Đặt hàng viết về "sự thật trần trụi"

>> Đòn cạnh tranh khốc liệt quanh tự truyện Lê Vân

Sự béo bở của tự truyện văn nghệ sĩ

Với thành công sau cuốn tự truyện của Lê Vân, các nhà sách bắt đầu nhận ra sự “béo bở” của loại sách này nếu người viết ra chúng là những người nổi tiếng. Không biết có sự can thiệp của giới làm sách hay không mà liên tiếp sau đó, nhiều nghệ sĩ nổi tiếng đã cho biết về những cuốn tự truyện về đời tư của mình sẽ ra mắt trong một tương lai gần. NSND Thanh Hoa lúc ấy cũng đang gấp rút hoàn thành bản thảo cuốn tự truyện của mình với sự giúp đỡ của nữ nhà văn Trần Thị Trường. Cuốn tự truyện dung nạp trong nó những năm tháng gian khó nhất trong cuộc đời ca hát của người nghệ sĩ này. Và đây cũng sẽ là lần đầu tiên Thanh Hoa nói về những câu chuyện vốn được nghe nhiều trong giai thoại làng văn nghệ. Rồi nguyên nhân cái chết của chồng chị - nhạc sĩ Phan Lạc Hoa - cũng được đưa ra không giống với những tin đồn. Và sẽ có không ít nhân vật có tên của giới nhạc sĩ - vốn là “bạn rượu” của Phan Lạc Hoa sẽ kể lại với một chân dung khác. Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo cũng đã lên kế hoạch cho một cuốn tự truyện của mình. Giới nghệ sĩ râm ran là Thanh Lam, Hà Kiều Anh, Đan Trường... đều đã tuyên bố sẽ có những tự truyện gây chấn động làng nghệ sĩ. Điều đó cho thấy sự thật trong giới nghệ sĩ luôn thu hút sự tò mò của công chúng và những cuốn tự truyện vì thế cũng trở nên đắt hàng.

Đặt hàng phơi bày “sự thật trần trụi”

Một người trong giới xuất bản hôm rồi ngồi trong quán cà phê quen thuộc đã than vãn: “Tôi mà là giám đốc một nhà sách, nếu không có ông bà văn nghệ sĩ nào chịu “phơi bày phòng ngủ” nhà mình như bà Lê Vân thì tôi sẽ đưa ra những hợp đồng với lợi nhuận thuyết phục để đặt hàng các vị ấy viết. Nếu có được một cuốn như Lê Vân yêu và sống trong tay thì việc thu hồi vốn và lãi lớn chẳng bao lâu”.

Buổi trưa về cơ quan, lên mạng lướt qua một số trang báo, tôi chợt sửng sốt khi đọc được một bài phỏng vấn nhà văn trẻ Thúy Quỳnh. Trong bài báo đó, Thúy Quỳnh cho biết, cô được một nhà sách đặt viết một cuốn tiểu thuyết mà trong đó những câu chuyện hầu hết là có thực. Tất cả các nhân vật này đều được giữ nguyên tên thật và độc giả sẽ nhận ra một nhà phê bình nổi tiếng, một nhà văn nổi tiếng, một trí thức văn chương Việt kiều nổi tiếng... thật sự như thế nào trên trang viết của Quỳnh. Trong đó có rất nhiều tình huống quen biết nhau qua cuộc rượu, nói chuyện văn chương thi phú, và sau đó là... qua đêm.

Trang bìa cuốn tự truyện Lê Vân yêu vào sống

Săn sách từ bản thảo và đón lõng thị hiếu độc giả

Dò hỏi những anh em, bạn bè quen biết Thúy Quỳnh, tôi có được thông tin giám đốc nhà sách đặt Thúy Quỳnh viết tiểu thuyết đó tên là Thắng. Một đồng nghiệp bảo tôi chắc là Trần Đại Thắng ở Nhà sách Đông A. Không mất nhiều thời gian để tôi liên hệ và có một cuộc trò chuyện với anh Thắng ở Cà phê Nhân Mã trên phố Trịnh Hoài Đức (Hà Nội). Vừa nghe thông tin câu hỏi của tôi, Trần Đại Thắng phủ nhận ngay: “Đây là lần đầu tiên tôi nghe thấy chuyện này đấy. Thực sự tôi chưa bao giờ nghĩ đến “chiêu” câu khách rẻ tiền như thế. Có thể họ nhầm tôi với ai đó. Nguyên tắc làm việc của chúng tôi là tác giả phải có bản thảo hoàn chỉnh đem đến thì chúng tôi mới xem xét, nếu thấy được thì tiến hành mua bản quyền. Từ trước tới nay chúng tôi chưa bao giờ đặt hàng các nhà văn viết theo yêu cầu cả. Tiêu chí của chúng tôi là an toàn. Một tác phẩm đứng được, tôi nghĩ không phải nhờ xì - căng - đan mà là do chất lượng tự thân của nó. Tôi không loại trừ phương án đặt các nhà văn viết sách trong tương lai, nhưng đặt viết về những vấn đề gây tai tiếng hoặc liên quan đến sex để câu khách thì chắc chắn là không bao giờ”.

Trao đổi thêm, ông Trần Đại Thắng cho biết, kỹ nghệ làm sách của Đông A chẳng có gì ghê gớm ngoài việc biết “đón lõng” thị hiếu của độc giả và biết lựa chọn một khu vực riêng cho mình. Đông A đã rất thành công với chủ trương giới thiệu các tác phẩm mới của các nhà văn nổi tiếng và các tác phẩm xuất sắc của các cây bút mới xuất hiện trên văn đàn. Bộ Văn Mới là một trong những dấu ấn thành công của Đông A trong cuộc chạy đua rốt ráo này.

Trang bìa cuốn "Bóng đè"

Sau lần tìm gặp không đúng người của tôi, một chị đồng nghiệp bên VTC bảo: “Sao em không thử hỏi anh Dương Thắng -  Giám đốc Nhà sách Kiến thức xem? Ông này dám nghĩ dám làm lắm! Biết đâu lại đúng”. Tôi tức tốc liên hệ với anh Dương Thắng, và quả thật đây chính là chủ nhân của bản hợp đồng với tác giả trẻ Thúy Quỳnh. Anh Thắng tâm sự: “Thực ra không hẳn là tôi nghĩ ra đề tài tiểu thuyết này và đặt Thúy Quỳnh viết. Trước đó, Quỳnh đã đưa một số đoạn của tiểu thuyết lên mạng. Tôi đọc được và nhận ra đây là một giọng văn rất riêng nên đã đặt tiền trước, ký hợp đồng với Thúy Quỳnh mua bản quyền xuất bản và phát hành cuốn tiểu thuyết này khi Quỳnh viết xong. Thế nhưng bản quyền sửa chữa phải thuộc về nhà sách. Hiện bản thảo đã xong, chúng tôi đang biên tập. Đúng là tập sách có một số nhân vật mang tên tuổi thật và sự việc có thật. Tôi đã trao đổi kỹ với tác giả và nghĩ việc này cũng không ảnh hưởng gì lớn đến chất lượng tác phẩm. Vì nếu không đặt tên thật thì qua miêu tả, qua sự việc, độc giả cũng dễ nhận ra đó là ai. Các độc giả bình dân sẽ gắn ngay nhân vật vào một con người có thật ở ngoài đời”. Theo ông Dương Thắng, nếu gọi đây là một chiêu của giới làm sách tiếp cận thị trường thì cũng không phải vì nhà sách chỉ tiếp quản tác phẩm đang viết dở. Nhà sách cũng có những trường hợp đặt tác giả viết theo đề tài của mình. Ví như nhà văn Nguyễn Bắc Sơn khi ra mắt Luật đời cha và con năm 2006, từ tư tưởng nội dung và cách nhìn đều đã được  trao đổi để anh Sơn viết cho một cuốn khác với những đòi hỏi cao hơn hẳn. Và Bắc Sơn đã hoàn thành đúng yêu cầu. Hay như tác giả trẻ Vũ Phương Nghi (đang học mỹ thuật ở Thượng Hải) mà nhà sách đã giới thiệu cuốn sách đầu tay là Chuyện lan man đầu thế kỷ năm 2006 và hiện nhà sách đang đặt Phương Nghi viết một cuốn tiểu thuyết vừa có yếu tố trinh thám, tâm linh, vừa có thông tin về lịch sử Việt Nam -  đều là những yếu tố giúp cho sách bán chạy. Sau vài tháng, Nghi đã gửi cho nhà sách 2 chương đầu với giọng văn trẻ trung, hóm hỉnh, duyên dáng. ông Thắng  nghĩ  đây sẽ là cuốn sách thu hút được độc giả của Nhà sách Kiến thức trong thời gian tới.

Thời gian qua, Nhà sách Kiến thức đã được độc giả biết đến khi in lại một số tác phẩm của các tác giả mà các nhà sách khác đã in như  Thuận với China town, Paris 11/8 và Đỗ Hoàng Diệu với Bóng đè là những tác giả mà Kiến thức đã tiếp cận đầu tiên một cách trọn vẹn. Bóng đè lúc đầu tưởng như không thể xuất bản vì nội dung của các truyện trong tập sách khá “sốc”. Dương Thắng đã phải làm việc với Nhà xuất bản Đà Nẵng rất nhiều lần, đã phải lựa chọn và bỏ ra 3 truyện ngắn tạm gọi là “nặng đô”. Khi Bóng đè được in ra, có nhiều độc giả chê sách in xấu, bìa làm xấu, thiếu mỹ thuật. Nhưng dân làm sách thì đều nhận thấy rằng, nếu in “bắt mắt” thì Bóng đè khó mà có mặt được trên thị trường. Mặt khác, xét về thương mại thì in như thế sẽ in được nhiều nhất, nhanh nhất và cho lợi nhuận cao nhất. Sau 3 lần tái bản, cuốn sách đã đạt tới 20.000 cuốn, chưa kể một số lượng khổng lồ sách lậu đã “đè bẹp” cả số lượng sách in chính thống. 

(Còn nữa)

Nguyễn Thắng