Nhà văn Tâm Phan: "Đàn ông Việt vừa gia trưởng, vừa dựa dẫm"

Nhà văn Tâm Phan tin đàn ông Tây hơn hẳn đàn ông Việt.

Đàn ông Việt “gia trưởng” với vợ

Là một người đã đi qua nhiều quốc gia và gặp gỡ với nhiều người đàn ông mang quốc tịch khác nhau, theo chị, giữa đàn ông Tây và đàn ông Việt Nam, có điểm gì khác biệt?

- Tôi đã có thời gian 5 năm yêu một người Việt Nam và sau đó mới yêu người nước ngoài (tức chồng hiện tại), sự so sánh sẽ chỉ giới hạn giữa 2 người này mà thôi.

Sự khác biệt lớn nhất giữa đàn ông Việt và Tây là sự độc lập. Đàn ông Việt trước khi cưới vợ thì phụ thuộc vào mẹ. Mẹ chăm lo từng bữa ăn giấc ngủ. Kể cả đến khi trưởng thành và đi làm, họ cũng sống cùng cha mẹ. Khi lấy vợ thì vợ thay mẹ làm việc nhà như giặt giũ quần áo, nấu ăn cho. Đàn ông Việt Nam rất được cưng chiều, quen được phục vụ nên khó có thể sống một cách độc lập. Còn với người phương Tây, họ tự lập từ năm 18 tuổi, vừa đi học vừa đi làm. Nếu ở chung với cha mẹ thì cũng phải san sẻ công việc và nộp tiền nhà, tiền ăn. Nếu thuê nhà ở riêng thì họ phải tự giặt giũ, nấu nướng. Vì thế, ngoài công việc chuyên môn họ còn giỏi cả việc nhà. Khi có vợ, đàn ông Tây luôn chia sẻ việc nhà, vì đó là những việc họ vẫn làm hàng ngày. Trong khi đó, đàn ông Việt Nam mặc nhiên coi đó là việc của vợ không phải của mình.

Sự khác biệt thứ hai là sự thấu hiểu tâm hồn. Bạn trai Việt khi xưa sống chung với tôi nhưng không bao giờ tìm hiểu tôi muốn gì, ước mơ khát vọng của tôi là gì. Anh chỉ thích nói đến mong muốn của anh rằng, tôi sẽ làm nghề giáo viên hay làm văn phòng cho ổn định. Ngược lại, người chồng hiện tại của tôi rất quan tâm đến mọi xúc cảm của vợ. Anh không bao giờ ngừng tìm hiểu tôi, về những gì làm tôi vui hay khiến tôi buồn. Nếu tôi không hài lòng với công việc hiện tại, anh sẽ hỏi tôi muốn làm công việc gì và anh sẽ hết lòng ủng hộ để tôi  có thể đạt được ước mơ đó. Tôi vui và hạnh phúc mới là điều quan trọng với anh. Đối với tôi, anh không chỉ là một người chồng mà còn như một người bạn tri âm tri kỷ.

Thứ ba, đàn ông Tây luôn tôn trọng sở thích và cá tính của vợ. Trước tiên, họ yêu và quyết định lấy người đàn bà vì cá tính của cô ấy, và họ không bao giờ muốn cá tính đó mất đi sau khi cưới. Ví dụ như, bản thân tôi là một cô gái quảng giao, thích tiệc tùng. Sau khi lấy chồng (Tây), ngoài trách nhiệm làm mẹ làm vợ, tôi vẫn tham gia hẹn hò với nhóm bạn gái từ thời độc thân. Thậm chí, những khi tôi bị stress, chồng còn nhờ các bạn gái đưa tôi đi chơi, giúp tôi lấy lại tinh thần lạc quan. Điều này không chỉ có lợi cho tôi mà nó gián tiếp mang lại hạnh phúc cho anh, cho hôn nhân của chúng tôi.

Trong khi đó, đàn ông Việt Nam thì ngược lại, yêu một người con gái vì cá tính mạnh mẽ của cô ta, nhưng khi lấy nhau rồi thì chỉ muốn cô ta hiền lành, dễ bảo, ở nhà nuôi con, hạn chế các mối quan hệ xã hội. Như vậy khác nào “yêu cái cá tính ấy nhưng rồi tự mình giết nó đi”. Nhiều người phụ nữ vì nể chồng nên chiều theo, thay đổi mình để làm vừa lòng chồng. Nhưng anh chồng lại cảm thấy thất vọng vì cái cá tính mình yêu ở cô ấy không còn như trước. Đây là sự mâu thuẫn của đàn ông Việt Nam mà muôn đời phụ nữ không thể chạy theo làm vừa lòng họ được.

Qua những lời chia sẻ của chị, dường như đàn ông Việt có một tính xấu là “ích kỷ”?

- Tôi nghĩ dùng từ “gia trưởng” thì đúng hơn. Anh người yêu Việt Nam của tôi không ích kỷ nhưng gia trưởng. Bản thân tôi là người cá tính, tham vọng. Lúc 19 - 20 tuổi, tôi có rất nhiều ước muốn như làm giám đốc một công ty riêng, đạo diễn điện ảnh, những công việc lớn và nhiều quyền lực. Nhưng anh ấy chỉ muốn tôi làm giáo viên, không cần phải làm ra tiền, chỉ cần sinh con đẻ cái và dạy con nên người, thế là đủ. Còn anh sẽ là trụ cột gia đình, sẽ đi làm nuôi cả gia đình. Nhưng hỡi ôi, bản thân anh ấy không có chí tiến thủ. Anh làm kỹ sư xây dựng lương ba cọc ba đồng mà lại không muốn phấn đấu để được thăng quan tiến chức. Anh ấy cũng không muốn vợ hơn chồng mà phải ở nhà “có gì ăn nấy” và phải hài lòng với cuộc sống như vậy. Dĩ nhiên, một người mạnh mẽ và đầy tham vọng như tôi làm sao có thể trông chờ vào cái “trụ cột gia đình” ấy, nó quá yếu và ngắn.

Đặt trường hợp người đó là Simon, thay vì kìm hãm vợ phát triển sự nghiệp, anh sẽ nói: “Em hãy đi làm để anh ở nhà nội trợ nuôi con. Anh không có khả năng phát triển sự nghiệp và anh nghĩ em sẽ làm việc đó tốt hơn anh” - Đây mới là người đàn ông tôi yêu.

Đàn ông Việt Nam có lẽ coi việc này là sự sỉ nhục, hạ mình trước vợ. Đối với họ “thể diện” quá quan trọng, họ sẵn sàng đánh đổi “hạnh phúc gia đình” để giữ lấy thể diện của một thằng đàn ông. Còn với đàn ông Tây, vợ chồng là bình đẳng, khi vợ muốn đi làm anh ta luôn ủng hộ. Vợ thăng quan tiến chức, thành công trong sự nghiệp, anh ta càng ủng hộ và tự hào.

Tình yêu bắt nguồn từ lòng ngưỡng mộ

Vậy sau chừng ấy năm chung sống, chị nghĩ quyết định lấy chồng người ngoại quốc của mình là như thế nào?

- Sau nhiều năm chung sống, tôi thậm chí còn có sự tôn thờ, nể phục anh ấy. Simon là người hiền lành, nhân đức. Anh đã thực hiện nhiều hoạt động nhân đạo trên khắp thế giới, cứu giúp những nạn nhân chiến tranh, thiên tai, bão lụt. Năm 2001, tôi gặp anh ở Việt Nam là lúc anh làm Trưởng ban đại diện Hội Chữ thập Đỏ Quốc tế. Anh đã chỉ đạo cứu trợ đồng bào sông Cửu Long sau trận lũ lịch sử làm gần 1000 người thiệt mạng. Các dự án anh ấy làm bao gồm xây dựng nhà cửa, cầu đường, trường học trên khắp 5 tỉnh Kiên Giang, Tiền Giang, An Giang, Long An và Đồng Tháp. Những hoạt động của anh ấy làm tôi ngưỡng mộ.

Người ta nói rằng nguyên nhân đổ vỡ của những cặp Việt Nam lấy chồng Tây là do yếu tố văn hóa khác biệt. Vậy chị có cho rằng đây là nguyên nhân chính không?

- Điều này có phần đúng nhưng không phải hoàn toàn. Nếu xét đến tỉ lệ ly hôn giữa người Việt với người Việt và giữa người Việt với người nước ngoài, tôi nghĩ là ngang nhau nếu không nói là tỉ lệ ly hôn với người nước ngoài thấp hơn. Vậy, nguyên nhân đổ vỡ giữa các cặp vợ chồng Việt là do “vợ chồng không hòa hợp” chứ đâu phải tại văn hóa khác biệt? Chồng Tây, vợ Việt cũng vậy thôi,  họ cũng có vấn đề “vợ chồng không hòa hợp” nhưng vì anh ấy là Tây nên đổ tại “khác biệt văn hóa” là tiện nhất và cũng dễ hiểu nhất để mọi người khỏi thắc mắc.    

Bản thân chị đã thích nghi với cuộc sống với một người chồng Tây như thế nào?

- Điều này còn tùy vào người dễ thích nghi hay người không dễ thích nghi. Người khó thích nghi thì kể cả lấy chồng Việt cũng sẽ gặp trở ngại. Bản thân tôi rất dễ thích nghi, cộng với việc tiếp xúc với người nước ngoài từ khi còn là sinh viên Đại học Ngoại ngữ nên tôi không gặp khó khăn gì về vấn đề văn hóa hay ngôn ngữ. Đối với tôi, chồng Tây hay chồng Việt cũng đều là chồng. Cái tôi cần thích nghi là vai trò làm vợ và có trách nhiệm với cuộc sống chung.

Nhưng có người nói, gái Việt ham lấy chồng Tây vì “chuyện ấy”, suy nghĩ của chị như thế nào?

Nói như vậy là họ đã tự hạ thấp giá trị bản thân. Điều đó có nghĩa là giá trị của một người đàn ông Việt Nam chỉ nằm ở “cái ấy”? Phụ nữ Việt Nam thông minh hơn nhiều. Họ biết lựa chọn cho mình những điều tốt nhất, lấy người biết trân trọng vợ và đặc biệt người đó phải có trí tuệ chứ không phải chỉ ở cái đó. (cười)