Khi nhà mạng bị "đe dọa"

Làm thật (!?)

Ngày 3/6, khảo sát một lượt các tuyến phố có nhiều điểm bán SIM thẻ lớn tại Hà Nội như Kim Mã, Nguyễn Thái Học, Đê La Thành… PV Báo GĐ&XH vẫn có thể mua được các SIM kích hoạt sẵn với số tiền trong tài khoản gấp 3-4 lần số tiền bỏ ra mua SIM. Ngoài ra, SIM kích hoạt sẵn cũng có thể mua được ở các cửa hàng nhỏ lẻ trên nhiều tuyến phố khác. Tuy nhiên, một điểm dễ nhận thấy là thái độ dè chừng, cảnh giác cao của chủ cửa hàng, nhất là các cửa hàng lớn. Thậm chí một số cửa hàng SIM thẻ lớn trước đây đã đóng cửa, nghỉ bán.

Sau rất nhiều lần tuyên bố với không ít quy định, chế tài đưa ra thì dường như, lần này cơ quan quản lý đã thực sự quyết tâm loại bỏ SIM rác. Tinh thần này có lẽ cũng đã được các nhà mạng thông qua với các đại lý của mình. Những điều khoản chi tiết nhất từ trước đến nay của Thông tư 04/2012 của Bộ Thông tin và Truyền thông, cùng với Nghị định 83/2011 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực viễn thông nếu được thực thi đầy đủ thì hoàn toàn có cơ sở cho niềm tin SIM rác sẽ bị loại bỏ. Theo Thông tư 04/2012, các hành vi bị cấm gồm: Kích hoạt dịch vụ di động trả trước cho thuê bao khi chính chủ thuê bao chưa đăng ký; Mua bán, lưu thông trên thị trường SIM đã được kích hoạt sẵn; Mua bán, lưu thông, sử dụng SIM đa năng để đăng ký thông tin thuê bao... Đây đều là những quy định không mới so với Thông tư 22/2009 được ban hành trước đó. Tuy nhiên, những điều khoản thực hiện và hình phạt bổ sung của nó thì lại “rất mới”.

Cùng với một số chế tài nhắm thẳng vào nhà cung cấp và các đại lý SIM thẻ thì Thông tư cũng quy định một thời hạn chuyển tiếp “khá dài hơi” để các quy định có tính khả thi trong thực tế. Cụ thể, Thông tư cho thời hạn 3-6 tháng kể từ khi Thông tư có hiệu lực để “doanh nghiệp cung cấp dịch vụ di động tổ chức triển khai điểm đăng ký thông tin thuê bao” theo quy định. Thời hạn 6 tháng để doanh nghiệp cung cấp dịch vụ di động tổ chức và hướng dẫn phương thức truy cập trên website để chủ thuê bao di động trả trước biết, truy cập, kiểm tra được thông tin thuê bao của chính số thuê bao mà mình đang sử dụng.

Đánh vào “nhà cung cấp”

Điểm khác biệt lớn nhất nằm tại nội dung hướng dẫn thực hiện Khoản 7 Điều 19, Nghị định số 83/2011của Chính phủ. Khoản này quy định tịch thu “tang vật là SIM thì tịch thu cả tài khoản có trong SIM”. Đây có thể chính là điểm bước ngoặt trong nỗ lực kiểm soát SIM rác của cơ quan quản lý khi cả chủ cửa hàng bán SIM lẫn nhà mạng sẽ cùng chịu phạt.

Cụ thể, về phía chủ cửa hàng bán SIM, theo Nghị định 83, người bán SIM đã được đăng ký thuê bao của người khác sẽ chịu mức phạt từ 2 - 5 triệu đồng và toàn bộ số tiền thu được từ hành vi trái quy định này. Ngoài ra, người bán SIM còn có thể chịu thêm mức phạt 5 - 10 triệu đồng từ hành vi “mua bán, trao đổi hoặc sử dụng thiết bị có chức năng kích hoạt SIM thuê bao, đăng ký thông tin thuê bao mà không cần phải bẻ SIM”. Mức phạt không nhẹ này nếu được thực hiện nghiêm túc chắc chắn sẽ làm nản lòng các chủ cửa hàng bán SIM thẻ. Còn về phía nhà cung cấp, điều khoản tịch thu “tài khoản có trong SIM” cũng sẽ làm các nhà cung cấp chùn bước trong nỗ lực phát hành càng nhiều SIM càng tốt. Thông tư 04 đã tiến thêm một bước quan trọng để thực hiện quy định này với quy định tại Khoản 3, Điều 19, yêu cầu: “Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ di động có trách nhiệm giữ nguyên số thuê bao, tài khoản, thời hạn sử dụng tính từ thời điểm thẻ SIM bị tịch thu”. Tuy nhiên, vẫn còn một điểm mắc khi cũng tại khoản này, Thông tư viết: “Việc tịch thu, nộp ngân sách nhà nước tiền có trong tài khoản trong SIM bị tịch thu theo quyết định xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và hướng dẫn của Bộ Thông tin và Truyền thông”. 

Điều khoản “khóa đuôi” này có thể sẽ là một cản trở cho việc “tịch thu tài khoản có trong SIM” gặp khó khăn. Trong trường hợp, điều khoản này được thực hiện nghiêm túc, các nhà cung cấp dịch vụ chắc chắn có lý do để lo sợ với số tiền mà mình sẽ bị tịch thu trong các tài khoản SIM kích hoạt sẵn. Các nhà mạng sẽ phải tính toán thiệt hơn giữa việc “thả cửa” phát hành SIM thu lợi và nguy cơ phải “đền tiền” nộp vào ngân sách. Khi đó có thể, cơ quan quản lý không cần hô hào hay ra lệnh thì các nhà mạng cũng sẽ tự nguyện siết chặt hơn bao giờ hết hoạt động của các đại lý và việc đăng ký thông tin thuê bao.

Đắc Kiên