Gặp chủ nhân "ngôi nhà quái dị”

Và đây cũng là một trong những đặc sản của thành phố ngàn hoa, tạo được “ấn tượng mạnh”  khi du khách khi đặt chân đến mảnh đất này.

Tôi không bị điên!

Cũng như bao người khác, tôi bước vào Ngôi nhà quái dị (NNQD) với một chút hành trang nho nhỏ về thông tin, hình ảnh về ngôi nhà được mệnh danh là có một không hai trên thế giới này. Đập vào mắt khi bước vào cổng là một khu rừng kỳ lạ với những gốc cây cổ thụ, những khối núi đầy vẻ hoang sơ, quái dị. Trong những hốc cây, trên từng bước chân đầy cảm giác của người thích khám phá, khiến tôi như lạc vào một không gian kỳ ảo, lạc vào “vườn địa đàng” mà ở đó có muôn vàn cạm bẫy chỉ có ở chốn rừng xanh. Những bước chân được ru ngủ bởi những ý nghĩ liên tưởng, tôi như thấy mình đang được sống trong một toà lâu đài giữa rừng thẳm, qua những căn phòng quái lạ, những con đường kỳ dị và nếu ai không tỉnh táo, chắc rằng họ sẽ cho mình đang viễn chinh trong một giấc mơ... rợn người. Và những cảnh vật khiến du khách luôn thót tim chỉ dừng lại khi chủ nhân của ngôi nhà quái dị - bà Đặng Việt Nga xuất hiện.

Nói về góc độ nghệ thuật, người đàn bà có khuôn mặt rất Tây, cười nhè nhẹ cho rằng, đó là trường phái đi về thiên nhiên - con người gắn liền, sống và bảo vệ, dắt tay thiên nhiên. Bà giải thích: Lối kiến trúc trong ngôi nhà này hoàn toàn không cách điệu, giống như những gì thiên nhiên đã đang tồn tại, ở một góc nhỏ nào đó. “Trong lòng những gốc cây và các phiến đá bị cưa cụt, con người vẫn có thể tạo nên những gian phòng ấm cúng, tiện nghi, thậm chí cả những lâu đài đầy huyền bí và hấp dẫn”- bà nói. Vậy nhưng, khi nói đến nguồn của ý tưởng, bà nghiêm mặt nói: “Cuối thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21, trước những “cơn lốc” con người tàn phá thiên nhiên quá dữ dội, như thể dồn đến chân tường, thiên nhiên quật ngược trở lại hoành hành khủng khiếp, bạo tàn và...”.

Sao gọi là NNQD mà không là một tên gọi khác dễ nghe? Bà cho rằng: “Riêng mình không nghĩ quái dị, mà đó là tên “người đời” đặt cho công trình này, lâu dần thành... thành tên, dấu ấn”. Bà kể rằng, nhiều người còn cho bà là người điên, còn công trình này là “khùng, quái dị”. Bà nói tiếp: “Bản thân tôi thì... không điên, đưa con người về với thiên nhiên thì có gì là điên? Đã là cây cối thì không thể có đường thẳng, không có sự vuông vức”.

Bà thú thật “mình là một con người bình thường như bao người”, nhưng bà lại thú nhận “nếu là một người phụ nữ bình thường khác thì họ không “điên”, không dại như tôi khi phải đầu tư vào công trình quái dị này làm gì”. Tôi tần ngần chưa hiểu hết ý, bà xởi lởi: “Quan điểm của tôi, mình có khả năng về kiến trúc, mình phải làm cái gì đích đáng với mong muốn để lại mai sau dấu ấn không phai trong nền kiến trúc đương đại của thế giới về vườn kiến trúc, lối sống Việt”.

Bà Nga: "Nhiều người đã hù dọa để mong tôi bỏ cuộc".

Vầng trăng Việt

Tên bà là Đặng Việt Nga (SN 1940, con gái của cố Tổng Bí thư Trường Chinh), cái tên mà từ khi sinh ra bố mẹ đã hướng đến: Vầng trăng Việt. Quả vậy, từ lúc bé đến lúc trưởng thành, trong con người bà luôn tâm niệm: mình phải làm điều gì đó để lại dấu ấn cho người đời.

Tốt nghiệp ĐH Kiến trúc tại Maxcơva (1959 - 1965), học tiến sĩ (1969 - 1972) trở về Hà Nội công tác tại Viện Thiết kế Kiến trúc. Do công việc và sự đứt gánh gia đình, sau năm 1980 bà quyết định vào Đà Lạt với lý do khác nữa: “Sức quyến rũ của thành phố ngàn hoa: Phong cảnh tuyệt đẹp, khí hậu trong lành, con người hiền lành...”.

Năm 1990, trong lúc bế tắc vì sự nghiệp, bởi những điều bà muốn làm lại là vật cản của nhiều người, bà quyết định chứng minh con đường đi của mình phải hết sức độc đáo, được mọi người công nhận. Sau bao tháng ngày trăn trở, tháng 2/1992 bà bắt đầu xây dựng ngôi nhà kỳ lạ theo trí tưởng tượng định hình. Lúc đầu, bà chỉ thiết kế làm các gốc cây xung quanh ngôi nhà cũ kỹ thời Pháp để lại. Càng làm, trí tưởng tượng thăng hoa, có những gốc cây thì phải có ngọn núi bao bọc. “Mình là một con người, đáng được sống, được làm người đích thực và đáng được hưởng thụ như một con người thật cao sang, không thấp hèn” - bà quan niệm.

Một góc của ngôi nhà.

Khối công trình được thiết kế như đi vào... rừng thẳm, núi sâu. Ở đó mọc lên toà lâu đài, nhà rông (theo hình thù Tây Nguyên), cung vua, phòng hoàng hậu giữa... rừng xanh. Các khối trụ, móng, đà, sàn... đều đổ bê tông cốt thép tạo nên hệ thống xương sống. Các hình thù được làm bằng lưới thép đổ bê tông. Theo bà Nga, công trình này làm rất công phu trong từng chi họa tiết, nếu bình thường 1 công, đối với công trình này phải 10 công. Theo dự tính, công trình sẽ hoàn thiện vào năm 2010. Gần 20 năm xây dựng theo kiểu cuốn chiếu, nếu tính cả tiền đất (mua thêm nền đất bên cạnh để mở rộng diện tích) dự tính NNQD của bà Nga sẽ  “ngốn” gần 30 tỉ đồng.

Dư vị đắng...

Không theo mạch nguồn, câu chuyện giữa tôi và bà Nga luôn bị ngắt quãng bởi dư vị đắng trong NNQD này. Thời kỳ đầu, nhiều người cho rằng công trình của bà Nga là không nghiêm túc. Có rất nhiều lần, những người “không ưa” đã đến hù doạ, thư nặc danh, chửi bới, vận động để bà nản chí... bỏ cuộc. Có không ít lần họ tung tin “bà Nga bị bệnh hiểm nghèo sắp chết”... 17 năm sống trong lo sợ, qua 6 lần vượt qua “bể khổ” của sự ngăn trở thì cuối cùng cũng nhận được sự đồng tình của UBND tỉnh cũng như ngành chức năng.

Nhận được sự đồng tình, nhưng câu hỏi “tiền đâu?” vẫn luôn canh cánh trong lòng bà. Đã có lúc tưởng như không thể tồn tại, hai bàn tay trắng bà đi cùng trời cuối đất để kiếm tìm niềm hy vọng. Gia tài bán hết, sức tàn lực kiệt nhưng công trình vẫn dang dở. May mắn thay, những cánh tay rộng mở, đồng cam đã nâng cánh cho công trình ngày một hoàn hảo. Theo bà Nga, bà không bao giờ quên ơn người cứu mình, như ông Nguyễn Vỹ, thời bấy giờ là Phó Giám đốc Công ty Nông Lâm nghiệp Gia Lai - Kon Tum đã cho bà vay mà không hề tính toán “cứ sử dụng, sau này có điều kiện trả sau”; ngoài ra, hai vợ chồng em ruột của bà - ông Đặng Việt Bắc và Tô Thị Cẩm Liên cũng như bố, dì của bà Liên đã giúp đỡ rất nhiều...

Du khách thăm quan.

Hương vị ngọt...

Theo tìm hiểu của tôi, rất nhiều du khách trong và ngoài nước đến khám phá NNQD đều có chung nhận xét: kể cả từ chi tiết nhỏ đến tổng thể, bà Nga không bỏ sót, tất cả đều hoàn hảo. “Cái đầu rất thông minh và độc đáo” - nhiều vị khách trầm trồ, thán phục khi xem.

Có nhiều vị khách nước ngoài “mê” nghệ thuật kiến trúc cho rằng, kiểu kiến trúc của bà Nga tương đồng mặt nào đó với vị họa sĩ lừng danh - Loradi (Tây Ban Nha) ở thể loại tự do. Điều đặc biệt, “kiểu kiến trúc như bà Nga: nhà ở trong cây thì chưa từng thấy bao giờ từ cổ chí kim trên thế giới này”, nhiều kiến trúc sư đánh giá là “tuyệt vời”.

Có những kỷ niệm trong NNQD như tạo thêm sức sống, sức bật cho bà Nga theo đến cùng với công trình kỳ dị. Bà không bao giờ quên hình ảnh có bà Tây đến ở 2 tuần liền để khám phá NNQD với tâm niệm phải khám phá bằng hết mới về. Thế nhưng, sau 2 tuần bà đành từ biệt với câu trả lời: “Cũng cảnh ấy, cũng căn phòng ấy, cũng những điều... quái dị ấy nhưng mỗi ngày tôi thấy mỗi khác, lạ thật”.

Còn ông Tây đến từ nước Mỹ xa xôi thuê ở phòng 10 (nơi cao nhất) trong ngôi nhà quái dị, lúc đầu dự định ở một vài hôm, nhưng sau đó quyết định ở 12 ngày. Trước khi chia tay để lại sự phân trần: “Tôi không hiểu tại sao bà Nga lại nghĩ ra những điều như thế” và tự trả lời: “Bà đã cho tôi quan điểm tự do, không nên chỉ sống trong sự vuông vức mà phải thoáng mở để khơi dậy tinh thần tự do trong mỗi con người, nó sẽ giúp ích rất lớn cho sự sáng tạo”.

Bà Nga và ông Đinh Ly bên "ngôi nhà quái dị".

Điều thú vị, mỗi ai đã từng đến thăm thú NNQD đều muốn lưu dấu mình nơi đây một vài kỷ niệm. Trong căn nhà của bà, những hình ảnh, những bài văn, câu thơ... lưu bút cứ thế chồng chất. Có vị khách từ Mỹ tặng lại bà Nga cuốn album gần cả ngàn bức ảnh chụp tất cả mọi ngóc ngách để mong muốn bà Nga làm một bảo tàng về NNQD. Đó cũng là ý nghĩ trùng khớp mà bà Nga quyết chí sẽ thực hiện trong nay mai.

Điều không thể không đề cập tới trong bài viết này, cũng từ NNQD, có một du khách đến thưởng ngoạn ngôi nhà đã “mê muội” chủ nhân và ngôi nhà có một không hai. Hai người đã “kết duyên” nhờ tâm đầu ý hợp cho dẫu xuân đã muộn, sắc dần phai. Ông là Đinh Ly, thua bà 1 tuổi, sẽ cùng bà Nga “đi hết đoạn đường còn lại của cuộc đời” cho dẫu hai người không đăng ký kết hôn và không có gì ràng buộc, chỉ có trái tim nóng luôn thổn thức cùng nhau.

Thế mà đã 8 năm trôi qua, kể từ ngày ông Đinh Ly đến thưởng ngoạn NNQD, bẻ lối cho bước ngoặt cuộc đời. Những câu thơ ngày đầu mãi vang vọng: “Con nhện đủng đỉnh xe đời/ có xe duyên nổi “người trời” với ta?/ trời cao có bóng Hằng Nga/ Sáng trong dịu mát bao la hỡi người/ đến đây sao thấy bùi ngùi/ phải chăng đã hút cuộc đời của ta?”.

Ông Đinh Ly có cảm nhận riêng, còn tôi và những ai từng đến cũng mê say sự kỳ dị đáng yêu trong NNQD!

Xuân Hoài