Chậm giảm giá xăng dầu: Một cách vi phạm?

Đến nay, mọi điều kiện để tiếp tục giảm giá xăng dầu đã đầy đủ, vậy liên Bộ Tài chính – Công Thương còn chờ gì mà chưa điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu trong nước?

 

Giá xăng, dầu luôn là mối quan tâm và cũng là nguyên nhân gây nhiều bức xúc cho dư luận. Ảnh: Đ.K

Đến 17/5, giá xăng RON 92 nhập tại thị trường Singapore chỉ còn 117,01 USD/thùng, giảm 3,86 USD/thùng so với thời điểm giảm giá xăng dầu gần nhất ngày 10/5 (120,87 USD/thùng). Tính đến 17/5, các sản phẩm dầu thành phẩm nhập khẩu cũng đồng loạt giảm so với thời điểm ngày 10/5. Đáng nói hơn, xu hướng giảm giá này đã giữ ổn định kể từ thời điểm ngày 10/5.

Theo quy định của Nghị định 84, “thời gian giữa hai 2 lần điều chỉnh giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày với trường hợp tăng giá, tối đa là 10 ngày với trường hợp giảm giá”. Như vậy, nếu hiểu từ “tối đa” trong trường hợp giảm giá là yêu cầu bắt buộc phải giảm giá trong vòng 10 ngày, thì tính đến hôm nay, 21/5, giá bán lẻ xăng dầu trong nước chưa giảm là vi phạm quy định Nghị định 84. Cũng theo Nghị định 84, mục điều khoản xử lý vi phạm thì “cán bộ, công chức trong khi thi hành công vụ vi phạm các quy định tại Nghị định này, tuỳ theo mức độ vi phạm bị xử lý kỷ luật, xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật hiện hành”.

Về sự chậm trễ này, cơ quan quản lý giá, cụ thể ở đây là liên bộ Tài chính – Công Thương khó có thể đổ tại các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu đầu mối chậm đề xuất. Bởi theo nguyên tắc điều hành giá mà liên Bộ đã công bố thực hiện suốt thời gian qua, trong điều kiện các mức thuế suất chưa được khôi phục hoàn toàn như hiện nay thì quyết định điều chỉnh giá vẫn nằm trong tay liên Bộ. Đây là thực tế điều hành giá xăng, dầu trong suốt năm 2011 và sang năm 2012, nguyên tắc này một lần nữa được thể hiện tại thông cáo báo chí ngày 7/3, về công tác điều hành giá xăng, dầu do Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai ký. Thông cáo này khẳng định: “Trong thời gian tới, tiếp tục thực hiện kinh doanh xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Cụ thể: Nếu giá thế giới tăng, thì điều chỉnh giá trong nước; Nếu giá thế giới giảm thì giảm sử dụng Quỹ BOG, khôi phục thuế nhập khẩu ở mức hợp lý nếu còn dư địa thực hiện giảm giá bán”.

 

Trong cuộc hội thảo về cơ chế điều hành giá xăng, dầu gây xôn xao dư luận hồi tháng 9/2011, chuyên gia kinh tế Nguyễn Thị Hiền đã chỉ trích cách điều hành xăng, dầu hiện nay. TS Hiền cho rằng với việc liên Bộ giữ quyền quyết định giá xăng, dầu, cơ quan nhà nước mặc nhiên “giơ mặt” ra chịu búa rìu dư luận thay cho doanh nghiệp. Ý kiến của TS Hiền không phải là cá biệt, đó cũng là nhận định của nhiều chuyên gia đưa ra trong và ngoài hội thảo nói trên.

Một con số thống kê khác cũng rất đáng chú ý là ngày 16/5, Tập đoàn Xăng dầu VN (Petrolimex) đã công bố Bản tin xăng dầu số 53, cho biết, giá xăng dầu thành phẩm tại thị trường Singapore nửa đầu tháng 5 đã giảm mạnh. Giá xăng RON 92 nhập khẩu hiện xấp xỉ mức giá trung bình táng 9/2011 (122,06 USD/thùng), khi đó giá bán lẻ loại xăng này chỉ là 20.800 đồng, thấp hơn 2.500 đồng/lít so với giá bán hiện nay. Tình trạng tương tự cũng xảy ra với các mặt hàng dầu nhập khẩu thành phẩm khác. Sự chênh lệch lớn giữa giá bán lẻ hai thời điểm tháng 9/2011 và hiện nay cho thấy khả năng doanh nghiệp đang lãi lớn với giá bán lẻ xăng dầu trong nước hiện hành, khi các yếu tố ảnh hưởng đến giá như: Tỷ giá, thuế suất nhập khẩu, mức trích quỹ bình ổn… đang ở mức tương đương. Lấy tỷ giá ngoại tệ theo công bố của Vietcombank làm căn cứ, tỷ giá tháng 9/2011 là 20.834 đồng/USD bán ra còn hiện nay 20.870 đồng/USD bán ra. Mức trích quỹ bình ổn tháng 9/2011 bằng với mặt hàng xăng bằng mức trích hiện nay là 300 đồng/lít; Với các loại dầu thì chênh lệch chỉ là 100 đồng/lít. Mức thuế suất thuế nhập khẩu xăng dầu thời điểm tháng 9/2011 từ 0 – 5%, trong khi mức thuế suất hiện nay là với các mặt hàng xăng, dầu cũng chỉ ở mức 2-3%.

Trong trường hợp này, rõ ràng khác với khi giá xăng, dầu nhập khẩu tăng, các doanh nghiệp đầu mối có lý do để không vội hối thúc liên Bộ điều chỉnh giá bán lẻ xăng, dầu trong nước. Vấn đề nằm ở những người chịu trách nhiệm điều hành, giám sát giá của liên Bộ Tài chính – Công Thương.

Không hiểu vì sao mặc dù chịu rất nhiều chỉ trích từ trước đến nay song cơ quan quản lý vẫn tỏ ra kiên định với phương thức điều hành giá các mặt hàng thiết yếu như: Xăng, dầu, điện…? Càng khó hiểu hơn, khi có những phương thức điều hành giá hợp lý hơn, đã được các chuyên gia chỉ ra thì lại chưa một lần được mang ra bàn thảo nghiêm túc?

 

Đắc Kiên