Hà Nội
23°C / 22-25°C

NSƯT Lê Mai: Bình yên với "con dốc" cuối cuộc đời!

Thứ sáu, 17:05 26/09/2008 | Giải trí

Tôi tìm đến còn đường Phan Đình Phùng rợp bóng mát vào một buổi chiều hè, ngỡ sẽ tìm thấy nụ cười đôn hậu của nghệ sỹ Lê Mai sau quán hàng nước của bà, nhưng thật bất ngờ khi biết bà đã nghỉ bán được hơn một tháng do nghị định mới của chính phủ.

> Cũng có người bảo phải thử ADN của Lê Vân, Lê Khanh, Lê Vy...
> Bà chủ quán nước Lê Mai

Tôi muốn tìm đến chân dung một người đàn bà cô đơn, một nghệ sĩ cô đơn, về những đổ vỡ, những mất mát, nỗi buồn và ưu tư của phía sau hạnh phúc nhưng tôi lại gặp một Lê Mai bình yên với con dốc cuối cuộc đời. Khuôn mặt bà bừng sáng và thanh thản khi nói về những ngày tháng đã qua, về sự nghiệp, con cái và về cả cái scandal “chết điếng” của con gái Lê Vân: “Tất cả là số phận!”.

Ngày xưa, những người làm nghệ thuật chưa được xã hội coi trọng như bây giờ, những người chọn nghiệp ca hát thì bị xem là “xướng ca vô loài” và diễn viên cũng… gần giống như vậy. Tại sao bà lại chọn nghề diễn là nghiệp của mình?

Đó là do truyền thống gia đình. Bố tôi là diễn viên trong đoàn kịch Thế Lữ, mẹ cũng chính là nữ diễn viên đầu tiên đóng vai Võ Thị Sáu nên tôi đến với nghề diễn là hoàn toàn tự nhiên và tự tin. Tôi còn nhớ khi mình trúng vào nhà hát kịch. Bố tôi nói: “Bố rất tự hào về con!”, chứ nếu rơi vào gia đình khác thì chắc chắn sẽ bị phản đối rất kịch liệt, thậm chí “cạch” mặt bởi xã hội lúc ấy xem những người làm nghệ thuật là nghề mua vui mà thôi.

Vậy khi dấn thân vào nghề, làm quen và đối mặt với những bi kịch của cuộc sống riêng và nghề, bà có thấy hối tiếc?

Tôi nghĩ tất cả là số phận và tôi cũng không băn khoăn nhiều về điều đó, chỉ thấy tiếc cho mình vì phải gián đoạn sự nghiệp một thời gian khi còn trẻ. Thời gian đó vì vất vả quá, một nách nuôi 3 con nhỏ, tôi bị sút cân chỉ còn 34kg, suy nhược toàn thân, thanh sắc không còn, lên sân khấu nhiều lúc nói không ra tiếng.

Chưa kể về tư tưởng không được thanh thản, trong ngành nghệ thuật sự đố kị, ganh ghét rồi vai vế, tranh giành diễn ra hàng ngày. Mỗi lần tác giả đến đọc kịch bản mà có những vai hay, ai cũng tự hỏi: Không biết mình có được cái vai ấy không, rồi bao nhiêu người nhòm ngó, chê bôi… Nói chung, môi trường như thế làm tôi cứ phải suy nghĩ bực dọc và chính những suy nghĩ ý càng làm tôi mệt mỏi và đuối sức hơn.

Nghệ sĩ Lê Mai là học trò của các nghệ sĩ bạc thầy Đào Mộng Long, Thế Lữ, Song Kim, Trúc Quỳnh...

Lê Mai sinh ra và lớn lên ở Hải Phòng. Năm 1954 theo cha ra Hà Nội và vào công tác ở Đoàn kịch TW do nhà văn, nhà viết kịch Học Phi - bố của nhà văn Chu Lai làm đoàn trưởng. Tại đây, Lê Mai quen và yêu Trần Tiến, một chàng trai Hà thành gốc.

Gia đình nghệ sĩ Lê Mai có 3 thế hệ làm nghệ thuật nổi tiếng. Cha của Lê Mai là nhà thơ, nhà viết kịch Lê Đại Thanh trong Đội kịch TW nổi tiếng cùng thời với Thế Lữ, Song Kim... Bản thân Lê Mai cũng là một nghệ sĩ nổi tiếng trên sân khấu và truyền hình.

 Đến nay 3 cô con gái của bà đều giữ một vị trí độc đáo trong nghệ thuật. Đại gia đình nhà NSƯT Lê Mai.  

Tôi chỉ tiếc một điều, cơ quan thời đó đáng lẽ phải cho tôi nghỉ ngơi một thời gian để lấy lại sức khỏe thì lại giao cho tôi làm một công việc không phù hợp với diễn viên là… thủ quỹ cho đoàn. Tôi phải đi lĩnh tiền, phải đi phát lương, vất vả mà nguy hiểm, may là chưa bị cướp lần nào, nhưng nhầm lẫn thì nhiều lắm, hoặc là quên, cho người ta vay rồi lại quên không trừ vào lúc lĩnh lương, nhầm lẫn vào giấy tờ… Nên được một thời gian, tôi làm đơn xin nghỉ, trong đơn tôi ghi cương quyết lắm: “Tôi mà còn giữ quỹ thì tôi đi tù, tôi làm đơn này là tôi ở nhà”. Tất nhiên, người ta ký ngay!

Bà đã tuột mất hạnh phúc gia đình để giữ gìn sự nghiệp, rồi lại tuột mất sự nghiệp trong cuộc cơm áo gạo tiền. Phải chăng số phận luôn thách đố bản lĩnh của người phụ nữ tài hoa?

Ở đời có mấy ai được trọn vẹn, có thể tôi chưa tỏa sáng nhất vào thời thanh xuân, nhưng cũng đã có những vai diễn tâm đắc và được khán giả nhớ tới. Thời gian nghỉ làm tại nhà hát, tôi lao vào vòng mưu sinh, kiếm tiền nuôi con với ý nghĩ: “Thôi, thế là chấm dứt sự nghiệp, không ai còn đoái hoài đến mình nữa”. Nhưng khi cánh cửa này khép lại thì một cánh cửa khác lại mở ra.

Ngoại hình nhỏ bé, gầy guộc của tôi không “ăn” sân khấu nhưng lại phù hợp với phim truyện ở những vai cực khổ, đặc biệt là những vai… ăn mày. Có một kỷ niệm sâu sắc mà tôi nhớ mãi, trong bộ phim nhựa Đứa con của người hàng xóm của đạo diễn Hà Văn Trọng, tôi được mời vào vai nhân vật có cuộc sống rất vất vả.

Khi đi diễn, tôi lén mang một cái áo len, mặc ở bên trong, khoác bên ngoài cái áo cánh vì tôi mặc cảm mình gầy quá, đạo diễn phát hiện bảo: “Chị buồn cười nhỉ, thiếu gì người béo tôi không chọn mà tôi chọn chị, chị bỏ ngay cái áo ra cho tôi nhờ!”, thế là tôi đành phải bỏ ra. Lúc bấy giờ mấy đứa con xem phim bảo tôi: “Trông mẹ như… kiến càng”.

Nghệ sĩ Lê Mai (phải) và Lê Vân thời còn bé.

Đó cũng là vai diễn mà bà tâm đắc nhất?

Đúng thế. Còn một bộ phim nữa mà tôi rất thích là Vui buồn sau lũy tre. Hai bộ phim ở thời kỳ khác nhau với hai tính cách, hình thức hoàn toàn trái ngược nhau. Suốt một thời gian dài, những nhân vật tôi thường thể hiện là bà mẹ liệt sĩ, bà mẹ nông thôn, sự lặp lại một tính cách nhân vật khiến cho khán giả cứ nhìn thấy hình ảnh tôi trên phim là thấy ngay một nhân vật lương thiện.

Khát khao được sáng tạo và thay đổi hình tượng, tôi tâm sự với đạo diễn: “cho tôi đổi “chất”. Quả thật, đổi “chất” xong, tôi cũng đổi… tướng, từ 34kg tôi lên được 54kg. Và may mắn tôi đã có cơ hội hóa thân vào những nhân vật sắc sảo ghê ghớm, đài các giàu có và Vui buồn sau lũy tre là bộ phim để lại cho tôi nhiều kỷ niệm sâu sắc về nghề.

Nếu không gặp bà ngoài đời, chắc tôi sẽ… ghét bà mất. Vì bên ngoài trông bà thật đôn hậu dịu dàng, làm thế  nào để bà có thể hóa thân vào những vai “khó ưa”, “đanh đá”?

Tôi thích những vai diễn khác hẳn tính cách và con người thực của mình để phát huy khả năng, tôi cảm thấy rất dễ dàng chuyển sang những vai ghê ghớm dù bên ngoài tôi không như vậy. Điều này có được là do kinh nghiệm sống, do sự nghiên cứu tính cách nhân vật và sự quan sát và học hỏi của người diễn viên.

Qua đây, tôi cũng rút ra một kinh nghiệm: Muốn cho diễn viên thể hiện và khai phá hết khả năng của mình, đạo diễn nên cho họ có cơ hội đóng nhiều loại vai, như tôi từ ăn mày đến tỉ phú, kể cả tỉ phú Mỹ, tư sản Hà Nội tôi cũng đã từng được hóa thân. Tôi nghiệm thấy điều đó rất có ích, càng trái ngược tính cách với bản thân mình, càng bắt mình phải tìm tòi sáng tạo và không lặp lại mình.

Sự nghiệp lớn nhất của người phụ nữ là gia đình

Bà là người chứng kiến những ganh ghét, đố kị trong nghệ thuật, vậy sao bà vẫn hướng 3 cô con gái đi vào con đường của mình?

Tôi không hề hướng nghiệp cho con, máu nghệ thuật đã ngấm vào chúng từ khi còn trong bụng mẹ nên lớn một chút, cả ba cô đều đòi mẹ cho đi học nghệ thuật. Tất cả mọi người trong gia đình tôi chỉ tâm niệm làm nghề này và tôi cũng cho rằng nó là cái truyền thống của gia đình, tôi cảm thấy hạnh phúc vô cùng khi thấy các con thành đạt như vậy.

Hiện nay trong 3 chị em, chỉ mỗi Lê Khanh là đang còn hoạt động nghệ thuật, mọi thứ với nó thuận buồm xuôi gió, đường danh vọng cứ trải ra trước mặt Khanh. Còn Lê Vi, sang Pháp và hạnh phúc với chồng con nhưng lòng vẫn đau đáu về nghề múa, Vi vẫn viết thư về, nhờ gửi sang cho Vi cái váy công Vi từng mặc biểu diễn, một góc riêng của tâm hồn Vi vẫn thuộc về Việt Nam về căn nhà ở Phú Thượng, và về những vai diễn , sân khấu, ánh đèn… vẫn còn ám ảnh Vi trong từng giấc mơ.

Biết là như thế nhưng bà chính là người khuyên con mình dừng hoạt động nghệ thuật và chăm lo gia đình, dù đó là người phụ nữ khao khát được cống hiến?

Sự nghiệp quan trọng nhất đối với người phụ nữ, theo tôi, vẫn là gia đình, nếu trong gia đình nào có người vợ biết lo lắng thì thật là may mắn, còn nếu ai cũng chỉ biết chạy theo công danh của mình thì con cái sẽ thiệt thòi.

Từ kinh nghiệm bản thân, khi Lê Vân và Lê Vi thôi nghề, tôi bảo cũng được, tiếc thì rất tiếc, nhưng vẫn phải an ủi con: “Ngày xưa mẹ cũng bỏ nghề dở dang, con lại giống mẹ, đứt gánh giữa đường, thôi thì hi sinh vì tương lai của các cháu!”.

Lê Vi đi xa, tôi cũng thương nhớ con cháu lắm nhưng phải giấu lòng để động viên con vượt qua khó khăn, yên tâm chăm chồng, chăm con nơi đất khách. Còn Lê Vân, chỉ nay mai thôi, chồng Vân về hưu, Vân và con sẽ về Hà Lan sinh sống, Vân cũng nói với tôi rằng, chỉ vì hoàn cảnh chứ phải xa Hà Nội buồn và nhớ lắm!

Nghệ sĩ Lê Mai cùng 3 cô con gái. Ảnh: Mỹ Thuật.

Các con gái bà đều đẹp một cách đài các, ở họ luôn tỏa ra sức hút từ trong cốt cách mà không dễ gì bắt chước được. Nếu không biết hoàn cảnh khó khăn của các cô ngày xưa, chắc chẳng ai dám bảo, họ xuất thân từ một gia đình bình dân?

Có lẽ là do không khí gia đình. Vẻ đẹp riêng mà các con tôi có được chính là vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Á Đông, vẻ đẹp tỏa ra từ chính nội tâm và sự chịu thương chịu khó lao động. Điều đó có được phần nào ảnh hưởng bởi tính cách của tôi, tôi sống không ồn ào mà chỉ chăm lo công việc gia đình là chính.

Các con tôi không phải sinh ra trong nhung lụa, cuộc sống thời trước rất khó khăn nhưng Vân, Khanh và Vi đều là những đứa rất thương mẹ. Thấy tôi cứ lặn lội ngày đêm không quản vất vả nên mẹ làm cái gì, con làm cái đấy. Tôi máy khâu thì các con cũng máy, nhận đan len các con cũng đan, rồi cuốn thuốc lá…

Có hôm chẳng may tôi đi xe đạp ở bờ hồ ngã chảy máu sưng hết cả môi, về nhà, cả 3 cô xúm vào lấy khăn lau vết thương cho mẹ. Hình ảnh ấy làm tôi nhớ mãi về mẹ mình với một tình cảm thương yêu vô bờ bến, còn tôi chính vì thương con nên mới lặn lội như thế. Tuy cái gì cũng có số phận nhưng cuộc đời cũng rất công bằng, tôi cứ tâm niệm ở hiền thì gặp lành, mình bỏ ra cái gì, mình nỗ lực làm cái gì thì sẽ được đền đáp lại cái đó, cho đi tình yêu thương thì sẽ nhận lại yêu thương!

Trong 3 cô con gái của mình, cô nào bà thấy giống tính cách của mình nhiều nhất và cô nào bà gần gũi nhất?

Tính cách giống tôi nhất thì có Lê Vân. Vân rất mạnh mẽ, dám sống với những gì mình nghĩ, còn tôi gần gũi và gắn bó nhiều nhất với Lê Vi. Trước khi Vi sang Pháp, tôi đã có thời gian dài ở với vợ chồng Lê Vi ở căn nhà tại Phú Thượng. Bây giờ Lê Vi thư về vẫn khóc lóc: “Con bám đuôi mẹ từ khi mới lọt lòng, bây giờ, để mẹ lủi thủi một mình, con không đành lòng, con ân hận lắm!”. Nhưng tôi không phải là người mềm yếu, mủi lòng nhưng không dám cho con biết, chỉ an ủi và động viên Vi rất nhiều. Đợt sang Pháp lần gần đây nhất, tôi rất vui vì Vi có một cuộc sống ổn định và đang chuẩn bị sinh đứa thứ 3, sắp tới cũng sẽ về Việt Nam một thời gian thăm mẹ.

Đại gia đình NSƯT Lê Mai.

Đừng có tin có điều hoàn hảo!

Cuốn tự truyện của Lê Vân đã khuấy động quá khứ và hiện tại của một gia đình “danh giá”. Sau những ầm ĩ của cuốn tự truyện này, khán giá vẫn nghi ngờ về sự thật của hạnh phúc gia đình bà dù trên báo, mọi người đều lên tiếng “đã tha thứ cho nhau”?

Theo tôi, cuốn tự truyện cũng là một lời đáp: “Đừng tin có điều gì hoàn hảo!”. Không gia đình nào mà không có chuyện này chuyện kia. Thật ra, những gì Vân viết trong hồi ký là chuyện ai trong nghề cũng biết rồi, nhưng không ai nói ra mà thôi. Nói ra được thì nhẹ, vơi đi, không nói ra người ta còn thêu dệt hơn thế, có khi mình có một, người ta nói lên tận… mười. Tất nhiên cũng chẳng ai muốn phơi bày, nhưng đã phơi bày rồi thì tôi thấy cũng không đến nỗi nào – cái mạnh mẽ của tôi là ở chỗ đấy – tôi không “lăn tăn” gì cả.

Ngược lại, tôi còn cảm thấy cái tình của bạn bè, của khán giả, nhất là thời gian tôi ngồi bán nước vẫn rất nồng hậu và thông cảm như ngày nào. Không biết bao người đến hàng tôi chỉ vì “Muốn nhìn thấy bà Lê Mai ngoài đời”, họ đến và trân trọng, quý mến tôi vô cùng.

Tôi vẫn nói vui là “Lê Mai đắt hàng kinh khủng”, bởi người ta chỉ ngồi uống chén nước chè vài ngàn đồng nhưng không ai lấy tiền trả lại, cảm động lắm, có nhiều cháu trẻ đọc báo thấy ghi tôi bán nước ở 20 Phan Đình Phùng cũng tìm đến, có những anh từ xa đã kêu lên “Ôi đây rồi!” và lao hẳn lên vỉa hè. Sự thật cho phép và giúp tôi khẳng định: Tự truyện của Lê Vân không hề làm giảm tình cảm của khán giả với gia đình tôi, họ vẫn rất yêu quý và trân trọng những gia đình nghệ sĩ.

Thời rực rỡ nhất đã đi qua lâu rồi, giờ đây ở cái tuổi gần đất xa trời, bà lại lẻ bước một mình. Người ta thường nói, “hạnh phúc nhất của tuổi già là sự bình yên”, bà thấy mình đã bình yên chưa?

Bình yên ư, ở tuổi này tôi tin rằng số phận mình là vậy. Có lần tôi đi xem bói, người ta bảo, số tôi được phần con thì hỏng phần chồng, và cuối đời sẽ ở một mình.

Thời gian trước tôi bán hàng để mà vui, có nhiều người đặt lại câu hỏi: “Hay là bà ấy giận con giận cháu, hay bà ý định bêu rếu con cái?”, nhưng nào phải như thế. Đấy, tôi muốn nói tính cách rất mạnh mẽ, ai thích nói gì cứ nói, ý tốt thì ừ tốt, ý xấu thì ừ xấu, tôi không thanh minh bao giờ, cứ kệ cho dòng đời trôi đi, thời gian trôi đi, tất cả mọi thứ lại đâu vào đấy cả.

Nên đôi khi tôi ước, giá mà mọi người đều suy nghĩ như tôi thì cuộc sống cũng dễ thở hơn biết bao nhiêu. Đừng suy tư quá, đâm ra tự làm khổ mình – đó là bài thuốc thần dược – trong cuộc đời, giỏi nhất là vượt qua được tất cả mọi thứ, không bao giờ để mình ngã quỵ, mà có ngã thì cũng phải gắng gượng mà đứng lên bằng đôi chân của mình, chứ dứt khoát, không bao giờ quỵ lụy một ai.

Cảm ơn về cuộc trò chuyện cởi mở! 

Theo Jolie Khanh
Mỹ Thuật

kimvan
Bình luận
Xem thêm bình luận
Ý kiến của bạn
HLV Park Hang-seo dặn dò Quang Hải trong ngày cưới Chu Thanh Huyền, ông Troussier vắng mặt sau lùm xùm "ngó lơ" Hải "con"

HLV Park Hang-seo dặn dò Quang Hải trong ngày cưới Chu Thanh Huyền, ông Troussier vắng mặt sau lùm xùm "ngó lơ" Hải "con"

Giải trí - 49 phút trước

Mối quan hệ giữa HLV Troussier và Quang Hải gây chú ý sau khi ông Troussier nhất quyết không cho Quang Hải vào sân trận thua Indonesia.

Vợ Quang Hải mặc váy 150 triệu đồng trong đám cưới ở quê nhà

Vợ Quang Hải mặc váy 150 triệu đồng trong đám cưới ở quê nhà

Giải trí - 2 giờ trước

Chu Thanh Huyền diện thiết kế được làm từ loại ren nhập đắt đỏ cùng chiếc voan dài 2m khi sánh bước bên chú rể Quang Hải.

NSND Đức Long: 'Đến lúc không kham nổi mình, tôi sẽ vào viện dưỡng lão'

NSND Đức Long: 'Đến lúc không kham nổi mình, tôi sẽ vào viện dưỡng lão'

Giải trí - 2 giờ trước

GĐXH - "Đến giờ tôi cũng không tính tới chuyện lập gia đình nữa. Tôi cho rằng nên nghĩ thoáng một chút, đừng quan niệm phải có gia đình mới là hạnh phúc. Còn nếu sau này không thể tự chăm sóc bản thân, tôi sẽ chọn nhà dưỡng lão", NSND Đức Long chia sẻ.

Tuổi U60 của 'mỹ nhân ảnh lịch' thập niên 90: Sống bình yên bên chồng doanh nhân kín tiếng

Tuổi U60 của 'mỹ nhân ảnh lịch' thập niên 90: Sống bình yên bên chồng doanh nhân kín tiếng

Giải trí - 2 giờ trước

GĐXH - Hiền Mai được mệnh danh là "mỹ nhân ảnh lịch" nổi tiếng trong làng giải trí những năm 90. Hiện tại, khi đã qua thời kỳ đỉnh cao, cuộc sống của chị thay đổi như thế nào?

Tuổi xế chiều của 2 nghệ sĩ đất Bắc: Sống giản dị, thích chăm sóc vườn tược dù không thiếu tiền

Tuổi xế chiều của 2 nghệ sĩ đất Bắc: Sống giản dị, thích chăm sóc vườn tược dù không thiếu tiền

Giải trí - 3 giờ trước

Dù kinh tế khá giả thậm chí là giàu có nhưng 2 nam nghệ sĩ đất Bắc vẫn chọn lối sống giản dị, hòa vào thiên nhiên.

Cận cảnh chiếc xe 16 tỷ đi đón dâu của cầu thủ Quang Hải

Cận cảnh chiếc xe 16 tỷ đi đón dâu của cầu thủ Quang Hải

Giải trí - 6 giờ trước

GĐXH - Quang Hải mới đây đã khiến khán giả đã chú ý khi chuẩn bị xe 16 tỷ để đi đón dâu. Đây là chiếc xe mang nhãn hiệu Rollroyce được trang trí rất đẹp với hoa tươi sang trọng.

Lương Thu Trang từng bị chê khó gần, ghét chính mình khi vào vai phản diện

Lương Thu Trang từng bị chê khó gần, ghét chính mình khi vào vai phản diện

Giải trí - 6 giờ trước

Khi vào vai An Nhiên trong phim "Trạm cứu hộ trái tim", Lương Thu Trang cũng thấy lo lắng. Cô thậm chí cũng "dị ứng" với vai diễn phản diện của mình.

Hơn 3 năm hẹn hò với Trương Ngọc Ánh, Anh Dũng 'Sống chung với mẹ chồng' giờ ra sao?

Hơn 3 năm hẹn hò với Trương Ngọc Ánh, Anh Dũng 'Sống chung với mẹ chồng' giờ ra sao?

Giải trí - 7 giờ trước

GĐXH - Anh Dũng nổi tiếng là diễn viên của VFC một thời trong phim "Sống chung với mẹ chồng" cùng Bảo Thanh. Sau đó, anh Nam tiến và có tin hẹn hò cùng Trương Ngọc Anh. Hiện tại, cuộc sống của nam diễn viên điển trai ra sao?

Lâm Tâm Như hé lộ cách giáo dục con: Quyết nói không với điều này để con học cách chủ động

Lâm Tâm Như hé lộ cách giáo dục con: Quyết nói không với điều này để con học cách chủ động

Giải trí - 8 giờ trước

Lâm Tâm Như cho biết, Hoắc Kiến Hoa cũng có đôi lúc nhượng bộ con gái.

Phước Sang: Vua phim Tết, vỡ nợ bất động sản và nỗ lực làm lại từ 'tay trắng'

Phước Sang: Vua phim Tết, vỡ nợ bất động sản và nỗ lực làm lại từ 'tay trắng'

Giải trí - 10 giờ trước

Từng là ông bầu nổi tiếng một thời, có hãng phim riêng, được mệnh danh là "Vua phim Tết", Phước Sang lâm vào cảnh khốn khó sau khi ôm món nợ nghìn tỷ đồng.

Top