Giáo dục tình dục: Nhốt hươu, đuổi hươu hay vẽ đường?

Quang cảnh tại Hội nghị. Ảnh: Quang Đảng

Hội nghị với 4 phiên toàn thể để bàn thảo về các vấn đề giáo dục tình dục với Mục tiêu thiên niên kỷ và Chương trình hành động Dân số và Phát triển; Giáo dục tình dục trong nhà trường; Vai trò của xã hội dân sự trong thúc đẩy các sáng kiến giáo dục tình dục; Giáo dục tình dục: Hướng tới tương lai. Ngoài ra là 12 phiên vệ tinh để thảo luận sâu hơn về các vấn đề như quan niệm và thực hành tình dục, quyền tình dục của cộng đồng người đồng tính, vai trò của truyền thông trong giáo dục tình dục, bạo lực tình dục, giáo dục tình dục tại khu vực miền núi, giáo dục tình dục đối với các nhóm đặc biệt, quyền sinh sản và tình dục của người khuyết tật… Song song bên lề Hội nghị là triển lãm tranh, giới thiệu sách về đề tài này.

Tham luận tại Hội nghị, bạn trẻ Nguyễn Thị Hằng Phương (Đại học Thăng Long) kể lại, cô đã rất hoang mang lo sợ và không biết chia sẻ với ai khi nghĩ mình sẽ có thai chỉ vì ôm người yêu của mình. Khi đó cô đã là sinh viên đại học.

Về thái độ đối với tình dục trước hôn nhân, có 74,8% người cho rằng tình dục trước hôn nhân của nam giới là sai và tương ứng là 85,5% đối với nữ. Cũng chính vì quan niệm về tình dục trong hôn nhân và mục đích sinh đẻ nên hầu hết trong xã hội chỉ chấp nhận quan hệ tình dục dị tính mà không chấp nhận đồng tính. Tuy nhiên, ở nhóm người trẻ tuổi hơn, có học vấn cao hơn và ở khu vực đô thị thì quan điểm này cởi mở hơn.

Nam “kín đáo” hơn nữ

Kết quả Tổng điều tra Dân số năm 2009 của Tổng cục Thống kê cho thấy vị thành niên, thanh niên (nhóm tuổi 14-15) ở nước ta chiếm 23,15% tổng dân số. Đây là nhóm tuổi có sự biến đổi mạnh mẽ về mặt tâm, sinh lý và các hình vi giới tính, tình dục. 

Tình dục đồng giới phát triển mạnh mẽ ở các nước phương Tây và ngày nay đã lan tràn đến Việt Nam. Những hiện tượng đám cưới đồng giới, ngày diễu hành của những người đồng giới trong thời gian gần đây nhất đã cho thấy xu hướng phát triển của  xu hướng này ở Việt Nam; tuy nhiên ở SAVY 2 và SAVY 1 đã phát hiện tỷ lệ thanh thiếu niên không biết về tình dục đồng giới là 36,6% và 40% tính trên toàn quốc, chỉ thay đổi nhỏ sau 5 năm. 

Điều này chứng tỏ nhận thức của cộng đồng về xu hướng tình dục này không được cải thiện bao nhiêu. Nhiều thanh thiếu niên chưa biết đến hiện tượng tình dục đồng giới và nhận định của các em về tình dục đồng giới nói chung không chính xác, nặng về thành kiến. Cần phải có những nghiên cứu và khảo sát nghiêm túc, khoa học về vấn đề này để định hướng dư luận xã hội.

Về tình dục an toàn, điều tra cũng cho thấy hầu như những người được khảo sát đều biết từ 1 đến vài phương pháp tránh thai (hơn 97%). Bao cao su vẫn là hỗ trợ hàng đầu cho nam (72,7%) nhưng viên tránh thai khẩn cấp cho nữ lại có tỷ lệ sử dụng không cao (chỉ 4,5%). Cũng có tới 38% (nam) và 54% (nữ) không muốn sử dụng bao cao su.

Hiểu biết về thời điểm dễ có thai trong chu kỳ "nguyệt san" khá thấp. Ở SAVY1, chỉ có 13% (7% nam và 18% nữ). Ở SAVY2 là  17% (11% nam và 22% nữ) trả lời đúng. Tỷ lệ đã từng nạo phá thai tăng theo tuổi: Nhóm tuổi 18-21, 7% đã từng nạo phá thai trong khi ở nhóm tuổi 22-25 thì cứ 10 người có 1 người nạo phá thai.

Tuy nhiên, tỷ lệ các em vị thành niên không chia sẻ với ai tính trên cả nước là 1/3 (29,4%), điều này đáng được các nhà giáo dục và các bậc cha mẹ lưu tâm. Tỷ lệ nam không chia sẻ với ai cao vượt trội so với nữ (tương ứng là 54,5% và 3,4%) cho thấy điều khác thường, chính vị thành niên nam lại “kín đáo” hơn nữ khi đối diện với vấn đề của lứa tuổi.

Giáo dục sức khoẻ tình dục hướng tới Mục tiêu Thiên niên kỷ

Một trong những giải pháp quan trọng mà Chính phủ Việt Nam xác định nhằm thực hiện thành công Chiến lược Phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011-2020 là: Xây dựng môi trường xã hội lành mạnh cho thanh niên, nâng cao thể chất và tinh thần, kỹ năng sống, kiến thức về giới và sức khỏe sinh sản cho thanh niên, cụ thể: “Nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần, giáo dục sức khỏe sinh sản và giáo dục tiền hôn nhân cho thanh niên. Tiếp tục thực hiện các chiến lược, chương trình mục tiêu quốc gia về dân số, chăm sóc sức khỏe, phòng chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm trong thanh niên”.

Lương Quang Đảng