Tranh cãi tác quyền âm nhạc : Nhạc sĩ có quyền đưa ra mức giá mà họ muốn

 

Nhạc sĩ Nguyễn Cường.

“Khỏi cần viện dẫn điều nọ khoản kia, tôi thấy, có một căn cứ không thể bàn cãi, đó là người sáng tạo là người có quyền quyết định giá trị tác phẩm của mình. Trên thực tế, tác phẩm cũng là một mặt hàng, được mang ra trao đổi như rất nhiều mặt hàng khác. Chính vì vậy, nhạc sĩ với tư cách là người sở hữu, họ có quyền đưa ra mức giá cụ thể cho tác phẩm của mình. Người sử dụng nếu thấy hợp lý thì dùng, còn không thì lựa chọn sản phẩm khác. Nói là như thế, nhưng theo tôi được biết, các nhạc sĩ chưa bao giờ đưa ra con số kiểu thách đố để làm khó nhà tổ chức cả, mà thông thường, nó đều được thỏa thuận để hài hòa của người dùng và chính tác giả.

Tôi lấy ví dụ, tại sao trong một chương trình có 4-5 ca sĩ lại có người hưởng cát-sê hàng trăm triệu đồng, thậm chí hơn, nhưng có người chỉ 10-20 triệu đồng? Lý do tôi tin là không phải vì họ hát ít hơn nên hưởng ít hơn đâu. Vậy thì tại sao không thắc mắc là người được nhiều người được ít, tại sao không có một mức giá chung? Thế thì cũng không nên đòi hỏi có một mức giá chung cho tất cả các bài hát được. Một ca khúc nổi tiếng của nhạc sĩ Văn Cao chắc chắn phải khác với một ca khúc bình thường chứ? Cho nên, cách đơn giản nhất để giải quyết câu chuyện tranh cãi này đó là để cho người sáng tạo hoặc người ủy quyền được quyền định giá tác phẩm. Nếu người sử dụng cho rằng nó quá cao thì anh cũng có cách đơn giản là không dùng nữa. Và theo tôi, sự thỏa thuận này phải đạt được trước khi chương trình diễn ra chứ không phải đợi kết thúc rồi mới tính. Lúc đó thì còn gì gọi là “thỏa thuận” nữa”.

 

 

Nhạc sĩ Anh Quân.

“Cơ sở để định giá tác phẩm, đầu tiên vẫn phải căn cứ vào luật. Chẳng hạn như ở Mỹ, họ có quy định rất rõ ràng. Một tác phẩm ra đời được bán bản quyền cho một hãng thu âm hoặc nhà sản xuất nào đó, người khác dùng không phải xin phép nữa mà cứ thế trả tiền theo quy định. Vì họ có luật nên không mấy khi có những tranh cãi về mức giá. Nhưng vì ở ta hiện chưa có luật mà chỉ thực hiện theo cơ chế thỏa thuận, cho nên ở đây, quyền quyết định cao nhất vẫn là nhạc sĩ. Tác phẩm cũng là mặt hàng và tuân thủ theo cơ chế thị trường thuận mua vừa bán. Hiện nay tôi đang làm việc theo cách này, tức là người sử dụng gọi điện đến cho tôi hỏi: “Em muốn sử dụng tác phẩm của anh thì bao nhiêu tiền?”. Nó cũng giống như chúng ta mua một chiếc ti vi, có chiếc giá chỉ 2 triệu đồng, nhưng có chiếc giá hàng trăm triệu đồng. Đó là tùy thuộc vào chất lượng của từng mặt hàng. Ca khúc cũng thế thôi”.

 

Nhà văn Trần Thị Trường.

“Nói Nghị định 61 đã lỗi thời là đúng, nhưng hiện nay vì chưa có Nghị định và thông tư hướng dẫn thay thế nên đương nhiên, nó vẫn được coi là căn cứ hợp pháp. Tranh cãi về bản quyền là câu chuyện mà cả thế giới đều mắc phải chứ không riêng gì Việt Nam. Và ở đâu cũng có chuyện, người mua luôn có tâm lý muốn rẻ, người có tài sản bao giờ cũng muốn đắt. Nhưng có một căn cứ  quan trọng là dựa vào ý kiến của tác giả và chủ sở hữu quyền đã ủy thác cho Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam vì họ là người có tài sản. Cho nên mới sinh ra cơ chế là thỏa thuận. Người không có thiện cảm, ác ý thì gọi đó là “mặc cả như mua rau ngoài chợ” để hạ thấp uy tín của nhạc sĩ Phó Đức Phương. Nhưng trong số hơn 3.000 nhạc sĩ ủy thác cho Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam, những người thắc mắc chỉ tập trung ở một vài nhạc sĩ, đồng thời là nhà tổ chức; số còn lại, tôi chưa thấy có ai phản đối cả”.