"Cái áo" chưa vừa người

Kết quả Làn sóng xanh (LSX) năm 2007 được công bố một cách bất ngờ trong tuần qua. Không phải bất ngờ ở kết quả, mà bất ngờ ở cách công bố khá lặng lẽ và nước rút. Nói là bầu chọn năm, nhưng cuộc bình chọn này đã kết thúc ngay từ hôm 30-9, và cũng không buồn giấu kết quả tới giờ trao giải (1-11) như thông lệ. Lý do được ban tổ chức đưa ra là năm nay LSX sẽ tập trung lực lượng cho cuộc bầu chọn quan trọng hơn: Top ten LSX 10 năm (1997-2007) kéo dài từ 4-10 đến hết ngày 31-11.

Làn sóng xanh: Một thời đã qua

Tất nhiên, có cuộc bình chọn 10 năm hay không thì những ai quan tâm, theo dõi bước đi của bảng xếp hạng ca khúc VN có thâm niên lâu nhất và từng có uy lực nhất này đều hiểu thời uy lực ấy không còn. Thời mà giới băng đĩa lậu nghe ngóng kết quả LSX từng tuần để lên kế hoạch sản xuất, các sao bỏ cả sô diễn nước ngoài để kịp về biểu diễn các chương trình LSX... đã qua rồi. Giờ đây, việc bảng xếp hạng năm có thể "cắt xoẹt" đi ba tháng, lại là ba tháng cuối năm - thời điểm sôi động nhất của thị trường ca nhạc - cũng chẳng ảnh hưởng gì đến kết quả bảng xếp hạng đã được công bố!

Ông Nguyễn Công Vinh - phó trưởng ban FM Đài Tiếng nói nhân dân TP.HCM, "chủ nhà” LSX, cũng thừa nhận việc LSX giảm sút sức hút so với thời gian trước đây là một lẽ đương nhiên, khi chương trình này phải "đá cùng sân" với nhiều chương trình xếp hạng, nhiều kiểu bình chọn, nhiều loại bỏ phiếu, nhắn tin...

Ca sỹ Hồ Quỳnh Hương nhận giải Mai Vàng.

Lý do thứ hai là chính đời sống ca nhạc cũng chưa quay trở lại được thời hoàng kim 1997-2000. Hai năm nay, các đêm công diễn có bán vé chương trình LSX không kiếm đủ tài trợ và cũng không còn đủ tự tin bươn chải với thị trường như trước, đã tự chấm dứt.

Song, sâu xa hơn, tình trạng "rơi từ từ không thể hãm phanh" này là ở chỗ 10 năm qua LSX vẫn là một bảng xếp hạng "không chân": mọi căn cứ hợp pháp của một bảng xếp hạng như số lượng đĩa phát hành, số lần phát sóng trên đài phát thanh, trên sóng truyền hình đều là số không. Lệ thuộc hoàn toàn vào phiếu bầu, đồng nghĩa với việc bị chi phối bởi các fan club, bởi một hệ thống phiếu bầu ảo.

Để ngăn chặn, lâu nay ban biên tập LSX phải làm việc loại bỏ phiếu không hợp lệ một cách cũng... không được hợp lệ cho lắm. Chẳng hạn, thư bầu chọn có cùng nét chữ: loại, phiếu bầu chọn đánh máy sẵn: loại (trong trường hợp thính giả nhờ người khác viết hộ vì nhiều lý do thì sao?). Hơn nữa, phương pháp thủ công này cũng chỉ loại được những fan club chưa chuyên nghiệp, mua cùng loại tem, cùng loại phong bì, thuê một người viết và gửi phiếu bầu về trong cùng một ngày; chứ nếu gặp "cao thủ” thì làm gì được?

Mai vàng và Cống hiến: Tìm lại chính mình

Giải Mai vàng (của báo Người Lao Động) sau 12 năm tổ chức, năm nay cũng đang trên đường tìm lại chính mình. Hai năm vừa qua Mai vàng liên tiếp gặp chuyện, đều ở giải dành cho ca sĩ, với cùng một kiểu thắc mắc giống nhau khi người rớt giải cho rằng mình có fan nhiều hơn người "ẵm" giải. Và chẳng ai tin được phần đông người lao động có thời gian rỗi để mà tham gia các fan club, có tiền dư dả để đi xem các chương trình biểu diễn có giá vé vài trăm ngàn đến cả triệu đồng rồi sau đó cắt phiếu bình chọn!

Lễ trao giải thưởng Mai Vàng lần thứ 12.

Để có được những lá phiếu bầu thật sự của người lao động, năm nay lần đầu tiên Mai vàng tổ chức 11 chương trình "tiền Mai vàng", cơ hội để các nghệ sĩ trực tiếp biểu diễn tại các khu chế xuất, các khu công nghiệp, trực tiếp giao lưu với công nhân viên, có thể hiểu nôm na như hình thức "tiếp xúc cử tri" trước ngày "bầu cử" vậy.

Trao quyền quyết định nhiều hơn (chưa hoàn toàn) cho bạn đọc, theo ông Trần Thanh Hải - tổng biên tập báo Người Lao Động, trưởng ban tổ chức, năm nay hội đồng tư vấn nghệ thuật sẽ chỉ can thiệp vào vòng đề cử, vòng 2 chọn ra giải thưởng hoàn toàn do bạn đọc quyết định.

Tương tự, cũng đã có ý kiến hãy để chính các nhà báo bỏ phiếu cho các đề cử ở giải thưởng Cống hiến (báo Thể Thao & Văn Hóa), thay vì đề cử từ phiếu bầu của độc giả Thể Thao & Văn Hóa như hiện nay, như thế sẽ chuẩn xác hơn với một cuộc bầu chọn từ góc nhìn báo chí như Cống hiến?

Phiếu bầu của độc giả, thính giả lâu nay vẫn là một khái niệm mờ mờ ảo ảo, với cả công chúng và bản thân các danh hiệu bầu chọn. Cả ba cuộc bình chọn nói trên đều chưa bao giờ công bố con số chính xác của các phiếu bầu và cũng không có đơn vị kiểm phiếu trung gian. Đây là điều khá tế nhị liên quan tới "cái áo" chưa thật "vừa người" của các cuộc bầu chọn giải thưởng hiện nay.

Theo Thủy Phạm
Tuổi Trẻ