Barack Obama bắt đầu hành động

Rất nhiều thách thức đang chờ đón Tổng thống 44 của nước Mỹ. (Ảnh: Jewsonfirst)

Chưa hết, ông Obama còn bổ sung vào nội các rất nhiều bóng hồng. Đó là Ngoại trưởng Hillary Clinton, Bộ trưởng Lao động Solis, Bộ trưởng An ninh Nội địa Janet Napolitano, Quản lý Cơ quan bảo vệ môi trường Lisa Jackson, Đại sứ Mỹ tại LHQ, bà Rice và Chủ tịch Hội đồng chính sách quốc gia Barnes. Bên cạnh đó, ông Obama cũng đã thể hiện mong muốn đoàn kết lưỡng đảng qua việc giữ lại Bộ trưởng Quốc phòng đương nhiệm thuộc đảng Cộng hòa Robert Gates và bổ nhiệm ông Roy LaHood, Hạ nghị sĩ Cộng hoà sắp mãn nhiệm gốc Lebanon làm Bộ trưởng Giao thông.

Theo đánh giá của các nhà quan sát, nội các của ông Obama là nội các đa sắc tộc nổi bật từ trước đến nay ở Mỹ. Đặc điểm nổi bật nhất của nội các này là nó bao gồm những nhân vật có cá tính rất mạnh, có năng lực và nhất là sẽ có cách làm việc khác với lề thói cố hữu của Nhà Trắng.

Báo Pháp Les Echos nhận định với một đội ngũ như vậy, chính quyền của tân Tổng thống Obama sẽ trở lại vũ đài quốc tế với vị thế truyền thống của nước Mỹ: chủ nghĩa thực dụng.

Đối diện thách thức kinh tế

Suy thoái kinh tế là mối lo lớn nhất của nước Mỹ hiện nay. (Ảnh: motorhomefun.co.uk.)

Theo tờ Washington Times, những đề cử thành viên nội các của tân Tổng thống Obama cũng cho thấy ông sẽ đặt vấn đề kinh tế lên cao hơn tất thảy. Đội ngũ cộng sự của ông Obama hiện nay gồm nhiều nhà kinh tế nổi tiếng và sẵn sàng đối phó với những thách thức to lớn của đất nước. Tân Tổng thống Obama cũng đã phát ra những tín hiệu cho biết dưới thời ông, chính sách thương mại của Mỹ sẽ có những thay đổi cơ bản, trong đó tập trung vào nâng cao các tiêu chuẩn lao động và môi trường pháp lý và có thể sẽ tăng cường hoạt động bảo hộ hàng hóa và hoạt động sản xuất trong nước.

Đơn cử như trong buổi họp báo tại Chicago khi đề cử ông Ron Kirk làm Đại diện thương mại Mỹ, tân Tổng thống Obama đã nói rằng thành công của thương mại Mỹ phụ thuộc vào việc các nước mở cửa đối với các sản phẩm của Mỹ và bất kỳ hiệp định nào do ông ký “sẽ không chỉ chiếu theo lợi ích của các tập đoàn lớn, mà còn phải tính đến lợi ích của cả đất nước và người lao động”. Ông Obama thề sẽ cứng rắn với Trung Quốc, nước vốn bị các nghị sĩ Mỹ coi là nguyên nhân chính dẫn đến bùng nổ thâm hụt thương mại của nước này.

Như vậy nhiệm vụ đè lên vai ông Kirk sẽ khá nặng nề. Đại diện thương mại của chính quyền mới sẽ phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn là cân bằng các lợi ích của quốc gia, các nghiệp đoàn và doanh nghiệp, đồng thời phải đối mặt với những thách thức như thúc đẩy tiếp cận thị trường rộng lớn hơn đối với Trung Quốc và thực thi luật sở hữu trí tuệ. Ông Kirk cũng có thể sẽ phải đóng vai trò “cầu nối” cho Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA), mà tân Tổng thống Obama muốn đàm phán lại nhằm bảo vệ việc làm cho người dân Mỹ. Ngoài ra, ông Obama còn muốn xem xét lại Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Hàn Quốc nhằm tạo điều kiện cho các nhà sản xuất xe hơi Mỹ tiếp cận nhiều hơn với thị trường này.

Các chính sách như trên có thể làm thoả mãn dư luận trong nước, nhưng có nguy cơ sẽ gây mất lòng các đối tác thương mại của Mỹ trên thế giới. Đó là lý do khiến Thứ trưởng Thương mại Mỹ sắp mãn nhiệm Christopher Padilla nhận định. Ông Obama sẽ phải đối mặt với những áp lực chính trị liên quan đến chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch nhiều hơn so với bất kỳ tổng thống Mỹ nào kể từ năm 1930.

Một lĩnh vực khác được tân Tổng thống Obama coi trọng là vấn đề năng lượng và chống biến đổi khí hậu. Mục tiêu “độc lập về năng lượng” cho nước Mỹ được ông gửi gắm vào Bộ trưởng Nông nghiệp Tom Vilsack, người từng có hai nhiệm kỳ thống đốc thành công ở bang Iowa, vốn đi đầu nước Mỹ về sản xuất cồn sinh học ethanol. Nhân vật thứ hai nhận được sự tin tưởng của ông Obama là Bộ trưởng Nội vụ Ken Salazar. Ông này sẽ đứng đầu cơ quan có chức năng quản lý các hợp đồng cho thuê đất công để khai thác dầu khí.

Có thể còn quá sớm để đánh giá nội các mà tân Tổng thống Obama vừa hoàn thiện sẽ thành công đến đâu trong vai trò chèo lái con tàu Mỹ. Nhưng qua sự lựa chọn của ông, người ta có thể hi vọng một nước Mỹ thay đổi như khẩu hiệu chính trị “Change – thay đổi” đã đưa ông vào Nhà Trắng.

Sức ép từ các kỳ vọng

Điều đó khiến những đồng minh thân cận nhất như tân Phó Tổng thống Joe Biden cũng phải e ngại. Thời gian ông Obama mới đắc cử, giới phân tích cũng khuyên rằng ông nên hạ bớt sự kỳ vọng của dư luận trong nước và thế giới đặt vào bản thân. Kỳ vọng quá cao có thể gây ra những phản ứng bất lợi nếu Tổng thống Obama chưa thể thực hiện ngay những lời hứa của ông trong thời gian đầu cầm quyền, trong khi mức hy vọng thấp hơn sẽ giảm bớt sức ép lên ông và đảm bảo một thành công vững chắc hơn.

Hương Giang