Xi măng “tố” than ép giá vận tải gây thiệt hại Hàng ngàn tỷ: Nhầm lẫn nhỏ?

 
Để điều tra chi tiết các vấn đề liên quan tới tố cáo TKV ép giá vận tải, PV Báo GĐ&XH đã đến nhiều đại lý, nhiều công ty xi măng. Qua tìm hiểu tại Công ty xi măng Hữu Nghị (HNC), có địa chỉ tại TP Việt Trì (Phú Thọ) cho thấy tại thông báo số 6907/TKV – KH TTN, ngày 19/11/2009, do Tổng giám đốc TKV Trần Xuân Hòa ký về giá bán than tại Hòn Gai (loại than cám 4a) cho các đơn vị sản xuất xi măng là 1.170.000 đồng/tấn. Đây là giá giao tại Quảng Ninh, chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT) và cước vận chuyển đến nơi tiêu thụ. Qua tìm hiểu các chứng từ, hóa đơn của các doanh nghiệp vận tải cho thấy cước vận chuyển đường thủy từ Quảng Ninh về cảng Việt Trì là 50.000 đồng/tấn; 20.000 đồng/tấn phí vận chuyển từ cảng nội về đến nhà máy xi măng HNC; 58.500 đồng tiền thuế VAT (tính theo VAT năm 2009 là 5%). Tổng cộng, giá một tấn than về tới tận của HNC là 1.298.500 đồng. Tuy nhiên, với thế độc quyền cung cấp than, TKV yêu cầu HNC ký với giá 1.400.000 đồng/tấn (bao gồm cả vận tải). Như vậy, mỗi tấn than HNC phải chịu cước vận tải cao hơn là 101.500 đ/tấn. Được biết, mỗi năm HNC phải tiêu thụ hơn 100 nghìn tấn than.

 

Lãnh đạo Hiệp hội Xi măng Việt Nam đang làm việc với phóng viên.

Không chỉ có HNC “thiệt đơn thiệt kép” mà nhiều đơn vị sản xuất bằng nguyên liệu than cũng “ốm người” vì phải chịu giá cước “ép”. Ông Nguyễn Văn Thiện – Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA) cho biết: “ Chúng tôi xin ví dụ về việc ép cước của TKV. Giá cước vận chuyển từ Cảng Ninh Bình về Công ty Xi măng X18 (Nho Quan, Ninh Bình) thuê ngoài thị trường là 30.000 – 35.000 đồng/tấn. Thế nhưng, TKV tính lên 98.000đồng/tấn. Giá cước vận tải theo thị trường từ cảng về nhà máy Xi măng Hệ Dưỡng (Ninh Bình) khoảng 25 – 30 nghìn đồng/tấn, thì TKV tính 72 nghìn đồng/tấn. Thế nhưng các doanh nghiệp không mua than của TKV thì lấy gì mà sản xuất”.

Một doanh nghiệp xi măng (xin được giấu tên) cho biết: “ Vì cước cao nên chúng tôi phải tự đẩy giá thành xi măng và các sản phẩm khác. Cuối cùng, khách hàng mới chính là những người bị thiệt hại”. 

Ông Nguyễn Văn Thiện, Chủ tịch VNCA cho biết thêm: “Các doanh nghiệp sản xuất hiện nay vẫn chưa dám đàm phán với TKV bởi họ sợ sẽ bị cắt than, chậm than.  Chỉ cần dừng vận hành lò trong một ngày, mỗi đơn vị đã thiệt hại hàng tỷ đồng. Họ đành “thúc thủ”. Toàn ngành xi măng mỗi năm tiêu thụ nhiều chục triệu tấn than. Việc “đội” giá như thế, TKV đã bỏ túi hàng ngàn tỷ đồng. Số tiền đó, chính người tiêu dùng chứ không phải các đơn vị sản xuất phải trả vì họ sẽ tính vào giá thành. VNCA đã gửi công văn đi nhiều nơi kiến nghị về vấn đề này nhưng TKV vẫn không thay đổi giá cước vận tải”.

Tuy nhiên, khi trao đổi với phóng viên về những kiến nghị của VNCA, ông Ngô Văn Tám, Phó trưởng Ban tiêu thụ than nội địa (TKV) lại cho rằng các đơn vị vận tải kêu ca TKV áp đặt giá thấp cho họ. Giá vận tải cung cấp than trong lĩnh vực sản xuất xi măng vẫn thấp hơn 10% so với sản xuất điện. Khi phóng viên đưa ra những dẫn chứng cho thấy giá cước của các đơn vị vận tải không thông qua TKV thấp hơn nhiều thì ông Tám cho rằng đã có sự nhầm lẫn nhỏ trong cách tính giá vận tải than giữa TKV và bạn hàng.

Điều mà các doanh nghiệp sản xuất hết sức bất bình là không có sự rõ ràng trong các thương vụ mua than này. TKV không “bóc tách” đâu là giá than gốc, đâu là cước vận tải mà chỉ áp giá theo tấn khi giao hàng. Chính sự mập mờ này khiến nhiều doanh nghiệp lao đao và người tiêu dùng phải chịu thiệt thòi. Theo nhiều người trong cuộc, đã đến lúc cơ quan chức năng phải vào cuộc để làm rõ việc ai được hưởng lợi(?); nhà nước thiệt hại thế nào(?) trong vụ ép giá vận tải này.