than khóc điên dại của kiếp người. Giọng nữ cực cao diễn tấu một khúc nhạc xuân tươi cùng hợp xướng nữ bằng kỹ thuật điêu luyện. Giọng nam trầm được dùng để biểu thị sự thịnh nộ của con người với giai điệu được dùng những quãng cách xa nhau cùng tiết tấu khác lạ. Ở chương 6 thì lại có dàn dây trữ tình nổi lên dần dần, tiếng vang phím đàn vibra và tiếng cồng ngân nga từ không trung rơi xuống rồi chuông đổ lưng trời.

- Sự kết hợp giữa âm nhạc dân tộc, âm nhạc hiện đại với phật nhạc có tạo ra sự độc đáo nào không, thưa nhạc sĩ?

- Có chứ. Sau khúc nam cao, nữ cực cao, nam trầm và một chương sử dụng kỹ thuật điêu luyện  thì hợp xướng tăng ni xuất hiện tụng kinh Bát Nhã Ba La Mật Đa, đem lại sự độc đáo đột ngột. Một giọng thơ và hợp xướng tăng ni quyện nhau cùng dàn nhạc. Cuối cùng một cụm nốt đẹp của hợp xướng nữ lên cao vút.

Đại đức hát... solo

Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha.

- Những giọng ca chính nào được mời lĩnh xướng?

- Giọng nam cao là ca sĩ Trọng Tấn, Mạnh Dũng; giọng nam trầm là nghệ sĩ nhân dân Quang Thọ, Quốc Hưng; giọng nữ cực cao là Bích Thuỷ, Phương Nga.

- Dàn hợp xướng của buổi hoà nhạc giao hưởng này có gì khác biệt với các buổi hoà nhạc khác không, thưa anh?

- Có chứ. Ngoài dàn hợp xướng 250 người là các ca sĩ thì còn có hợp xướng tăng ni 50 người do đích thân Đại đức Thích Đức Thiện solo.

- Anh có từng đặt câu hỏi tại sao Ban tổ chức lại mời một cty tư nhân như Cty TTK của anh tổ chức biểu diễn buổi hoà nhạc trong Đại lễ Phật đản thế giới?

- Tôi là giám đốc cty tổ chức biểu diễn duy nhất am hiểu về nhạc giao hưởng và tôi nghĩ họ cũng quý mến, tin tưởng cá nhân tôi nên đã mời làm Tổng đạo diễn.

- Ai là người chính thức đứng ra mời anh tham gia tổ chức chương trình?

- Đó là Đại đức Thích Đức Thiện, trưởng ban chỉ đạo chương trình.

“Đây là một chương trình đáng xếp vào hàng kỷ lục guiness”

Đại lễ Phật đản được các nước tổ chức rất long trọng.

- Nguồn kinh phí để thực hiện buổi hoà nhạc là do đâu?

- Kinh phí thực hiện do những người mến mộ âm nhạc đỉnh cao, các cá nhân, các tổ chức xã hội đóng góp.

- Đánh giá một cách khách quan về chương trình hoà nhạc tại Đại lễ Phật đản lần này thì anh đánh giá thế nào?

- Đây là một chương trình nhạc giao hưởng không chỉ lớn nhất Việt Nam, có độ dài ngang ngửa với bản giao hưởng lớn nhất của Nga mà còn là chương trình giao hưởng lần đầu tiên được trình diễn trong Đại lễ Phật đản (các đại lễ trước chưa từng có).

“Khai giác” với sự giác ngộ và tài năng của nhà soạn nhạc Nguyễn Thiện Đạo xứng đáng là một đóng góp vào dòng chảy của dòng Phật nhạc đã được khởi sự từ 70 năm qua, mà bắt đầu từ tác phẩm A Di Đà Phật của nhạc sĩ Thẩm Oánh được giới thiệu nhân tuần lễ khánh thành chùa Quán Sứ. Tôi cho rằng, đây là một chương trình đáng xếp vào hàng kỷ lục guiness.

- Xin cảm ơn ông.

Lã Xưa