Phát hiện điếc sớm ở trẻ nhỏ

Bé Trần Văn Cảnh, 18 tháng tuổi, trú ở quận Long Biên, Hà Nội được bố mẹ đưa đến Bệnh viện Xanh Pôn, Hà Nội khám, vì đến thời điểm này bé vẫn chưa bập bẹ nói như các bạn. Theo như người nhà bé Cảnh, mặc dù bố mẹ là người bình thường nhưng sau khi sinh, Cảnh bị nhiễm trùng tai nên gia đình lo ảnh hưởng đến độ nghe của bé. Sau khi khám, bác sĩ kết luận bé Cảnh bị điếc do vậy không biết nói. Rất may là Cảnh được bố mẹ đưa đến viện sớm nên khả năng phục hồi của bé cao. 

Tương tự, bé Phạm Thị Thuỳ Chi, 17 tháng tuổi được cha mẹ đưa đến Bệnh viện Nhi đồng 1, TP HCM khám tai vì Chi gần như không đáp ứng với những tiếng động ở xung quanh. Mẹ Chi cho biết: Gia đình nội ngoại không ai bị câm, điếc nên khi bác sĩ kết luận bé Chi bị điếc, chị đã không tin. Khi được hỏi về tiền sử khi mang thai, mẹ Chi cho biết chị bị mắc bệnh Rubella. Tuy nhiên, siêu âm 3 chiều cho thấy hình ảnh bé Chi phát triển bình thường, không bị dị tật nên chị quyết tâm để đẻ. Khi sinh, Chi bị suy dinh dưỡng bào thai, nặng 2,3kg.

 

Cha mẹ cần phát hiện các biểu hiện khác thường về tai của trẻ để có hướng điều trị sớm. Ảnh Minh họa CH

Theo BS Đặng Hoàng Sơn, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Nhi đồng 1, mẹ bị nhiễm Rubella khi mang thai là một trong hai nhóm nguyên nhân chính gây điếc hoặc nghe kém ở trẻ em. Đây là điếc bẩm sinh do bất thường trong quá trình phát triển của bào thai. Nhóm nguyên nhân thứ hai là do mắc các bệnh như: Sinh non, nhẹ cân, vàng da, nhiễm trùng tai, viêm màng não... Ảnh hưởng của nghe kém hoặc điếc đến sự phát triển của trẻ tùy thuộc vào lứa tuổi mắc bệnh. Nếu trẻ bị điếc hoặc nghe kém trong giai đoạn mới sinh thì nhiều khả năng trẻ sẽ không nói được nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu trẻ mắc chứng nghe kém hoặc điếc sau khi đã biết nói thì việc phát hiện sớm giúp trẻ giao tiếp và học hành tốt hơn.

Để phòng ngừa điếc sớm ở trẻ em, BS Đặng Hoàng Sơn khuyến cáo nên chích ngừa Rubella cho phụ nữ trong tuổi sinh đẻ, điều trị dứt điểm các bệnh lý đường hô hấp ở trẻ em và tầm soát nghe kém hoặc điếc ở các trẻ có nguy cơ như: Viêm màng não, trẻ sinh non, nhẹ cân, vàng da nặng, những trẻ có nằm trong các khoa hồi sức sơ sinh hơn 5 ngày. Đây là những biện pháp giúp phát hiện sớm hoặc ngăn ngừa điếc ở trẻ em.

Một nguyên nhân nữa cũng được các chuyên gia y tế đề cập là nguyên nhân do di truyền. Nếu trong gia đình có nhiều người bị câm điếc thì nên đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra độ nghe của trẻ. Bệnh càng phát hiện sớm, khả năng phục hồi càng cao.

Theo BS Đặng Hoàng Sơn, nếu trẻ chỉ cần có một trong những biểu hiện như: Không phản ứng với tiếng động lớn đột ngột; không xoay đầu theo hướng giọng nói của người thân; không làm theo hoặc không hiểu các hướng dẫn của cha mẹ; khó khăn trong phát triển ngôn ngữ; nói to hoặc không sử dụng kỹ năng ngôn ngữ thích hợp theo tuổi... thì cần phải đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra mức độ nghe.

Ngoài ra, các bậc cha mẹ có thể thử phản ứng nghe của trẻ ngay từ khi trẻ mới được 5 tháng tuổi bằng cách gọi hoặc gây tiếng động xem trẻ có biết quay đầu về hướng phát ra tiếng động hay không. Thông thường, trẻ 5 tháng tuổi đã có thể biết quay đầu về phía có tiếng động. Trẻ 6 tháng tuổi có thể bập bẹ muốn nói. Trẻ 7- 9 tháng cầm được vật gì ở hai tay có thể đập vào nhau để phát ra tiếng động và rất thích các đồ chơi có tiếng động như quả lắc, chuông, trống... Biết phát âm 2 tiếng đơn giản, biết vỗ tay hoan hô. Trẻ 10- 12 tháng hiểu được lời nói đơn giản, phát được 2 âm khó hơn hoặc nhắc lại được những câu người lớn dạy, có thể trẻ phát âm không rõ. Trẻ 18 - 24 tháng tuổi biết gọi đi tiểu tiện và có thể hát được bài hát ngắn. Vì vậy, nếu nghi ngờ trẻ bị điếc (nhất là trong dòng họ có nhiều người bị câm điếc), cha mẹ nên cho trẻ đi khám thính giác ở chuyên khoa tai mũi họng để được điều trị sớm. “Các bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ đo điếc thích hợp và hiện đại để phát hiện chứng nghe kém ở trẻ em. Các xét nghiệm này có mức độ chính xác rất cao và đang ứng dụng tại Bệnh viện Nhi đồng 1”-BS Sơn cho biết.

Tại Hà Nội, có thể đưa trẻ đến Bệnh viện Xanh Pôn, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương... để khám điếc sớm bằng việc kiểm tra thính lực với kỹ thuật đo âm ốc tai (OAE) và đo đáp ứng thính giác thân não bằng (ABR) để phát hiện tật điếc ngay cả khi dưới 6 tháng tuổi. Kỹ thuật này được tiến hành khi trẻ đang ngủ hoặc nằm yên, không đau và rất an toàn.