Nhà thơ Hữu Thỉnh nói về "sự cố" trên thơ gốm trong ngày thơ Việt Nam

> Ngày thơ Việt Nam lần VIII: Sáng tạo sân thơ trẻ

 

Những thông tin này đã được nhà thơ Hữu Thỉnh Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Trưởng BTC cho PV Báo GĐ&XH biết ngay sau khi ngày hội kết thúc.

 

Nhiều tác phẩm thơ gốm sẽ được chỉnh sửa để hoàn thiện hơn.

 

Nhiều tác phẩm chưa đạt yêu cầu

Nhà thơ Hữu Thỉnh

- Ngay trong ngày lễ chính, nhiều khách đến với Ngày Thơ đã phát hiện những lỗi sơ đẳng về chính tả, thậm chí là tuyển chọn những câu thơ chưa thực sự đặc sắc. Điều này có nghĩa là BTC đã không hề thẩm định các tác phẩm này trước khi đưa vào trưng bày?

- Đáng lẽ trước khi đưa ra công chúng, BTC sẽ phải thẩm định, nhưng do thời gian chuẩn bị quá gấp gáp, nên các nghệ nhân đã đưa thẳng từ lò gốm ra Văn Miếu, lúc đó mới tiến hành chọn lọc. Tác phẩm đang trong quá trình nghiệm thu nên sự chưa hoàn hảo là điều chắc chắn. Đến 5 giờ chiều, những tác phẩm nào không đạt chất lượng về men, men không sáng, chữ mờ... đều đã được BTC loại ra hết. Còn việc sai chính tả có thể là do người chuyển thơ lên gốm vì toàn bộ tác phẩm đều làm thủ công.

- Đó mới chỉ là những sơ suất nhỏ, điều khiến công chúng khó chịu là, một ý tưởng độc đáo như vậy lại dẫn đến “râu ông nọ cắm cằm bà kia” giữa nội dung và hình thức?

Tác phẩm gốm không có nhiệm vụ “minh họa” cho thơ Trả lời về những sai sót thơ trên gốm, nghệ nhân Vũ Đức Thắng, người được mệnh danh là “bàn tay vàng” cho biết: Việc lựa chọn các tác phẩm gốm để đưa thơ lên là do tôi tự lựa chọn chứ BTC không quy định. Hơn 500 tác phẩm gốm sứ, nếu lúc đó mới làm thì sẽ không kịp, nên nhiều tác phẩm trong đó đã được làm sẵn từ trước, sau đó mới đưa thơ vào. Đây không phải là sự minh họa cho thơ nên không nhất thiết thơ nói về cái gì thì gốm phải thể hiện theo. Những họa tiết trên gốm cũng đều rất quen thuộc và nổi tiếng trong văn hóa Việt. Còn những sai sót là điều khó tránh và cũng được khắc phục ngay sau đó rồi.

- Sự khó chịu đó là hoàn toàn đúng. Đây là tác phẩm nghệ thuật nên nội dung và hình thức phải tương xứng với nhau. Việc trưng bày hôm Rằm tháng Giêng chúng tôi coi đó chỉ là “nghiệm thu sản phẩm” vì có một số không đạt, thậm chí là quá xấu. Đa phần mới chỉ đảm bảo được 60-70% chất lượng yêu cầu, nhưng do thời gian gấp rút nên đành tạm trưng bày. Ngày hôm nay (2/3), BTC đã yêu cầu các nghệ nhân làm lại. Men phải đẹp hơn. Câu thơ là chủ thể chứ không phải là các họa tiết bên trong nên việc trình bày câu thơ phải nổi hơn hình ảnh trong gốm. Mỗi sản phẩm sẽ có tên của đơn vị sản xuất để tránh việc làm nhái, làm giả. Nếu không đảm bảo 3 yêu cầu này thì phải làm lại. Lúc đó chúng tôi mới tiến hành nghiệm thu và xác định giá trị của từng sản phẩm. Ngay cả những bình rất to, đáng giá hàng triệu đồng mà không đạt chất lượng cũng thu hồi. Rất nhiều tác phẩm thực tế đã được BTC hủy ngay sau đó.

Sẽ thành lập hội đồng thẩm định tác phẩm

- Hủy nhiều tác phẩm như vậy cũng đồng nghĩa với việc lãng phí không ít tiền?

- Chắc cũng không quá tốn kém đâu, chỉ khoảng 50 triệu đồng vì đây là kinh phí từ nguồn tài trợ của các nhà hảo tâm và các nghệ nhân làng gốm Bát Tràng cũng chỉ “lấy vốn” Hội Nhà văn thôi. Triển lãm thơ nhưng cũng là triển lãm gốm sứ nên họ không đặt nặng vấn đề tiền nong. Dù có những lỗi nhưng tôi cho đây là một ý tưởng rất hay của các nghệ nhân làng gốm.

 

"Chiếu dời đô" được bán trước khi có lễ rước.

- Những tác phẩm gốm này sau đó sẽ làm gì, thưa ông?

- Chúng tôi sẽ đưa vào Bảo tàng Văn học Việt Nam và sau đó là cuộc triển lãm tại Vân Hồ (Hà Nội) vào đúng ngày 10/10, ngày Thủ đô tròn 1.000 tuổi. Nhưng trước khi làm điều đó, các tác phẩm này sẽ được bổ sung, hoàn thiện hơn. Chúng tôi sẽ thành lập một hội đồng thẩm định gồm các nhà văn, nhà thơ và các nghệ nhân gốm. Không chỉ bằng mắt thường mà bằng phương tiện kỹ thuật để đảm bảo độ chính xác.

- Một điều nữa là ngay trong ngày hội, khi BTC đang tiến hành lễ rước “Chiếu dời đô” một cách thành kính và trang nghiêm thì ở không gian cạnh đó, rất nhiều người đã có trong tay bản “Chiếu dời đô” chỉ với giá 250 nghìn đồng. Điều này BTC có biết không?

- Việc bán “Chiếu dời đô” là không sai, vì họ có giấy phép xuất bản hẳn hoi, nhưng bán trong lúc đang cử hành lễ rước trang nghiêm là sự vi phạm. Lẽ ra, làm lễ rước xong thì mới được bán nhưng họ là nhà kinh doanh nên cũng tranh thủ cơ hội, có người hỏi mua là bán thôi. Điều này, BTC cũng khó mà kiểm soát hết được.

- Xin cảm ơn nhà thơ!

 

Thông báo một đằng, làm một nẻo? Ngay sau khi kết thúc màn thả thơ, nghi lễ cuối cùng của buổi sáng ngày chính lễ, thông báo của BTC cho hay, các tác phẩm thơ, góc triển lãm sẽ còn được trưng bày phục vụ công chúng trong 3 ngày tiếp theo. Ngọn lửa rước từ Đền Hùng về cũng vẫn được thắp. Nhưng ngày hôm sau, chúng tôi quay trở lại thì không khí của Ngày Thơ đã nhường chỗ cho vẻ ngày thường của Văn Miếu Quốc Tử Giám. Một nhân viên làm nhiệm vụ soát vé ở đây cho biết: “Không phải mình phóng viên mới mất công đâu, từ sáng đến giờ rất nhiều người yêu thơ đến rồi về mà không biết mình nghe nhầm hay BTC thông báo nhầm nữa”.

Thanh Hà